Mở rộng cơ chế thỏa thuận: Dấu hỏi về biến động lãi suất

Dự kiến trong tuần này, Ngânhàng Nhà nước sẽ bắt tay xây dựng văn bản hướng dẫn việc thực hiện cho vay cáckhoản ngắn hạn theo lãi suất thỏa thuận, theo định hướng Chính phủ đã đưa ra tạiphiên họp thường kỳ tháng 3 vừa qua.

Đầu ra được mở, cả ngắn hạn vàtrung dài hạn, trần lãi suất huy động cũng chờ đợi được gỡ bỏ để tạo điều kiệncho các ngân hàng cân đối trong hoạt động.

Nhưng mối quan tâm lúc này là khi có cơ chế mở đó, lãi suất trên thị trường liệucó tạo ra những biến động mạnh, thậm chí leo thang như từng diễn ra nửa đầu năm2008?

Trả lời báo chí tuần qua về khả năng này, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước NguyễnVăn Giàu, cho rằng L, xét theo lãi suất thực dương và khả năng hấp thụ của nềnkinh tế. Ngân hàng Nhà nước đã và đang thực hiện nhiều biện pháp đồng bộ để ổnđịnh lãi suất thị trường theo xu hướng giảm dần.

Cụ thể, nhà điều hành đã và đang tích cực hỗ trợ thanh khoản đối với ngân hàngthương mại với kỳ hạn dài hơn, khối lượng lớn hơn so với trước đây; hỗ trợ thôngqua tái cấp vốn và hoán đổi ngoại tệ; chỉ đạo các ngân hàng thương mại Nhà nướcgiữ vai trò chủ đạo trong cung ứng vốn và điều chỉnh lãi suất giảm dần phù hợpdiễn biến nền kinh tế.

Về phía ngân hàng thương mại, TS. Nguyễn Trí Hiếu, thành viên Hội đồng Quản trịđộc lập của Ngân hàng An Bình (ABBank), cho rằng “việc Ngân hàng Nhà nước sẽ bỏtrần lãi suất huy động và bỏ luôn cả trần lãi suất cho vay ngắn hạn là một quyếtđịnh được thị trường tài chính chào đón và hoan nghênh”.

Ông Hiếu nhận định: với quyết định bỏ lãi suất trần cho cả cho vay ngắn hạn vàhuy động tiền gửi của dân chúng và doanh nghiệp, mặt bằng lãi suất được dự đoánsẽ tăng cao và có tác dụng trực tiếp đến hoạt động của các ngân hàng. Ngân hàngcó thể thu hút một lượng tiến nhàn rỗi đáng kể của dân cư và doanh nghiệp vì lãisuất huy động cao, đồng thời cũng thuận lợi hơn khi cho vay vì không bị kiềm chếtrên danh nghĩa bởi mức lãi suất trần.

“Trên phương diện vĩ mô, điều này giúp thị trường ngân hàng trở nên minh bạchhơn, đóng góp cho sự cạnh tranh lành mạnh trên thị trường ngân hàng”, ông Hiếunói.

Tuy nhiên, đại diện ABBank cũng đặt vấn đề về longại từ việc bỏ trần có thể đẩy mặt bằng lãisuất lên ngoài tầm kiểm soát. Và theo ông Hiếu,điều này có thể xảy ra, nhưng nếu để thị trườngtự điều tiết thì sau một thời gian biến động sẽtìm được điểm quân bình (equilibrium).

Vai tròcủa Ngân hàng Nhà nước lúc này không còn mangtính can thiệp hành chính, mà mang tính chỉ đạodựa vào các công cụ của chính sách tiền tệ nhưthị trường mở, lãi suất chiết khấu, dự trữ bắtbuộc để điều tiết thị trường và hướng thị trườngđến lãi suất mục tiêu.

Cũng theo đại diện này, “một điều đáng lo ngạikhác là các doanh nghiệp vì thiếu vốn nên phảivay ngân hàng, nhưng thực tế nhiều doanh nghiệpthua lỗ vì phải trả lãi quá cao. Vì thế, về lâudài Ngân hàng Nhà nước phải tìm cách đưa mặtbặng lãi suất xuống một mức hợp lý hơn, qua việcđiều chính cung tiền.

Lãi suất cho vay hiện nay quá cao,bất lợi cho các doanh nghiệp vay vốn từ ngân hàng. Mặt bằng lãi suất cho vay cầnphải được giảm xuống dưới 10%/năm để các doanh nghiệp có khả năng trả lãi đồngthời tạo lợi nhuận cho chính mình, một tiền đề cho sự lành manh của cả nền kinhtế”.

Cùng quan điểm trên, TS. Lê Thẩm Dương, Trưởng khoa Quản trị Kinh doanh - Đạihọc Ngân hàng Tp.HCM, cho rằng việc mở cơ chế lãi suất thỏa thuận đối với cáckhoản vay ngắn hạn là “quá đúng” và lẽ ra nên triển khai sớm hơn; việc “thả” lãisuất tiền gửi trước sau rồi cũng thực hiện.

“Những điều chỉnh này là quá đúng, thậm chí đến giờ mới thực hiện là hơi trễ. Vìsao? Vì trước đó anh phải nói dối. Anh cho vay ngắn hạn nhưng chỉ cần “lách”thêm 1 ngày là thành trung hạn để theo lãi suất thỏa thuận. Thứ hai, cần thựchiện cơ chế đó để mạch máu vốn được thông suốt”, TS. Lê Thẩm Dương bình luận.

Yêu cầu mà chuyên gia này đặt ra là cần xem xét việc thực hiện những điều chỉnhtrên trong bối cảnh mới. Theo ông, nếu năm 2008 là năm căng thẳng chống lạm phát,năm 2009 là năm tập trung cho tăng trưởng GDP, thì năm 2010 là năm của cân đốihai mục tiêu giữ lạm phát ở mức chấp nhận được và hỗ trợ tăng trưởng ổn định. Từđây, chính sách tiền tệ cần xem xét để nới lỏng hơn và phối hợp đồng bộ với cácgiải pháp khác.

TS. Dương phân tích: “Tất nhiên khi “thả” lãi suất thì sẽ lo biến động, leothang. Nhưng thị trường sẽ điều chỉnh. Ngân hàng Nhà nước điều tiết thông quaviệc nới lỏng chính sách tiền tệ ở mức độ nhất định, tăng cung tiền, tăng hỗ trợqua thị trường mở… Bên cạnh đó cần phối hợp chặt chẽ với việc kiềm chế giá cảcác mặt hàng trọng yếu như thời gian qua; cần xem xét lại chỉ số ICOR để kiểmsoát và tăng cường hiệu quả đầu tư …

Tôi tin rằng chủ trương Chính phủ vừa đưa ra sẽ thực hiện thành công. Ngân hàngNhà nước sẽ điều tiết cùng các ngân hàng thương mại hạ mặt bằng lãi suất. Chứlãi vay 18%/năm thì tỷ suất lợi nhuận của công ty phải khoảng 25% mới đảm bảosinh lãi, mấy công ty nào chịu được những mức lãi suất cao như thế?”.

Tất nhiên, chuyên gia này cho rằng việc hạ lãi suất và nới lỏng chính sách tiềntệ cũng ở mức độ nhất định, cân bằng với mục tiêu chống lạm phát. Và theo ông,năm nay nếu giữ được lạm phát khoảng 9% đã là một thành công.

Theo Minh Đức

TIN LIÊN QUAN