"Quyết định thu hồi đất ở Hải Phòng là trái luật"

Nguyên Thứtrưởng Tài nguyên Môi trường Đặng Hùng Võ khẳng định, quyết định thu hồi đất củaUBND huyện Tiên Lãng (Hải Phòng) với gia đình ông Vươn vừa trái luật vừa tráiđạo lý, cố tình tước bỏ quyền lợi của người dân.

TIN LIÊN QUAN

- Dướigóc độ pháp lý, ông nhìn nhận thế nào về quyết định giao đất và thu hồi đất củaUBND huyện Tiên Lãng (Hải Phòng) đối với gia đình ông Đoàn Văn Vươn?

- Việc giao đất của UBND huyện Tiên Lãng là khôngđúng pháp luật. Cụ thể, thời gian hạn chế giao đất 14 năm là không đúng, mà phảilà 20 năm và sau 20 năm vẫn tiếp tục được sử dụng nếu Nhà nước không có quyếtđịnh thu hồi đất. Huyện Tiên Lãng có những quyết định giao tới 20 ha, trong khitheo khung giao đất bãi bồi ven sông ven biển ở Quyết định 773 của Thủ tướng,diện tích tối đa là 10ha.

Việc ban hànhQuyết định thu hồi đất của UBND huyện Tiên Lãng cũng trái pháp luật. Khi giaobãi bồi ven sông, ven biển cho hộ gia đình cải tạo trở thành nơi nuôi trồng thủysản thì công sức, mồ hôi của người dân đã đổ xuống trong quá trình lao động.Theo quy định của pháp luật hiện hành, khi hết thời hạn sử dụng đất (của giađình ông Vươn sớm nhất là 15/10/2013), đương nhiên được kéo dài sang thời hạntiếp theo trừ những trường hợp bị Nhà nước thu hồi đất. Quốc hội sẽ xem xétquyết định vấn đề "hết thời hạn" này khi thông qua Luật đất đai mới trước năm2013.

- Ông nghĩ saotrước khẳng định của Chánh văn phòng UBND huyện Tiên Lãng rằng huyện không làmsai khi cưỡng chế thu hồi đất của dân?

Giáo sư Đặng Hùng Võ - nguyên thứ trưởng Bộ Tài nguyên Môi trường. Ảnh: Tiến Dũng.

- Nhiều cán bộ quản lý ở nhiều địa phương haynói câu buông sõng: "Nhà nước thì thu hồi đất nào cũng được". Đó là cáinhầm lẫn rất cơ bản. Nhà nước cũng phải thu hồi đất theo quy định củapháp luật. Chiểu theo pháp luật hiện hành về thời hạn sử dụng đất, chắcchắn là họ sai. Chiểu theo quy định về giải quyết thế nào khi đất nuôitrồng thủy sản hết thời hạn, chắc chắn họ cũng sai.

- Trong vụ việcnày, tòa yêu cầu hai bên thương thảo giải quyết, UBND huyện hứa sẽ tiếp tục giaođất nên người dân rút đơn. Các hộ dân thực hiện nhưng địa phương lại không giữlời. Trong đơn gửi tòa, người dân nói ông Chủ tịch huyện khăng khăng không thựchiện cam kết.

Người dân đang sửdụng đất có hiệu quả thì không có lý do gì để thu hồi đất của người ta. Điều nàythể hiện có cái gì lẩn khuất phía sau các quyết định thu hồi đất. UBND huyệnTiên Lãng cố tình tước bỏ quyền lợi của người dân trong khi hai bên đã thỏathuận giải quyết thỏa đáng. Ở đây, nguy cơ là chính quyền có thể thấy vùng đấtđó sau khi được cải tạo là quá màu mỡ và muốn chuyển đổi cho đối tượng khác.

Còn nếu đất đượcdùng vào dự án khác thì ngay trong quyết định thu hồi cũng phải nói đến chuyệnbồi thường. Nhưng quyết định của UBND huyện Tiên Lãng không hề nói đến chuyệnbồi thường mà thậm chí còn bắt người dân phải bàn giao toàn bộ mặt bằng kèm theonhững công sức của dân cải tạo trước đây. Điều này không chỉ sai luật mà còntrái cả đạo lý.

- Để xảyra vụ việc ngày 5/1, ngoài việc xử lý nghiêm những người nổ súng chống đối, theoông, cần xem xét trách nhiệm của chính quyền địa phương thế nào?

- Hiện nay ít nhất 70% khiếu kiện của người dân liênquan đến đất đai. Người nông dân nghĩ rất giản đơn, nhiều khi không nghĩ hếtnhẽ, hành động bột phát, thiếu kiềm chế. Do đó, chúng ta phải trân trọng côngsức của người nông dân, không phải vì thấy cái lợi của việc thu hồi mà lấy đicông sức của họ, đẩy họ vào bước đường cùng để trở thành tội phạm, phải chốngtrả bằng việc vi phạm pháp luật hình sự. Từ vụ việc này có rất nhiều điều để nóivà UBND TP Hải Phòng cũng không thể đứng ngoài cuộc.

- Theo ông,cần rút ra bài học gì trong công tác quản lý, thu hồi đất đai sau vụ việc ở TiênLãng?

- Trong vụ TiênLãng, bài học lớn nhất là cơ quan quản lý, nhất là ở địa phương cần phải nghĩrằng mình là đại diện cho quyền lợi chính đáng của người dân. Hãy đứng về cáchnghĩ của dân chứ không phải cách nghĩ của một người làm lãnh đạo.

Trong tất cảtrường hợp thực thi pháp luật, lãnh đạo phải hiểu rõ ngọn ngành về pháp luật,đừng hiểu sai cũng như cố tình hiểu sai. Áp dụng pháp luật không chỉ là lý màcòn là tình. Người ta đã bỏ công sức ra thì phải xem xét công lao của họ vớimảnh đất đó, cần đánh giá cho đúng. Việc người ta làm từng ấy năm rồi mình thulại, cứ cho là việc thu hồi có lý do chính đáng thì cũng phải cân nhắc có nênkhông? Đấy là câu chuyện mà chính quyền địa phương phải có trách nhiệm tính đến.

Hiện nay, nhiềuđịa phương khi thực hiện cưỡng chế thu hồi đất thường hay sử dụng lực lượng vũtrang. Điều này theo tôi không nên làm. Với dân, đừng nghĩ tới việc sử dụng sứcmạnh sẽ hiệu quả hơn. Người dân đang muốn chủ động trên cơ sở lẽ phải của sựđồng thuận.

- Nếu đặt mình ở vị trí lãnh đạo huyện Tiên Lãng, ông sẽ xử lýthế nào với vấn đề đất đai của gia đình ông Vươn?

- Nhiều địa phươngđã đánh đồng giữa việc giao đất khai hoang và đất đã được cải tạo. Thế nên cótình trạng người dân đổ mồ hôi ra để khai hoang nhưng sau đó chính quyền lại coiđấy là đất ruộng bình thường, làm thiệt hại cho dân. Để động viên việc khaihoang, mở rộng diện tích, tôi cho rằng cần có chính sách đặc biệt hơn nữa đểthừa nhận công sức của người dân, ít nhất chiếm 50% giá trị đất đai.

Vấn đề của ôngĐoàn Văn Vươn theo tôi giải quyết đơn giản. Đất giao năm 1993 thì đến 2013 hếthạn, đất giao năm 1997 thì tới 2017 hết hạn. Còn về hạn mức diện tích, nếu đấtgiao vượt hạn mức quy định của Chính phủ, chốt diện tích 10ha của dân không phảinộp nghĩa vụ tài chính, và diện tích còn lại về nguyên tắc phải chuyển sang thuêđất. Trong tương lai, nếu Luật Đất đai bãi bỏ hạn điền thì lại cho diện tích đótrở lại như đất được Nhà nước giao.

Theo Vnexpress