Sữa cân không nhãn mác: Nhà nghèo uống sữa dành cho heo?

Sữa là một nhu cầu không thể thiếu, giúp con người phát triển toàn diện hơn về mặt thể chất ở từng giai đoạn của cơ thể. Sữa lại càng đặc biệt quan trọng đối với người đang mang thai, trẻ nhỏ hay người lớn tuổi. Thế nhưng, nhiều người không còn đủ khả năng “leo thang” theo giá sữa.

Sữa dành cho heo, người vẫn uống

Hiện nay, trên thị trường có từ hàng chục đến hàng trăm loại sữa bột dành cho mọi lứa tuổi. Người tiêu dùng không khó để chọn lựa những loại sữa bột có thương hiệu từ lâu cho gia đình mình. Bên cạnh đó, cũng không khó để họ có thể tìm ra những túi nilon sữa dạng cân ký “không tên” để dùng thường xuyên, mặc dù không xác định được chúng có thật “bổ dưỡng” hay không.

Khi được hỏi đến sữa bột cân ký, tại một sạp kinh doanh tạp hóa lớn, khu vực Chợ Lớn (quận 5), mặc dù không thiếu bất cứ một loại sữa bột có nhãn hiệu nào, người bán vẫn vui vẻ mang những bịch sữa được gói một cách sơ sài trong túi giấy, túi nilon dạng 1kg ra mời chào: “Sữa thì có nhiều loại và tùy theo nhu cầu của khách hàng mà bán, chứ đâu phải ai cũng đủ tiền mua sữa đóng hộp. Mà thật ra chất lượng thì như nhau cả thôi, vì chúng đều là hàng ngoại nhập cả”.

Với cái giá khá “bình dân”: khoảng từ 45 đến 50 ngàn đồng/1kg, có loại được quảng cáo rẻ hơn, khoảng từ 30 ngàn đồng, sữa dạng này không những không bị người tiêu dùng “tẩy chay” khi gần đây xuất hiện nhiều thông tin sữa kém chất lượng hay nhiễm melamin, mà ngược lại, chúng còn “được lòng” khá nhiều người.

Do đó, người bán hàng dại gì không “cung” để đáp ứng lại cái “cầu” của người tiêu dùng. Từ các tiệm tạp hóa nhỏ lẻ trên một số con đường như Bà Hom (quận Bình Tân), Lũy Bán Bích (Tân Phú), đến các chợ mà đa phần là những khu chợ công nhân như gần khu chế xuất Tân Thuận (quận 7), khu công nghiệp Tân Bình… đều xuất hiện sữa không nhãn mác.

Chị Huỳnh Thị Thanh T., nhân viên bán hàng tại trung tâm thương mại Parkson (Gò Vấp) cho biết, “Những loại sữa bột như vầy đã có từ rất lâu, thường người ta hay gọi là sữa bột Hà Lan, mùi thơm, giá rẻ, nhiều bà ở nông thôn hay mua về cho heo uống rất tốt”. Chị Thanh T. không ngần ngại cho biết thêm: “Mặc dù dành cho heo, nhưng… người uống cũng không sao”, và chính bản thân chị cũng đã sử dụng loại sữa bột này.

Không đảm bảo chất lượng

Theo kết quả phân tích của Trung tâm dịch vụ phân tích - thí nghiệm (Sở Khoa học - công nghệ TP.HCM), nhiều loại sữa ký có chứa chất trans-fat, một chất có hại cho sức khỏe tim mạch.

Theo BS Đào Thị Yến Thủy, Trung tâm Dinh dưỡng TP.HCM thì đa phần, sữa bột trong túi nilon không có nhãn mác theo tiêu chuẩn nhãn hiệu bao bì, có nhiều nguy cơ là nguồn gốc xuất xứ không đảm bảo, có thể có chất lượng kém hoặc không an toàn về mặt vệ sinh thực phẩm.

Trước đây, đã có một số đợt kiểm tra các công ty sữa lớn, nhỏ, có nhãn và không có nhãn mác thì sự vi phạm an toàn vệ sinh thực phẩm thường gặp trên các loại sữa thiếu đạm (tỉ lệ đạm trong sữa kiểm tra thấp hơn giá trị công bố trên bao bì). Đối với sữa dành cho trẻ trên một tuổi, tỉ lệ đạm được gọi là thấp và không đảm bảo nếu chiếm dưới 12% tổng năng lượng.

Nếu sữa uống không đảm bảo về mặt chất lượng, chẳng hạn thiếu đạm, thiếu vitamin sẽ dẫn đến kém phát triển thể chất ở trẻ em và không đảm bảo dinh dưỡng ở phụ nữ mang thai và người lớn. Nguy cơ dẫn đến suy dinh dưỡng, còi cọc, thiếu máu, các bệnh lý do thiếu đạm, thiếu vi chất… cho người sử dụng và thai nhi là rất lớn.

Sữa kém vệ sinh có thể bị ô nhiễm bởi các yếu tố vật lý (chứa đất, cát, tinh thể lạ), hóa chất hoặc vi sinh, gây ra những tác hại cấp tính như: nôn ói, đau bụng, tiêu chảy…. Nguy hiểm hơn là tác hại mãn tính đến sức khỏe người sử dụng, cơ thể sẽ bị nhiễm độc dần dần đưa đến bệnh lý, rối loạn chuyển hóa, ung thư…

Nhiều người cho rằng việc dùng sữa không nhãn mác để chế biến, làm bánh thì không có tác hại gì là không đúng. Trên thực tế, một số trẻ em đã mắc các triệu chứng cấp tính như trên hoặc thậm chí nhập viện vì ăn bánh plan, rau câu, uống sữa chua… được làm từ các loại sữa như thế này. Do đó, ý thức vì sức khỏe cộng đồng của người kinh doanh, buôn bán là rất quan trọng.

Chọn lựa kỹ càng

BS Đào Thị Yến Thủy cho rằng, người tiêu dùng chỉ nên đặt niềm tin vào những nhãn hiệu sữa có uy tín trên thị trường, có sự kiểm soát, thanh tra của các ban ngành chức năng. Đối với các loại sữa bột dành cho trẻ dưới 1 tuổi thì giá trị dinh dưỡng phải đạt các tiêu chuẩn gần như sữa mẹ. Sữa tươi, sữa bột cho trẻ trên 1 tuổi và người lớn phải đảm bảo chất đường, đạm, béo, vitamin, khoáng chất cơ bản cần thiết.