Ngành kinh doanh nhờ “những xác chết cô đơn” ở Nhật

Những người chết trong côđơn thường nằm trên sàn nhà bên cạnh đống quần áo, bát đĩa dơ bẩn, ngổnngang; mắc kẹt dưới tấm khăn trải giường, hay thõng người bên cạnh tường.Nhiều tháng thậm chí nhiều năm trôi qua, mới có người phát hiện ra thithể họ…

Từ những năm 1990, TaichiYoshida, chủ một công ty vận chuyển nhỏ tại Osaka, Nhật, đã nhận ra rằngcông việc của ông liên quan nhiều đến những người vừa mới chết. Gia đình củanhững người chết này hoặc quá đau buồn nên không thể “sắm sửa” cho ngườithân của họ, hoặc bản thân người chết không có ai thân thích để mà gọi đến.

Vì vậy, Yoshida bắt đầu gâydựng một ngành kinh doanh mới: dọn dẹp nhà của người chết. Rồi sau đó ôngphát hiện ra điều khác nữa: những vết hoen ố đen dày, có hình thi thể người,chất rỉ ra từ xác chết bị phân hủy. Và ông biết được rằng, những người nàylà “những người chết cô đơn”, hay là kodokushi trong tiếng Nhật.

Giờ ông phải chứng kiến cảnhđó nhiều hơn và những “xác chết cô đơn” đã tạo ra 300-1.500 công ăn việc làmcho công ty ông mỗi năm. Những người chết trong cô đơn thường nằm trên sànnhà bên cạnh đống quần áo, bát đĩa dơ bẩn, ngổn ngang; mắc kẹt dưới tấm khăntrải giường, hay thõng người bên cạnh tường. Nhiều tháng thậm chí nhiều nămtrôi qua, mới có người phát hiện ra thi thể họ. Có trường hợp, tất cả cònlại là một đống xương.

“Phần lớn những người chếttrong cô đơn là những người rất bừa bộn”, Yosida cho hay. “Đó là người màkhi họ lấy thứ gì đó ra, họ không để nó trở lại chỗ cũ bao giờ; hoặc khi cógì đó bị hỏng, họ không bao giờ sửa; khi một mối quan hệ bị đổ bể, họ khônghàn gắn lại”.

Suy thoái kinh tế suốt 2 thậpkỷ ở Nhật không giúp ích gì. Sự sụp đổ của nền kinh tế bong bóng sau năm1990 đã thu hẹp nhiều công ty của Nhật, dẫn đến việc tái cơ cấu đến nay vẫncòn. Tỷ lệ nhân công được tuyển bán thời gian, tạm thời, hợp đồng đã tănggấp ba từ năm 1990, buộc những nam doanh nhân nghiện làm việc của Nhật, màtrong đó có người không bao giờ kết hôn, phải sống trong cảnh cô quạnh khivề hưu sớm.

“Thế giới của họ đã bốc hơidưới đôi chân họ”, Scott North, một nhà xã hội học ở Đại học Osaka , chuyênnghiên cứu về đời sống của người Nhật, cho hay. “Công ty đã là tất cả vớinhững người đàn ông này: dũng khí đàn ông của họ, địa vị xã hội của họ, sựtự tin của họ đều bắt nguồn trong cấu trúc đoàn thể đó”.

Rất nhiều năm trước, quậnShinjuku nhộn nhịp của Tokyo đã bắt đầu chiến dịch giúp nhận biết về “xácchết cô đơn”. Quận này còn tổ chức các sự kiện xã hội để thu hút mọi ngườisống trong các căn hộ, phân phát thông báo cho những người già và kiểm trahọ, như xem họ có đi đổ rác hay không. Những quận khác cũng học theo, nhưngrất khó biết được con số thống kê chính xác những người chết trong đơn độc,vì vậy mà thành công cũng khó có thể đánh giá.

Khi người chết trong đơn độcvẫn không giảm, công việc của Yoshida thu hút được sự chú ý khắp Nhật. Mộtcuốn tiểu thuyết mới ra mắt gần đây dựa trên cuộc đời ông có thể sẽ đượcdựng thành phim và một seri truyền hình về công việc kinh doanh của ông cũngđã bắt đầu. Tuy nhiên, không phải ai cũng coi công việc của ông là tốt đẹp.

Nhiều trăm năm trước, ngườiNhật đã chứng kiến cảnh người chết thường xuyên, với xác được các thành viêngia đình mang đi chôn cất và các samurai “trưng” những chiếc đầu bị cắt rờitrước công chúng. Ngày nay cảnh đó không còn phổ biến.

Những nghi lễ như thếsẽ mang đến “cơ hội để nghĩ về người đã chết”, Masaki Ichinose, triết gia ởĐại học Tokyo và là người đứng đầu Viện nghiên cứu sự sống và cái chết củaĐại học cho hay. Viện được thành lập vào năm 2002 nhằm khuyến khích thêm cáccuộc trao đổi về người chết trên toàn quốc.

Kinh doanh quanh trên ngườichết như Yoshida là một nghề không đẹp đẽ gì và thường bị coi là tàn ác,giống như đã được thể hiện trong bộ phim Departures, bộ phim giành giả Oscarcho Phim nước ngoài hay nhất vào năm ngoái. Bộ phim kể về một nghệ sỹ chơiviôlôngxen thất nghiệp và chuyển sang làm việc “sắm sửa” xác chết cho cáctang lễ. Ichinose cho hay “bộ phim đã tạo được sự quan tâm tới nghề nàynhưng hầu hết mọi người thường vẫn có xu hướng tránh né”.

Và Ichinose lo ngại xu hướngkodokushi có thể được liên hệ với thói quen văn hóa đương thời của Nhật: thờơ trước người chết. “Tôi không biết tại sao”, ông nói. “Nhưng mọi ngườikhông muốn thấy một xác chết, và nhìn chung họ không muốn nói về người chết”.

Theo Nguyên Hạ