Không vào sàn, cổ phiếu công ty đại chúng hết “cửa” giao dịch

Điều khiến họ chưa thông là: khi đãđăng ký lưu ký xong rồi, mà doanh nghiệp không lên niêm yết tại sở giao dịchchứng khoán hoặc không vào UPCoM thì cổ phiếu sẽ giao dịch ở đâu?

Theo quy định của Luật Chứng khoán, chứng khoán của các công ty đại chúngphải được đăng ký tập trung tại VSD - điều 52 và phải lưu ký tập trung tạiVSD trước khi thực hiện giao dịch (điều 53). Như vậy, dù có hoặc không thamgia các thị trường có tổ chức (niêm yết tại Sở giao dịch chứng khoán hayđăng ký giao dịch trên hệ thống UPCoM), trước tiên chứng khoán của công tyđại chúng bắt buộc phải đăng ký lưu ký tập trung tại VSD.  

Nhiều công ty đại chúng vẫn chưa chọn UPCoM

Thị trường UPCoM ra đời nhằm tạo ra một thị trường giao dịch công khai, minhbạch cho tất cả các cổ phiếu của công ty đại chúng chưa niêm yết, đáp ứngmột phần nhu cầu giao dịch cổ phiếu của các công ty đại chúng không đủ tiêuchuẩn hoặc chưa muốn niêm yết trên 2 sàn niêm yết chính thức.

Tuy nhiên, nhiều doanh nghiệp, đặc biệt là khối ngân hàng thương mại cổ phần,dù đã sẵn sàng cho việc đăng ký lưu ký tập trung, nhưng vẫn “từ chối” UPCoM.Để tiện việc giao dịch cho cổ đông, các ngân hàng thường chọn một công tychứng khoán làm tổng đại lý giao dịch cổ phiếu cho mình và các giao dịchphát sinh sẽ được công ty chứng khoán đó báo lên VSD để tiện cho việc quảnlý.

Với những sự hạn chế nhất định về cơchế giao dịch, UPCoM vẫn còn quá mới mẻ với công chúng, còn doanh nghiệp vẫnchưa mặn mà.

Ông Trần Văn Dũng - Tổng giám đốc Sở Giao dịch Chứng khoán Hà Nội (HNX) nhậnxét: hiện nay có một thực tế là quy định đăng ký, lưu ký tập trung được quyđịnh bởi Luật Chứng khoán, còn việc tham gia UPCoM thì Luật không bắt buộc.

“Có những doanh nghiệp nói rằng, nếu họ không vào UPCoM thì phải có cơ chếchuyển nhượng cho họ. Tất nhiên, để có được cơ chế đó, nếu xây mới thì phảimất ít nhất 3 năm nữa, nhưng với hệ thống của HNX thì có thể chỉ mất 6 tháng.Nhưng theo tôi, ý tưởng tốt hơn là nên sửa câu  chuyện của UPCoM chứ khôngphải là câu chuyện thị trường thứ 4 bởi vì, UPCoM hịên nay được xây dựng đảmbảo đựơc 3 yếu tố căn bản: bảo lãnh về thông tin, bảo lãnh về thanh toán vàbảo lãnh về chuyển nhượng”, ông Dũng chia sẻ.

Hiện tại, để giải quyết hai vấn đề mấuchốt cho UPCoM là quy mô và thanh khoản, HNX đã đề xuất một số giải pháp vàkiến nghị Ủy ban Chứng khoán và Bộ Tài chính, trong đó đặc biệt nhấn mạnhđến giải pháp mang tính pháp lý như: sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghịđịnh 14/2007/NĐ-CP, trong đó quy định: “Chứng khoán của công ty đại chúngphải đăng ký, lưu ký tập trung và giao dịch tại thị trường giao dịch chứngkhoán theo hướng dẫn của Bộ Tài chính”.

Có như vậy, các công ty đại chúng sau khi đăng ký lưu ký chứng khoán tại VSDphải thực hiện niêm yết chứng khoán tại hai sở hoặc đăng ký giao dịch trênthị trường UPCoM. Cùng với đó, chế tài xử phạt với các trường hợp không tuânthủ quy định sẽ nghiêm khắc hơn, đối với các công ty đại chúng không tuânthủ quy định đăng ký là công ty đại chúng với Ủy ban Chứng khoán.

Trước mắt, Ủy ban Chứng khoán sẽ khôngcho phép các công ty này thực hiện phát hành thêm, về lâu dài có thể Luậthoá đưa ra biện pháp kiên quyết hơn là không công nhận các kết quả phát hànhcủa công ty đại chúng  vi phạm...  

Công ty chứng khoán sẽ lấp lỗ hổng

Tại hội nghị tập huấn các văn bản pháp luật về thị trường chứng khoán mớiban hành, vừa diễn ra tại Hà Nội, bà Vũ Thị Kim Liên - Phó chủ tịch Ủy banchứng khoán Nhà nước cho biết băn khoăn này của các công ty đại chúng sẽđược giải quyết sớm.

Hiện nay, Ủy ban chứng khoán Nhà nước đang chuẩn bị hướng dẫn cụ thể theohướng: sau khi đăng ký rồi nếu doanh nghiệp không muốn vào các thị trường cótổ chức (thị trường niêm yết tại hai sở giao dịch chứng khoán và UPCoM) thìdoanh nghiệp có thể chọn 1 trong hai cách để thực hiện việc giao dịch cổphiếu của mình.

Tổ chứcphát hành cũng có thể chọn cách ủy quyền chocông ty chứng khoán làm đại lý chuyển nhượng chomình hoặc tự tổ chức phát hành đứng ra làmchuyển nhượng.

Tuy nhiên, theo bà Liên, nếu tổ chức phát hànhtự đứng ra làm sẽ phải đáp ứng một số điều kiệnnhằm đảm bảo các giao dịch chuyển nhượng đượchợp pháp và khi chuyển kết quả giao dịch lên VSDthì cơ quan này sẽ chuyển sổ và đảm bảo việcsang tên chuyển nhượng kịp thời và thực hiệnquyền sở hữu hợp pháp của cổ đông.

Tất nhiên, việc làm chuyển nhượng tại tổ chứcphát hành sẽ phát sinh một số vấn đề về thực tếvà chi phí và tổ chức phát hành nên cân nhắcthiệt hơn trước khi quyết định.

Chọn cách thứ hai, ủy quyền cho côngty chứng khoán làm đại lý chuyển nhượng - cách mà nhiều doanh nghiệp đang ápdụng, thì đơn giản và thuận tiện hơn, tiện lợi và chuyên nghiệp hơn nhưngcông ty chứng khoán được ủy quyền làm đại lý phải đáp ứng một số nghĩa vụnhất định thì VSD mới ghi nhận quyền chuyển quyền sở hữu một cách chính xácvà kịp thời.  

Theo định hướng của Chính phủ về việc mở rộng thị trường giao dịch có tổchức và thu hẹp thị trường tự do, trong thời gian tới, các công ty đại chúngchắc chắn sẽ phải tham gia thị trường niêm yết hoặc thị trường UPCoM để bảovệ quyền và lợi ích hợp pháp của doanh nghiệp và nhà đầu tư. Nhưng rõ ràngvới cách làm và chế tài còn nhẹ như hiện nay, việc lên sàn mới chỉ dừng ởmức độ khuyến khích, chắc chắn sẽ vẫn còn rất nhiều công ty đại chúng chọncách thứ tư : tự mình làm thành một thị trường giao dịch.