Chứng suy sụp tinh thần sau sinh

Theo BS. Phạm Ngọc Thanh,Trưởng đơn vị tâm lý trẻ em BV Nhi đồng 1 (TP HCM), sau khi sinh, một sốphụ nữ bị suy sụp tinh thần hay lo lắng buồn phiền thái quá. Đây làchứng "suy sụp tinh thần sau khi sinh" hay bệnh hậu sản, trầm cảm sausinh, thường xảy ra ở khoảng 15-20% bà mẹ.

Cáu gắt, buồn rầu, xalánh con...

Sau khi sinh, chị T.H(quận Bình Thạnh) trở nên cáu gắt, lúc nào cũng buồn rầu và luôn xa lánhcon mình. Chị rất mau nước mắt, đụng tí chuyện là khóc, khóc dai dẳng.Từ một người vui vẻ, hoạt bát chị trở thành một người cáu bẳn, khó chịu.

Do chồng đi lao động ở nước ngoài nên từ lúc mang thai đến khi vượt cạn,chị đều một mình lo toan. Chị với mẹ chồng thường hay xích mích, cãi cọ.Đến khi chị có biểu hiện mất ngủ liên tục 10 ngày liền và hay la hét,đập phá, mẹ ruột mới đưa chị về nhà. Một tuần sau, chị được đưa đến BVđiều trị vì có hành động bịt mũi rồi đập đầu con vào tường.

Sau khi sinh, một số phụ nữ bị suy sụp tinh thần hay lo lắng buồn phiền thái quá

Theo BS. Phạm Ngọc Thanh,có con là một niềm vui lớn, nhưng đồng thời sinh con cũng gây ra nhữngcăng thẳng về mặt tinh thần và thể chất. Vấn đề làm mẹ càng khó khăn hơnđối với các phụ nữ nuôi con một mình hay những cặp vợ chồng không cóthân nhân ở gần để giúp đỡ, nương tựa.

Còn theo BS sĩ Lê QuốcNam, Phòng khám tâm lý y khoa, tâm thần kinh Quốc Nam (TP HCM) thì saukhi vượt cạn, một số phụ nữ xuất hiện tình trạng thay đổi cảm xúc nhưchợt vui, chợt buồn hoặc tự nhiên khóc không lý do, lo âu, dễ bị kíchthích, khó tập trung chú ý, mất cảm giác ngon miệng hoặc khó ngủ dù chođứa con không quấy rối gì về đêm. Người bệnh luôn cảm thấy buồn, ăn mấtngon dẫn đến sụt cân, khó ngủ, luôn cảm thấy mệt mỏi nhưng không phải dolàm việc quá sức, thường hay khóc không lý do, cảm thấy bản thân vô giátrị hoặc bị một tội lỗi gì ghê gớm, cảm thấy bồn chồn, lo âu, dễ tứcgiận.

Sản phụ không còn cảmthấy thích thú đối với những hoạt động ưa thích trước kia như xem phim,nghe nhạc..., không quan tâm đến những sự việc xung quanh, luôn cảm thấybi quan về tương lai và có ý nghĩ về cái chết. Họ cũng không muốn chămsóc con hay sợ rằng mình sẽ làm hại đứa bé. Các triệu chứng trên thườngxuất hiện trong vòng 4 tuần đến 3 tháng sau sinh.

Theo BS Lê Quốc Nam nếucác triệu chứng trên chỉ diễn ra trong khoảng 1 tuần sau sinh thì đây làmột phản ứng bình thường, được ví như một "cơn buồn thoáng qua". Nhưngnếu kéo dài hơn 10 ngày hoặc các triệu chứng ngày càng nặng hơn thì bệnhnhân có thể bị rối loạn trầm cảm sau sinh.

Đi tìm nguyên nhân

BS. Phạm Ngọc Thanh chohay, chứng bệnh này có thể xảy ra bất cứ lúc nào trong năm đầu tiên saukhi em bé chào đời. Sau khi sinh con, việc người phụ nữ thấy xúc độnghay lo lắng là chuyện bình thường. Nhưng nếu triệu chứng này kéo dài quá2 tuần, hoặc nếu có các triệu chứng dưới đây, thì người mẹ nên tìm đếnchuyên viên tâm lý hoặc tâm thần để được giúp đỡ:

- Cảm thấy xuống tinhthần, không thấy niềm vui hay sự thích thú trong cuộc sống hằng ngày;

- Ăn không thấy ngon,hoặc không muốn ăn gì cả;

- Sau khi sinh được vàitháng mà vẫn cảm thấy uể oải, kiệt lực;

- Khóc lóc, bực bội, lolắng, hoang mang, cảm thấy bất ổn;

- Đột nhiên thấy sợ hãi,không dám ở nhà một mình;

- Không muốn đi ra ngoài,hoặc không muốn gặp gỡ ai.

BS. Lê Quốc Nam cho biết,nguyên nhân chính xác gây trầm cảm sau sinh hiện nay chưa rõ nhưng cógiả thiết cho rằng sự thay đổi vài loại nội tiết tố sinh dục trong khicó thai và ngay sau khi sinh có thể góp phần vào quá trình sinh bệnhnày. Đôi khi "thủ phạm" đến từ nguyên nhân tâm lý, nhiều nghiên cứu chothấy, phụ nữ có cuộc sống hôn nhân không hòa thuận hay ít có người thânhoặc bạn thân để tâm sự; những sản phụ sinh khó hay sau sinh ít đượcngười thân giúp đỡ trong việc chăm sóc bản thân và em bé có nguy cơ mắcbệnh này cao hơn. Ngoài ra, những người đã từng bị trầm cảm trước đócũng thuộc nhóm có nguy cơ cao.

Nếu thời gian đầu khi mớixuất hiện các triệu chứng như lo âu, căng thẳng, chán nản... mà khôngquan tâm giúp đỡ, đưa bệnh nhân đi khám kịp thời thì về sau bệnh nặngthêm, có khả năng xuất hiện thêm triệu chứng loạn thần như ảo giác hayhoang tưởng. Lúc này sẽ rất nguy hiểm cho cả mẹ lẫn con.

Theo các bác sĩ, để tránhchứng bệnh trên, các sản phụ cần chuẩn bị cẩn thận trong lúc đang cóthai như:

- Tránh những thay đổilớn trong thời gian gần ngày sinh (ví dụ: Dọn nhà, sửa nhà, thay đổiviệc làm).

- Chuẩn bị việc sinh đẻbằng cách tham gia khóa hướng dẫn trước khi sinh.

- Chuẩn bị tinh thầnngười chồng để chồng giúp vợ chăm sóc con.

- Sắp xếp nhờ thân nhân,bạn bè giúp đỡ sau khi sinh con.

- Nếu đã từng bị suy sụptinh thần rồi, thì nên báo cho bác sĩ biết khi đi thăm thai.

Theo N.Hân - Y.Thảo