Rung lắc, đưa võng mạnh gây tổn hại não trẻ

Nhiều người vì muốn ru trẻngủ mà cho lên võng đu đưa, thậm chí đưa võng rất mạnh vì nghĩ như thế bémới thích. Tuy nhiên, theo bác sĩ, điều này rất nguy hiểm vì có thể khiếnnão trẻ bị tổn thương, thậm chí tử vong.

>>

Công việc lúc nào cũng bậnrộn nên việc chăm sóc cậu con trai 7 tháng tuổi chị Hương (Thanh Xuân, HàNội) giao toàn quyền cho bà nội. Vì bà cũng đã ở tuổi hơn 60, sợ bà không bếcháu nhiều mệt, đau lưng nên chị mua võng để bà ru cháu ngủ cho tiện. Thếnhưng, một lần tình cờ về nhà giữa trưa, chị thấy bà đung đưa võng cho conmạnh quá mà phát hoảng.

"Mình nhìn còn thấy chónghết cả mặt thì không hiểu con nằm trên võng thì thế nào. Nói bà đưa võng nhẹnhàng thôi thì cụ bảo "Không đưa thế thì không biết bao giờ nó mới ngủđược". Kiểu này chắc gì vì nằm võng mà con ngủ có khi bị đu mạnh, mệt quánên ngủ", chị Hương thở dài nói.

Ảnh minh họa

Tiến sĩ Nguyễn Công Nghĩa,Trưởng phòng nghiên cứu khoa học, Bệnh viện Phụ sản Hà Nội, cho biết cũnggiống như nhà chị Hương, nhiều gia đình Việt vẫn có thói quen cho trẻ nằmvõng để ru ngủ ngay từ khi còn rất nhỏ. Lý do là như thế trẻ sẽ nhanh ngủ,ngủ sâu. Nhiều người thậm chí đu võng thật mạnh để khiến trẻ cười, tuy nhiênđiều này tuyệt đối không nên.

"Lý do là trẻ có thể bịhội chứng rung lắc, một dạng nặng của chấn thương đầu và não. Trên thế giớihội chứng này không mới, tuy nhiên tại Việt Nam nhiều người, thậm chí là bácsĩ chưa nghe nói đến hội chứng này", tiến sĩ Nghĩa nói.

Hội chứng này thường xảy ra ởtrẻ dưới 2 tuổi, thậm chí là ở trẻ 5 tuổi, trong đó gặp nhiều nhất ở trẻ 9tháng tuổi. Tại Mỹ, theo thống kê hàng năm có khoảng 1.200-1.400 trẻ bị chấnthương não và tử vong do rung lắc mỗi năm.

Tại Việt Nam, chưa có bất kỳnghiên cứu và thống kê về hội chứng này. Tuy nhiên, theo tiến sĩ Nghĩa, tạiBệnh viện Xanh pôn trong năm nay đã có 17 trường hợp tổn thương não nghi ngờdo hội chứng rung lắc.

Cũng theo ông, ngoài việc đưavõng mạnh, nhiều cha mẹ có thói quen chọc con cười bằng cách chơi trò "máybay", đưa trẻ lên cao quá đầu rồi hạ xuống hoặc đưa trẻ theo chiều ngangthật mạnh, tung trẻ lên cao rồi bắt lấy... Những hành động tưởng chừng vôhại đó có thể gây ra những tổn thương ở não. Nặng có thể khiến trẻ tử vongngay lập tức, nhẹ cũng gây tổn thương não vĩnh viễn, tiến sĩ Nghĩa cho biết.

Theo tiến sĩ, lý do là vì trẻsơ sinh có kích thước đầu lớn, nặng bằng khoảng một phần tư trọng lượng củatoàn cơ thể. Chẳng hạn, một bé nặng 3 kg thì đầu có thể nặng đến 8 lạng.Trong khi đó cơ và dây chằng vùng cổ yếu, chưa phát triển nên chưa thể chịuđựng được sức nặng của đầu. Bên cạnh đó, trong đầu lại có những khoảng trốnggiữa não và xương sọ cho phép não tiếp tục phát triển. Não của trẻ lại mềm,màng não mỏng.

"Vì thế, nếu bị rung lắcmạnh, xương sọ mềm và dẻo của trẻ không chịu được những lực này, sẽ chuyểnlực tới não. Khi não không có sự di chuyển đồng bộ sẽ gây ra sự đập trở lạixương sọ làm giập não, phù, chảy máu trong não...", tiến sĩ Nghĩa nói.

Các nghiên cứu cho thấy nhữngtổn thương có thể xảy ra chỉ với 5 giây rung lắc, thậm chí là 3 giây. Tuynhiên, bằng mắt thường nhìn từ bên ngoài sẽ rất khó có thể phát hiện nhữngtổn thương này, trừ trường hợp nặng. Chỉ khi trẻ lớn những tổn thương nàymới được phát hiện. Khi đó trẻ có thể bị chậm phát triển trí tuệ, thị lựckém, rối loạn hành vi nói và nghe, động kinh, tổn thương kỹ năng định hướngvà nhận thức...

Khi thấy trẻ có những biểuhiện như bị kích thích mạnh, đờ đẫn, ngủ mê mệt, da xanh tái, ăn, bú khó,khó nuốt hoặc nôn không có lý do rõ ràng, khó thở, cứng cổ, nghẹo về mộtbên.. thì cần gọi cấp cứu ngay. Đồng thời, không tìm cách vận chuyển trẻ tớibệnh viện trên các phương tiện thông thường, không bế xốc trẻ lên hay cốgắng lắc thêm để trẻ tỉnh lại, tiến sĩ Nghĩa cho biết.

Nếu trẻ nôn và không có nghingờ chấn thương cổ cha mẹ có thể xoay đầu con nhẹ về một phía để tránh bịsặc và ngừng thở. Nếu nghi ngờ chấn thương cổ thì tránh xoay trở trẻ và bảovệ cẩn thận vùng cổ.

Tiến sĩ Nghĩa khuyến cáo,hiện nay các chuyên gia vẫn chưa xác định được mức độ rung lắc như thế nàolà nguy hiểm vì thế cha mẹ nên tránh, không được lắc trẻ. Khi di chuyển trẻ,hãy giữ cổ ở tư thế tương đối cố định.

Theo Nam Phương
VnExpress