Điện ảnh: Vẫn những căn bệnh cũ

Lại mùa giải CánhDiều và chỉ cần xem hơn chục phim tranh giải là có thể khái quát bức tranh điệnảnh trong năm. Năm nay, chỉ có hai điểm sáng "Cánh đồng bất tận", "Khát vọngThăng Long". Lễ trao giải Cánh Diều diễn ra tối 13-3 ở Nhà hát Hoà Bình TPHCM.

Nhảm - Nhạt- Giả

Cô dâu đạichiến mở đầu và kết thúc đều bằng cảnh: Trong đám cưới của anh chàng do HuyKhánh thủ vai, bỗng xuất hiện bốn cô gái cũng vận đồ cô dâu, lăm lăm hung khí,xông tới đòi hạ thủ chú rể. Cứ tưởng cơn ác mộng của nhân vật chính, hoá ra đờithật, và cứ thế cứ thế, các nhân vật nhảy xổ vào nhau hết trường đoạn này trườngđoạn khác.

Đời thật hay cườngđiệu, hay giả tưởng cũng được nhưng phải có logic của vấn đề. Huy Khánh từ đầuđến cuối phim chỉ có mỗi việc nhăn nhó khuôn mặt một cách thảm hại, cũng chả cómẹo mực gì để tán gái. (Sở Khanh cũng phải có mánh mung mới mong lường gạt).

Các cô cũng hệtnhau - váy ngắn cổ khoét sâu, thoại thì quanh quẩn chỉ có “anh có yêu em không,mình đi chơi nha” - với nhà, xe, phục sức bóng lộn nơi nhà hàng, vũ trường, sânbay.

“Khát vọng Thăng Long” - điểm sáng hiếm hoi của điện ảnh Việt Nam 2010

Xem xong phim ởphòng chiếu Hội Điện ảnh, có người thở hắt ra: “Nghe nói doanh thu 30 tỷ đấy,phim chiếu Tết mà”. Cô dâu đại chiến (đạo diễn Victor Vũ, BHD sản xuất)và Thiên sứ 99 (đạo diễn Nguyễn Minh Cao, hãng Phước Sang sản xuất) cóthể coi là đại biểu của dòng phim Tết nhảm nhí, hời hợt, xem căng như dây đànbởi phi lý từ đầu đến cuối.

Xem đến nửa phimHoa đào (biên kịch Hồng Ngát, đạo diễn Nguyễn Thế Vinh, Hãng phimtruyện I) đố khán giả biết phim định kể gì. Gìn giữ bản sắc văn hoá chăng? Loanhquanh với cành đào trên phố và cái vườn đào ở Hà Nội, các nhân vật cứ lơ ngơtrồng cây, đạp xe, tắm, lại có cả anh Tây ngọng nghịu “yêu vườn đào Hà Nội” cùngvào hùa đánh đố khán giả.

Nhìn ra biển cả(biên kịch Hồng Ngát, đạo diễn Vũ Châu, Hãng phim Hội Điện ảnh) khai tháctuổi trẻ của Nguyễn Tất Thành giai đoạn dạy học ở Phan Thiết, không làm sao lộttả được cốt cách của Người. Nhân vật đóng Nguyễn Tất Thành lồng tiếng giọng kim,nhấn nhá từng chữ, miệng lúc nào cũng nở nụ cười. Kính chẳng bõ phiền, phim vềlãnh tụ nhưng làm một cách giả tạo, bất lực, gây phản cảm, thử hỏi có nên?

Tây Sơn hàokiệt gây ấn tượng nghiệp dư trong các khâu, nhưng dù sao cũng thể hiệnnhiệt tâm của người làm phim tư nhân mong có bộ phim nghiêm chỉnh. Xem thấy nuốitiếc thời huy hoàng đã qua của Lý Huỳnh (tổng đạo diễn), Lý Hùng (đạo diễn, diễnviên chính). Còn những phim được nhà nước đặt hàng như Vượt qua bến ThượngHải, Nhìn ra biển cả, Hoa đào - có khán giả mới lạ.

Diễn xuất:Nghiệp dư

Dustin Nguyễn cóthể hút thuốc hơi nhiều trong Cánh đồng bất tận, và có cảnh kêu “trời”ồn ào, thừa thãi ở cuối phim nhưng dù sao vẫn chuyên nghiệp từ ánh mắt cho đếnđộng tác nhai cơm lúc đang có tâm trạng. Hải Yến cũng thế. Ngược lại, đầy gươngmặt nghiệp dư đang chiếm lĩnh màn ảnh trong Nam ngoài Bắc.

Những gương mặtnày, tôi đã thấy họ hào nhoáng ở thảm đỏ của những Liên hoan phim Việt Nam(12-09), LHP quốc tế Hà Nội

(10-2010) và sẽtiếp tục hào nhoáng ở lễ trao giải Cánh Diều tối 13-3 ở Nhà hát Hoà Bình.

Họ là hoa hậu,người mẫu, hot boy hot girl, vũ công hip hop ngoài đời, và không thể biến hoáđược thành nhân vật trong Tây Sơn hào kiệt, Cô dâu đại chiến, Thiên sứ 99,Vũ điệu đam mê. Sophie Coppola - con gái của Francis Ford Coppola - đạodiễn Bố già lừng danh, được bố cho một vai nhỏ trong Bố giàphần 3, diễn dở, bị báo chí đập te tua khiến cô bỏ chạy vĩnh viễn khỏi nghiệpdiễn xuất và chuyển sang nghề đạo diễn thành công. Giá mà báo chí ở ta cũngquyền lực như vậy và diễn viên tự trọng đến thế.

Xem Minh Hải, MinhĐức đóng Bác Hồ, nghĩ chẳng biết bao giờ mới lại có được một Tiến Hợi ít ra vềngoại hình, chất giọng, thần thái. Cách tiếp cận vấn đề và nói chung phim vềlãnh tụ của ta - từ thuở Đồng Thu Hà đóng vai người yêu Bác trong Hẹn gặplại Sài Gòn, qua hơn hai chục năm, cho đến Nhìn ra biển cả (chịthủ vai mẹ của bạn Nguyễn Tất Thành), vẫn không nhích được bước nào nếu khôngmuốn nói là thụt lùi.

Đạo ẩu

Giao lộ địnhmệnh chỉ là bê bối đạo phim số 1 của điện ảnh Việt Nam năm qua, không phảihiếm và sau đây ắt không có chuyện hết hẳn. “Vô liêm sỉ” là từ mà một nhà báodùng sau khi xem phim gốc Shattered và phim đạo Giao lộ định mệnh,ở Hội Điện ảnh hôm 4-3.

Cô dâu đạichiến - cũng do Victor Vũ đạo diễn, được nhiều báo lăng xê phim ấn tượng,diễn viên thú vị - là mớ hổ lốn copy phim Mỹ - một tí Alfie (Tay chơihết thời), một tí Hồn ma bạn gái cũ, cả phim khác nữa.

Có đạo diễn phimtài liệu nổi tiếng và đạo diễn phim truyện lại còn có vẻ khát thèm cách củaVictor Vũ: “Nó là Việt kiều Mỹ nên học được mánh của Mỹ, tay nghề được đấy chứ”.Xin thưa một khi đã thuổng nguyên xi kịch bản thì sá gì không xẻo mảng này miếngkia trong khi quay, dựng, làm nhạc, vân vân.

Xem xong Vượtqua bến Thượng Hải, phóng viên báo Văn Hoá phát hiện ra: Một đoạn dài nhạcphim giống hệt nhạc nền, lặp đi lặp lại của Vết thương lòng - phimtruyền hình dài tập đang phát trên ti vi.

Chị thắc mắc vớiTriệu Tuấn đạo diễn của phim, lúc đầu anh trả lời không biết, người khác chọnnhạc. Sau khi tìm hiểu thì hồn nhiên giải thích: “À, vì nhạc sĩ của phim nàycũng là người làm nhạc Vết thương lòng mà”. Vượt qua bến Thượng Hảido nhạc sĩ Việt Nam và Trung Quốc cùng soạn nhạc.

Một bộ phim về lãnhtụ, được nhà nước đầu tư kinh phí lớn, lại dùng lại nhạc của một bộ phim có nộidung hoàn toàn khác về hai chị em thù oán nhau, có phải là ẩu hay không? Nhiềunhạc sĩ của ta cũng có thói quen bê sẵn nhạc ca khúc của mình vào phim, trongmột bộ phim mà dạo hết bài này bài khác, chỉ chuyển từ nhạc có lời thành nhạckhông lời mà thôi.

Từ lâu rồi khán giảtinh ý đã chỉ ra phim này phim nọ của các đạo diễn trẻ “đang lên” thuổng của Mỹ.Như Giải cứu thần chết giống Cô gái lắm chiêu, Nhạc kịchtrường học. v..v... Phim của Vũ Ngọc Đãng cũng thế. Nhưng rồi vẫn có nhữngkhán giả cứ đến Tết, vì là Tết, không tiếc tiền vào rạp. Chả thế mà chuyên giaboóng phim mới mạnh miệng tuyên bố “Tôi chỉ kiếm nốt 30 tỷ là đủ 100 tỷ cho điệnảnh Việt Nam”.

Không cótác phẩm hoàn chỉnh

Cánh đồng bấttận dễ xem nhất mùa giải năm nay nhưng ngôn ngữ điện ảnh vẫn chưa phải làđiểm mạnh của phim này, hay dùng câu kể, câu thoại thay cho hình ảnh, và mắcbệnh “nói rốt ráo, sát ván”, sợ khán giả không hiểu. Ví dụ: Sau chặng dài đối xửnghiệt ngã với con cái, Út Võ có biểu hiện đổi tính, xé bỏ lá thư tuyệt tình củavợ, trao chiếc nhẫn vợ để lại cho con gái.

“Cánh đồng bất tận” - điểm sáng hiếm hoi của điện ảnh Việt Nam 2010

Út Võ ngồi xuốngbên Nương, lồng chiếc nhẫn vào ngón tay con: “Con cất đi để mai này lấy chồng”.Kết thúc cảnh này vậy đủ rồi, nhưng đạo diễn còn để Nương ngước nhìn bố một hồirồi nói “Giá mà mười mấy năm qua tía cũng được như vậy”! Cảnh cuối là một cảnhkhó - khá bạo lực, đau đớn, cuối cùng diễn ra khá trơ trên một bãi đất trống.Xem phim Việt Nam cứ thấy thiếu thiếu, khó thoả mãn là vì vậy.

Khát vọng ThăngLong có được sự hào hùng, sự nghiêm ngắn - nói như biên kịch Chu Lai “cáigì ra cái đấy” nhưng kịch bản còn sơ lược nên cũng như Cánh đồng bất tận,Chu Lai phát biểu anh chỉ “thích vừa vừa”. Tuy nhiên vị giám khảo này lại kháxuề xoà khi cho rằng Vũ điệu đam mê - phim về trào lưu giới trẻ học hiphop (đạo diễn Nguyễn Đức Việt), là bộ phim cảm động!

Bởi vậy chọn ra mộtphim hoàn chỉnh của năm - thời khá khó nhưng dở thì nhanh thôi. Năm nay, khôngkể những phim không tranh giải như Em hiền như ma - sơ, Bóng ma họcđường, nếu có giải Cánh diều ngược, thì đứng đầu đề cử là: Thiên sứ 99,Cô dâu đại chiến, Hoa đào, Nhìn ra biển cả. Phim Tây Sơn hào kiệtmặc dù diễn viên được giải Mai Vàng nhưng nhìn chung không phải điện ảnh. Và đas

ố phim Việt Namkhông phải là điện ảnh nếu hiểu điện ảnh phải mang lại ấn tượng, cảm xúc và thậmchí bài học nhân văn.

Theo Thiên Hà Thủy
Tiền Phong