Những bất thường về nước ối

ThS. BS Đặng Lê Dung Hạnh, BVHùng Vương cho biết: "Trong giai đoạn đầu, nước ối được hình thành do sựthẩm thấu của huyết thanh mẹ, hoặc thẩm thấu từ huyết thanh con qua da thainhi (giai đoạn này da thai nhi chưa bị sừng hóa nên nước có thể thẩm thấuqua da)".

Khi thai được 10-12 tuần tuổi,nước ối được hình thành do nước tiểu tiết ra từ thận và dịch phổi của thainhi. Dịch ối đóng vai trò thúc đẩy sự phát triển và tạo điều kiện thuận lợicho sự hoạt động của đường tiêu hóa. Một điều cần lưu ý là thai càng giàtháng thì dịch ối càng ít đi, dễ nhầm lẫn với biến chứng thiểu ối.

Lượng nước ối có thể ướclượng qua siêu âm được tính bằng cách chia khoang bụng mẹ làm bốn, đo khoangối lớn nhất (cm) ở từng phần rồi cộng lại. Các bà mẹ cũng có thể nhận biếtsự bất thường của nước ối qua việc tự sờ nắn bụng.

Nước ối có vai trò như một chất đệm, chất dinh dưỡng, bảo vệ và giúp thai nhi phát triển

Bất thường về nước ối

Bất thường về nước ối có rấtnhiều dạng: bất thường về khối lượng hay chất lượng nước ối, bất thường diễnra cấp tính hay mạn tính, bất thường do sinh lý hay bệnh lý... Trong nhữngtrường hợp vừa nêu thì tình trạng thiểu ối, đa ối là hai tình trạng thườngmắc phải và biến chứng khó lường, có thể làm tăng nguy cơ tử vong cho cả mẹvà con.

Thiểu ối:  Được nhậnbiết qua siêu âm khi khoang ối lớn nhất nhỏ hơn 20mm. Bà mẹ mang thai có thểtự mình nhận biết khi thấy bụng nhỏ hơn tuổi thai. Tuy nhiên cách này khôngchính xác vì trường hợp thai suy dinh dưỡng, bụng chắc hay mẹ gầy thì cũngcó dấu hiệu tương tự. Khi thai già tháng hay mẹ thiếu nước là nguyên nhânsinh lý gây ra thiểu ối. Một số nguyên nhân bệnh lý như rối loạn biến dưỡng,bệnh lý mạch máu ở mẹ hay em bé không có thận, thiểu sản thận, tắc nghẽnđường tiết niệu do thiểu ối khiến thai suy dinh dưỡng và nhẹ cân. 

Thiểu ối dẫn đến thai nhi bịbiến dạng chi, biến dạng cơ mặt. Thiểu ối nếu tiến triển đến vô ối có thểdẫn đến thai chết lưu. Khi người mẹ chuyển dạ, thiểu ối có thể gây chèn éprốn nặng dẫn đến tử vong thai nhi. Thiểu ối còn làm rối loạn cơn gò đối vớingười mẹ khiến cuộc chuyển dạ trở nên khó khăn. Khi bà mẹ được xác địnhthiểu ối, bác sĩ sẽ tìm nguyên nhân cũng như đánh giá mức độ, diễn tiến, hậuquả để có những bước xử lý. Có trường hợp phải chấp nhận bỏ thai vì thai cóbệnh lý trầm trọng và tuổi thai không cho phép giữ. Nếu giữ không đúng cáchsẽ ảnh hưởng đến tính mạng cả mẹ lẫn thai nhi. Một số giải pháp làm tănglượng nước ối bằng cách uống nước, truyền nước vào buồng ối. Biện pháp nàychỉ áp dụng trong thời gian chờ tuổi thai phát triển và nuôi sống được nếulấy ra sớm.

Đa ối:  Sản phụ sẽthấy bụng to hơn bình thường, nhất là đối với đa ối cấp. Sản phụ sẽ thấybụng to hơn tuổi thai, sờ vào các phần thai, nghe tim thai khó khăn. Đa ốithường gặp ở thai non tháng, đa thai, bệnh lý về đường tiêu hóa hoặc hệ thầnkinh.

Đa ối dẫn đến những nguy cơcho thai nhi như sa dây rốn khi chuyển dạ, tử vong hay bệnh tật sau sanhnon. Đối với bà mẹ đa ối cấp có thể gây chuyển dạ sanh non, khó thở; đa ốimạn gây băng huyết sau sanh và nhau bong non. Bác sĩ chuyên khoa có thể kéodài tình trạng này bằng cách dẫn lưu ối để cứu cả mẹ lẫn con.

BS Hạnh cho biết thêm: mộtbiến chứng có thể nói là nguy hiểm nhất đối với bà mẹ mang thai chính làthuyên tắc ối. Đây là tình trạng nước ối hiện diện trong tuần hoàn của mẹ,làm cho sản phụ tắc mạch, suy tuần hoàn và hô hấp cấp tính. Bệnh tuy hiếmgặp nhưng có ảnh hưởng nặng nề, hơn 50% trường hợp tử vong. Thuyên tắc ốikhông có yếu tố báo trước nguy cơ cũng như không có cách dự phòng.

Theo Nhật Thương