Phơi nhiễm phóng xạ có ảnh hưởng như thế nào?

Giới chức Nhật Bản hôm quacho hay lượng phóng xạ rò rỉ từ nhà máy điện hạt nhân Fukushima I đã tănglên mức có thể gây nguy hiểm cho sức khỏe của con người. Vậy những nguy hiểmđó là gì?

  Người dân sống trong vòngbán kính 30km từ nhà máy điện hạt nhân Fukushima I, nhà máy đã hứng chịu 3vụ nổ và 2 vụ cháy trong vài ngày qua, đã được yêu cầu đi sơ tán hoặc ởtrong nhà, đóng kín cửa, không cho không khí lọt vào nhà. 

Các chuyên gia cho biết, họđưa ra động thái trên là nhằm giảm thiểu bất kỳ ảnh hưởng nào đến sức khỏecủa con người. 

Lượng phóng xạ bị rò rỉ ở Fukushima hiện nay được đánh giá không gây nguy hại lớn cho sức khỏe của công chúng.

Phơi nhiễm phóng xạ có ảnhhưởng tức thời gì tới sức khỏe?

 Phơi nhiễm phóng xạ ở mức độtrung bình, trên 1 đơn vị Gy, (có 7 cấp độ phơi nhiễm từ 1 Gy tới 7 Gy) cóthể khiến chúng ta bị ốm, với hàng loạt triệu chứng. Vài giờ sau khi bị phơinhiễm, thường bắt đầu bằng các triệu chứng buồn nôn và nôn, sau đó là tiêuchảy, đau đầu, sốt.

 Sau những triệu chứng đầutiên, có thể có một khoảng thời gian ngắn cơ thể dường như trở lại bìnhthường, không có biểu hiện ốm đau gì. Nhưng sau đó vài tuần là những triệuchứng mới, nghiêm trọng hơn.

 Nếu bị phơi nhiễm phóng xạ ởmức cao hơn, tất cả những triệu chứng trên có thể được biểu hiện ngay, cùngđó là các cơ quan nội tạng đồng loạt bị tổn thương nhanh chóng, có thể dẫnđến tử vong. 

 Cách điều trị

 Điều cần phải làm đầu tiênlà cố gắng giảm thiểu việc phơi nhiễm thêm, bằng cách cởi bỏ quần áo, giầydép và rửa da (nhẹ nhàng) bằng xà phòng và nước.

 Sau đó có các loại thuốc làmtăng sản xuất bạch cầu, nhằm ngăn chặn tổn thương có thể gây ra đối với tủyxương, giảm nguy cơ bị nhiễm trùng thêm do hệ thống miễn dịch.

 Cũng có những loại thuốc đặctrị giúp giảm tổn thương đối với các cơ quan nội tạng do các phân tử phóngxạ gây ra.

 Phóng xạ ảnh hưởng tớisức khỏe như thế nào?

 Chất phóng xạ có khả nănggây tổn thương đáng kể đối với hóa chất bên trong cơ thể, phá vỡ các liênkết hóa học giữa các phân tử và nguyên tử hình thành mô.

 Cơ thể sẽ phản ứng bằng cáchcố gắng sửa chữa tổn hại này, nhưng đôi khi do tổn thương quá nghiêm trọngvà rộng khắp, cơ thể không thể tự làm lành được. Ngoài ra cũng có nguy cơgặp lỗi trong quá trình chữa lành tự nhiên của cơ thể.

 Các phần của cơ thể có khảnăng tổn thương lớn nhất khi bị phơi nhiễm gồm các mô ở ruột và dạ dày, vàcác tế bào sản sinh máu trong tủy xương.

 Mức độ tổn thương phụ thuộcvào thời gian cũng như mức độ bị phơi nhiễm.

 Ảnh hưởng lâu dài lớnnhất tới sức khoẻ?

 Nguy cơ lâu dài lớn nhất làung thư. Thường khi các tế bào của cơ thể đạt tới “ngày hết hạn” chúng sẽ tự“kết liễu”. Ung thư xảy ra khi tế bào mất khả năng này, trở nên bất tử, vẫntiếp tục phân chia và phân chia một cách mất kiểm soát.

 Cơ thể có hàng loạt tiếntrình để đảm bảo tế bào không trở thành ung thư và thay thế những mô bị hưhại.

 Nhưng hư hại do phơi nhiễmphóng xạ có thể làm ngưng hoàn toàn các quá trình điều khiển này, khiến ungthư xảy ra.

 Việc phóng xạ làm cho cơ thểkhông thể tự sửa chữa tổn thương đúng cách cũng có thể dẫn tới thay đổi,hoặc biến đổi gen của cơ thể, không chỉ liên quan đến ung thư mà còn có thểtruyền sang thế hệ con cháu, dẫn đến sự dị dạng ở những thế hệ tương lai.Biểu hiện gồm đầu hoặc kích thước não nhỏ hơn, mắt kém, phát triển chậm, vàtiếp thu đặc biệt kém.

 Trẻ em có gặp nhiều nguycơ hơn?

 Khả năng này là có. Lý dobởi trẻ em phát triển nhanh hơn, nhiều tế bào được phân chia và khả năng mắclỗi trong quá trình phân chia này vì vậy mà càng lớn.

 Sau thảm họa hạt nhânChernobyl ở Ukraine năm 1986, Tổ chức Y tế Thế giới ghi nhận số trẻ em ungthư tuyến giáp ở vùng lân cận tăng cao. Điều này cũng là do chất phóng xạ ròrỉ ra ngoài chứa hàm lượng cao iot - chất tích nhiều ở tuyến giáp.

 Khủng hoảng hạt nhân ởFukushima gây ảnh hưởng gì?

 Giới chức Nhật đã ghi nhậnhàm lượng phóng xạ lên tới 400 millisieverts/giờ ở nhà máy điện hạt nhânFukushima I. 

Sievert tương đương như đơnvị Gy, nhưng thường được dùng để đo hàm lượng phóng xạ thấp hơn, để đánh giánguy cơ lâu dài, hơn là tác động chính xác trước mắt của việc phơi nhiễm.

 Giáo sư Richard Wakeford,chuyên gia về phơi nhiễm phóng xạ tại Đại học Manchester, Anh, cho hay việcphơi nhiễm hàm lượng 400 millisieverts nhiều khả năng không làm chúng ta bịốm. Hàm lượng gấp đôi như vậy mới có khả năng khiến con người bị ốm.

 Tuy nhiên, hàm lượng trên cóthể bắt đầu làm suy giảm quá trình sản xuất tế bào máu trong tủy xương và cókhả năng làm tăng nguy cơ ung thư gây tử vong lên 2-4%. Song về cơ bản, mộtngười Nhật bình thường có nguy cơ mắc ung gây tử vong là 20-25%.

 Giáo sư Wakeford nhấn mạnhchỉ những nhân viên cấp cứu tại nhà máy có nguy cơ phơi nhiễm với lượngphóng xạ trên và chắc chắn họ chỉ phơi nhiễm trong những khoảng thời gianngắn.

 Mức độ phơi nhiễm cho dânchúng nói chúng, thậm chí đối với những người sống gần nhà máy, là khá thấp.

 Giới chức Nhật có thể làmgì để giảm thiểu ảnh hưởng?

 Theo giáo sư Wakeford, nếugiới chức Nhật hành động nhanh, hầu hết dân chúng sẽ không gặp ảnh hưởng lớnvề sức khỏe.

 Ông cho rằng trong nhữngtrường hợp như thế, chỉ có những nhân viên hạt nhân làm việc tại nhà máyhoặc những nhân viên cấp cứu mới có nguy cơ bị ảnh hưởng nghiêm trọng tớisức khỏe, khi bị phơi nhiễm phóng xạ với hàm lượng cao.

 Cũng theo ông ưu tiên hàngđầu là sơ tán người dân khỏi khu vực và đảm bảo họ không ăn phải thực phẩmnhiễm xạ. Nguy cơ lớn nhất là phóng xạ iot, có thể vào cơ thể con người, gâynguy cơ ung thư tuyến giáp.

 Để đối phó với nguy cơ này,người dân, đặc biệt là trẻ em, có thể dùng thuốc cân bằng iot, ngăn cơ thểhấp thụ phóng xạ này.

 Ngoài ra, bản thân ngườiNhật cũng đã có rất nhiều iot trong thực đơn tự nhiên hàng ngày, nên nguy cơđã được giảm thiểu.

 Vụ Fukushima và Chernobylcó gì khác?

 Giáo sư Gerry Thomas, ngườiđã nghiên cứu về hậu quả của thảm họa Chernobyl, cho hay: “Ít khả năngFukushima giống với Chernobyl. Trong thảm họa Chernobyl, đã xảy ra một vụ nổhơi, tức xảy ra ở lõi lò phản ứng, khiến rất nhiều phóng xạ bị bắn vào khôngkhí”.

 Theo giáo sư Thomas, mặc dùthảm họa Chernobyl đã khiến các ca ung thư tuyến giáp tăng, nhưng nhữngngười bị ảnh hưởng chỉ là những người sống trong vùng trực tiếp xảy ra vụ nổvà còn trẻ vào thời gian đó.

TIN LIÊN QUAN

Theo Phan Anh
Dân trí