Chứng khoán sẽ thế nào nếu gỡ trần lãi suất huy động?

Thị trường chứng khoán sau giai đoạn hồi phục ngắn đã tạo cho mình một “không gian” dao động mới trong khoảng 500 - 540 - Ảnh: Quang Liên.

Xét trên tác động vĩ mô đốivới nền kinh tế, người viết cho rằng việc bỏ trần lãi suất huy động sẽ khiến chongân hàng thực hiện chức năng cấp vốn cho nền kinh tế một cách chủ động hơn. Trừkhi lạm phát tháng 3 có diễn biến xấu (khiến Ngân hàng Nhà nước phải thực hiệnviệc thắt chặt tiền tệ hơn và việc áp trần lãi suất huy động hiện nay cũng cónghĩa như việc kiểm soát tín dụng), việc thực hiện bỏ trần lãi suất huy động sẽđiều hòa luồng vốn đúng theo nhu cầu của thị trường, góp phần cân đối vĩ mô vàthúc đẩy tăng trưởng.

Về những nghi ngại khi có một số ý kiến cho rằng, gỡ bỏ trần lãisuất huy động có thể tạo nên một cuộc đua lãi suất như đã từng xảy ra hồi năm2008, người viết cho rằng điều này sẽ khó xảy ra, và cũng không tiêu cực như mộtsố người nghĩ.

Bởi, thứ nhất, bản chất cuộc chạy đua huy động của ngân hàng năm2008 là khác hẳn so với tình hình hiện nay. Cuối năm 2007, các ngân hàng bịthiếu thanh khoản do vấn đề đã bung ra cho vay quá nhiều, tỷ lệ cho vay/huy độngđã ở mức báo động nên một số ngân hàng thương mại cổ phần đã phải huy động bằngmọi giá.

Còn tại thời điểm hiện nay, vấn đề an toàn thanh khoản và giảmnguy cơ nợ xấu đã tốt hơn nhiều. Các ngân hàng có thể dừng cho vay nếu không huyđộng được chứ không nhất thiết phải đua tăng huy động bằng mọi giá. Do vậy, khảnăng đua lãi suất rất khó xảy ra.

Bản thân các ngân hàng cũng không muốn duy trì một mức lãi suấthuy động cao bất hợp lý, có thể gây gánh nặng cho chính ngân hàng. Ngoài ra, nếumuốn duy trì mặt bằng lãi suất thấp, thì việc gỡ bỏ trần lãi suất huy động sẽ cótác dụng làm giảm mặt bằng lãi suất sau này khi vốn tín dụng được bơm thêm vàonền kinh tế.

Lãi suất huy động trung bình trên hệ thống ngân hàng (tính cả áp dụng phí và các hình thức khuyến mại) gần như luôn chạm trần cho vay.

Vào ngày 18/3, sàn Hà Nộiđã tổ chức đấu thầu 1.000 tỷ đồng trái phiếu Chính phủ nhưng chỉ huy động thànhcông được 600 tỷ đồng, với lãi suất trúng thầu khoảng 12%. Như vậy có thể thấy,mặt bằng lãi suất trúng thầu đã cao lên một mức mới so với trước đây.

Rõ ràng với lãi suất 10,5% huy động như hiện nay của các ngânhàng, rất khó để có thể huy động vốn hiệu quả, vì ngay cả nguồn trái phiếu Chínhphủ được đánh giá là rất an toàn với lãi suất lên tới 12% cũng không thể bánthành công hết.

Trong thời gian tới, việc thực hiện bỏ trần lãi suất huy động cóthể được Ngân hàng Nhà nước xem xét. Tuy nhiên, người viết tin rằng khả năng lớnnhất là việc này sẽ được thực hiện theo một lộ trình để tránh gây sốc, với trầnlãi suất huy động được nâng dần thay vì xóa bỏ ngay trần lãi suất huy động.

Điều gì xảy ra?

Nếu xét riêng về ảnh hưởng của việc gỡ bỏ trần lãi suất huy độnglên thị trường chứng khoán, thì người viết cho rằng ảnh hưởng này là tích cực.Việc bỏ trần lãi suất huy động sẽ đồng nghĩa với việc tín dụng có nguồn để tăngtrưởng, và là yếu tố hỗ trợ thanh khoản lên thị trường.

Việc thị trường lình xình trong tuần vừa qua có thể thấy ngoàiyếu tố cơ bản là kết quả kinh doanh quý 1/2010 được dự báo là có tính đột biếnkhông cao, thì yếu tố thanh khoản đóng vai trò quyết định cản trở động lực đilên tiếp của thị trường.

Theo thống kê chung, tăng trưởng tín dụng của nhiều ngân hàng lớntrong tháng 2 sụt giảm so với tháng 1, do vốn huy động giảm, đặc biệt là nguồnvốn VND, và các ngân hàng đã thực hiện việc kiểm soát cho vay chặt chẽ hơn.

Tỷ lệ cho vay/huy động vốn tại một số ngân hàng cũng tăng cao nênđể bảo đảm thanh khoản và các yêu cầu về dự trữ bắt buộc, các ngân hàng đã thựchiện nhiều nghiệp vụ: vay trên thị trường mở (OMO), vay tái cấp vốn đối với Ngânhàng Nhà nước… Lãi suất vay liên ngân hàng trong thời gian này do vậy đã tăngmạnh.

Trong thời gian gần đây, lãi suất này hạ nhanh khi thanh khoản vàcác yếu tố an toàn của ngân hàng đã được cải thiện, nhưng điều đó không có nghĩalà tín dụng hay thanh khoản đối với nền kinh tế đang khá hơn, bởi đây chỉ lànguồn ngắn hạn có ý nghĩa để các ngân hàng bảo đảm thanh khoản và các yếu tốtheo quy định của Ngân hàng Nhà nước, chứ không phải các ngân hàng đã dồi dàonguồn cho vay.

Do vậy, rõ ràng việc gỡ bỏ trần lãi suất huy động sẽ cải thiệntín dụng và sẽ là nguồn thanh khoản quan trọng của thị trường. Nếu lạm pháttháng 3 không cao (dưới 1%), thì càng có cơ sở để thực hiện việc này, và đươngnhiên nó sẽ có tác động tích cực tới thị trường chứng khoán.

Theo Minh Tuấn