Mỗi năm, ViệtNam có 300.000 ca nạo phá thai độtuổi  vị thành niên (15 - 19 tuổi); mỗi phụ nữ Việt Nam trung bình trong đờiphá thai 2,5 lần; mỗi tuần ở nước ta có 1 phụ nữ chết vì nạo phá không antoàn...

Những con số nàyđang góp phần đưa Việt Nam dẫn đầu Đông Nam Á và là một trong những nước cótỉ lệ phá thai cao nhất thế giới.

Theo nhận định của các chuyên gia, mặc dù Việt Nam không cấm nạo phá thai,song chính thái độ kì thị của xã hội về tình dục trước hôn nhân là nguyênnhân khiến các bạn trẻ thiếu hụt thông tin về tình dục an toàn, thiếu hiểubiết về tránh thai và hoang mang khi có thai ngoài ý muốn.

Từ những ca phá thai bằng thuốc nguy hiểm...

Phá thai bằng thuốc là cách mà những trẻ vị thành niên nghĩ tới đầu tiên khicho rằng, mình không phải tới bệnh viện, không phải phơi mặt ra chốn đôngngười, không phải dùng các thủ thuật ngoại khoa ảnh hưởng tới tử cung...song, phá thai bằng thuốc có những chỉ định nghiêm ngặt mà các bác sĩ khôngthể tự ý kê, vì điều này có thể ảnh hưởng tới tính mạng của người phụ nữ.

16 tuổi, Thy Ng. (Hà Nội) dính bầu. Khi thấy chậm kinh 1 tháng liền, Ng. mớimua que thử thai để kiểm tra. Ng. gần như choáng váng khi thấy que lên 2vạch. Vốn được xem là con ngoan, trò giỏi, là niềm hi vọng của ba mẹ, nênNg. không thể nói ra được sự thật này.

Ng. và bạn trai bàn nhau mua thuốc phá thai. Không ngờ, 3 tuần sau, Ng. bịchảy máu ồ ạt, sốt cao, huyết áp tụt... khiến trong đêm, gia đình phải đưaNg. vào Bệnh viện Phụ sản Hà Nội. Tại đây, các bác sĩ sau khi thăm khám,siêu âm đã kết luận, Ng. bị thai chết lưu, để quá lâu trong tử cung dẫn tớithai thối rữa ở bên trong.

Ng. bị mất máu nhiều khi âm đạo vẫn tiếp tục chảy máu, có mùi hôi khó chịu,da xanh rớt, huyết áp tụt chỉ còn 70/40 và buộc phải truyền máu cấp cứu. Lúcnày, Ng. mới thú nhận có uống thuốc phá thai cách đây 3 tuần. Xém chút nữa,Ng. phải từ bỏ tính mạng của mình chỉ vì thiếu hiểu biết trong việc sử dụngthuốc phá thai.

Bệnh viện Phụsản Trung ương cũng từng cấp cứu cho một bệnh nhân trẻ tuổi ở Thanh Hóatrong tình trạng trụy mạch do phá thai chui. Bệnh nhân có hai tử cung, trongđó một bên bị vỡ và chảy máu.

Nguyên nhân là sau khi phá thai bằng thuốc tại một phòng khám tư gần Bệnhviện Phụ sản Thanh Hóa, bệnh nhân này có biểu hiện trụy mạch. Ngay lập tức,chị được chuyển vào Bệnh viện Phụ sản Thanh Hóa cấp cứu và được chẩn đoánmang thai ngoài tử cung. Sau đó, bệnh nhân được chuyển tiếp lên Bệnh việnPhụ sản Trung ương. Tại đây, các bác sĩ phát hiện bệnh nhân bị dị dạng tửcung, có  hai tử cung, trong đó một bên đã bị vỡ và chảy máu do phá thaikhông đúng kĩ thuật.

Nguyên nhân cũng là do thai quá to, 17 tuần tuổi, song vì khám tại phòngkhám tư, bị các bác sĩ thiếu hiểu biết tư vấn, vẫn cho chị phá thai bằngthuốc. Tiến sĩ Lê Hoài Chương, Trưởng phòng Kế hoạch tổng hợp, Bệnh viện Phụsản Trung ương cho biết, bệnh nhân vào viện cấp cứu khi một bên tử cung đãbị vỡ và chảy máu do chịu sức ép của thuốc phá thai. Các bác sĩ phải cắt bỏtử cung, nếu không bệnh nhân sẽ bị biến chứng nặng, thậm chí có thể tử vong.

Bác sĩ sản phụ khoa Lê Thị Kim Dung, Trung tâm Y tế lao động Thái Hà (HàNội) cho biết, những trường hợp mang họa vì tự ý phá thai bằng thuốc như Ng.và bệnh nhân ở Thanh Hóa không phải là hiếm.

Nhiều chị em chọn phương pháp này vì nghĩ nó an toàn, không can thiệp ngoạikhoa dẫn tới tổn thương, thủng tử cung... Song, phá thai bằng thuốc khôngđơn giản như chỉ uống thuốc là xong.

Theo quyđịnh của Bộ Y tế, việc sử dụng thuốc phá thaiđược chỉ định trong những trường hợp thai dưới 7 tuần tuổi, sau khi siêu âmphải thấy túi thai trong tử cung, tránh trường hợp chửa ngoài dạ con. Song,đối với Ng, do thai đã quá to, uống thuốc phá thai không có tác dụng nhưmong muốn.

Ngoài ra, việc phá thai bằng thuốc còn cần phải theo dõi sát sao sau đó đểxử lý khi có những bất thường như mất máu quá nhiều hay thai bị chết lưu,thai không ra được, tránh dẫn đến nhiễm trùng. Đáng tiếc là có nhiều ca,trong đó có hai ca kể trên, đã bị những biến chứng đó, suýt ảnh hưởng đếntính mạng.

...đến việc phải ép đẻ non những thai nhi đã hoàn thiện

Có không ít trường hợp trẻ vị thành niên phát hiện có thai khi đã quá muộn.Thời gian gần đây, báo chí đưa tin nhiều về các ca nữ sinh đẻ con trên lớpnhư trường hợp ở Nghệ An bất ngờ đau đẻ trong giờ học. Sau khi đến bệnhviện, cô bé này đã sinh một bé gái nặng 3,1 kg.

Lại thêm một nữ sinh lớp 10 ở Bến Tre sinh con sau khi được mẹ đưa đi cấpcứu ở bệnh viện vì tưởng đau... ruột thừa. Và biết bao nhiêu ca, bạn gái trẻbỏ con lại bệnh viện, trong khách sạn...

Song, cũng có không ít những nữ sinh kiên quyết từ bỏ đứa con của mình, kểcả khi đã mang thai 5 - 6 tháng. Và lúc này, các bác sĩ buộc phải ép sảythai nhân tạo. Một người mẹ chăm con tại bệnh viện kể lại: “Lần đấy, cócô gái một thân một mình đến viện với cái bụng lùm lùm.

Nhìn đã biết là có thai và thai đã quá to, tầm 6 - 7 tháng. Các bác sĩthuyết phục mãi để đẻ, song cô gái này khóc lóc, van xin bác sĩ phá thai, vìtương lai cô ấy không thể nuôi con một mình. Lúc này, các bác sĩ phải kíchthích đẻ non.

Cô gái trẻ đó đã rất đau đớn, la hét và khóc rất to. Và khi cái thai bị lôira, đó đã là một hình hài hoàn thiện, đỏ hỏn. Vị bác sĩ cầm bào thai đó vùivào cái xô và nói: “Bác xin lỗi con, bác buộc phải làm thế này. Con cótrách, hãy trách mẹ con chứ đừng theo bác”.

Tôi đoán là lúc đó, tim thai vẫn còn đập, nếu được chăm sóc đặc biệt, đứatrẻ này vẫn có thể sống. Đau lòng quá!

Cũng có những nữ sinh đến bỏ cả cái thai gần 7 tháng tuổi, đứa trẻ đó vẫncòn sống sau đó 2h đồng hồ, song người mẹ trẻ đó vẫn phải quay đi vì họkhông thể nuôi con. Đó cũng là những ca phá thai kinh hoàng đối với các bácsĩ.

Nếu như hút thai dưới 3 tháng, các bác sĩ chỉ phải chứng kiến những “mảnhvỡ” chưa thành hình hài thì việc đỡ cho các ca sảy thai này là chứng kiếnnhững hài nhi đã hoàn thiện nhưng bé xíu và chịu một cái chết oan nghiệt.

“Tôi luôn có cảm giác bồng bềnh, buốt dọc sống lưng mỗi khi đỡ cho nhữnghài nhi xấu số này. Việc dùng thuốc làm bong thai, cắt đi nguồn dinh dưỡnggiữa mẹ và con nên phần lớn các trẻ này đều đã chết trong bụng mẹ.

Nhưng cũng có vài đứa trẻ được đẻ ra nhanh quá, vẫn còn thoi thóp, nhưng chỉra nhịp thở cuối cùng, rồi sau đó “đi” luôn. Có muốn cứu cũng không được vìbé mới chỉ nặng xấp xỉ 400 gr”.

“Là phụ nữ, tôi thấy chạnh lòng vô cùng cho những đứa trẻ xấu số. Nhữngđứa trẻ khác ra đời được nâng niu, trân trọng, yêu thương đến thế. Còn nhữngđứa trẻ này, 20 đến 22 tuần tuổi, đầy đủ hình hài, hoàn thiện rồi, là conbúp bê nhỏ rồi nhưng phải chết. Cái chết này thực sự là oan nghiệt” -bác sĩ Nguyễn Thị Hồng Minh, Giám đốc Trung tâm Kế hoạch hóa gia đình, Bệnhviện Phụ sản Trung ương tâm sự.

Có thời điểm, mỗi ngày BS Minh phải đỡ 4 - 5 đứa trẻ phải chết tức tưởi nhưthế. Và đồng nghĩa với nhiều đêm, BS mất ngủ vì trong lòng nặng trĩu ưu tư.Có không ít bác sĩ phải tìm sự tĩnh tâm trong cõi Phật, chăm đi lễ chùa đểlòng mình thanh thản hơn.

Vô tư hay vô tâm khi đi phá thai nhiều lần?

Một trong những nỗi ngán ngẩm của các bác sĩ là phải chứng kiến những cảnhkhông ít các cô gái trẻ, còn là sinh viên, trở đi trở lại phòng đình chỉthai 2 - 3 lần. Có những cô đến, mặt mũi tỉnh bơ, miệng nhai kẹo cao su, taychơi game trên máy điện thoại chờ đến lượt. Với họ, việc phá thai không cònlà quá đau đớn, dằn vặt, mà như một lần đi tiêm, đi khám bình thường.

Một vị bác sĩ ở Quảng Bình chia sẻ: “Có một số em đến phá thai 2 - 3lần, đến nỗi bác sĩ quen mặt. Hỏi thì chỉ bảo cháu không làm chủ được, anhấy không thích sử dụng bao cao su. Tôi hỏi xem còn biết biện pháp tránh thainào nữa không thì lắc đầu”.

Một số em cho biết, họ không cảm thấy quá đau khi phá thai, nên xem mọi việclà bình thường, không ít trong số đó hồn nhiên để dính bầu và đi phá 3 - 4lần trong năm. “Có lẽ, chỉ khi nào lấy chồng, không sinh được con, họmới thực sự thấy hối tiếc” - bác sĩ Bùi Thị Chút, Phó trưởng phòng Kếhoạch tổng hợp, Bệnh viện Phụ sản Hà Nội chia sẻ với báo chí – “Trót lỡmột lần thì còn có thể thông cảm, nhưng lỡ đến 2 - 3 lần, phải phá thai thìthật đáng trách. Tôi không có ý phê phán chuyện quan hệ tình dục của giớitrẻ, cũng không khuyên nên giữ thai trong khi bản thân chưa đủ điều kiện đểchăm sóc tốt cho đứa trẻ. Thế nhưng chỉ cần có ý thức hơn một chút, sử dụngbiện pháp tránh thai thì có lẽ đã không có những chuyện đáng tiếc xảy ra”.

Không tin mình có thai vì đã rửa Coca sau quan hệ

Có không ít teen khi đi khám, cầm trong tay các kết quả xét nghiệm, siêu âmkết luận có thai vẫn không thể tin rằng mình đang mang bầu. Có bạn còn miêutả với bác sĩ: “Không hiểu sao bụng cháu lại tonhư quả bưởi. Bên trong nghe như có tiếng nhạc!”.

Và sau chỉ vàicâu hỏi, các bác sĩ thực sự sốc với khả năng hiểu biết về phòng tránh thaicủa teen thời nay. Đó là rửa ráy, thụt sâu âm đạo; là dùng nước Coca để diệttinh trùng; vắt chanh vào vùng kín ngay sau khi quan hệ...

Một số bạn gái còn tin rằng “yêu” trong thời kỳ kinh nguyệt sẽ không thểmang bầu, nhảy lên nhảy xuống sau khi “yêu” để làm rớt tinh trùng, tắm nướcnóng trước khi giao hợp, đi tiểu ngay sau khi “yêu”... là những cách hữuhiệu tránh mang thai.

Phổ biến hơn, không ít bạn cho rằng nếu chỉ quan hệ nhẹ nhàng bên ngoài,xuất tinh ngoài sẽ chẳng có việc gì xảy ra. Song, điều này thật chẳng nhằmnhò gì với những chú tinh binh khỏe mạnh.

Qua một khảo sát về kiến thức, thái độ và thực hành về sức khỏe sinh sảntrên 444 học sinh THPT TP.HCM năm 2004, hai tác giả Diệp Từ Mỹ và Nguyễn VănLơ (Đại học Y dược TP.HCM) nhận thấy có đến hơn phân nửa học sinh (57,2%)không có kiến thức về các biện pháp tránh thai.

Còn theo điềutra quốc gia về vị thành niên và thanh niên Việt Nam (SAVY) cũng cho thấythanh thiếu niên Việt Nam có kiến thức khá hạn phế về phòng tránh thai vàphòng lây truyền HIV do các kiến thức này thường không được đưa vào chươngtrình học chính thức, thầy cô giáo không có đủ kiến thức và sự tự tin để nóinhững vấn đề này với học sinh.

Ngay cả khi có kiến thức, thực hành tình dục an toàn cũng ít do sự kì thịđối với tình dục trước hôn nhân, nên các bạn trẻ rất ngại khi đi mua bao caosu vì sợ bị đánh giá.

Trong khi độ tuổi quan hệ ngày một sớm hơn, việc trang bị những kiến thức vềtình dục an toàn đang rất dè dặt ở ngay cả trường học lẫn gia đình chính làmột trong những nguyên nhân dẫn tới tỉ lệ nạo phá thai của vị thành niênnước ta ngày một gia tăng.

Những biến chứng nặng nề, những ám ảnh tâm lý khôn nguôi

Với trẻ vị thành niên khi nạo phá thai, theo các bác sĩ, sẽ phải khó khănhơn, nguy hiểm hơn do cổ tử cung nhỏ, khó đưa dụng cụ vào khiến cổ tử cungdễ bị tổn thương. Ngoài ra, những biến chứng khác của nạo phá thai vẫn sẽxảy ra như thường đối với các em.

Biến chứng thường gặp của nạo phá thai, về lâu dài, chính là tước mất khảnăng làm mẹ sau này. Lý do là cấu tạo bộ phận sinh dục của phụ nữ dễ viêmnhiễm vì ở sâu bên trong, có nếp gấp, lại có kinh nguyệt hằng tháng.

Khi phá thai, khả năng này càng cao hơn bởi phải dùng dụng cụ bên ngoài canthiệp vào tử cung, khiến tổn thương ở các phần phụ, niêm mạc tử cung bị tổnthương sâu, gây dính buồng tử cung, thủng tử cung, tắc vòi trứng... dẫn đếnvô sinh.

Ngoài ra, khi nạo phá thai nhiều lần, thành tử cung không còn dinh dưỡngtốt, dễ dẫn đến nhau đóng bất thường ở các lần mang thai sau như nhau tiềnđạo, nhau cài răng lược, khi sinh dễ bị băng huyết, rất nguy hiểm đến tínhmạng người mẹ.

Biết bao nhiêu bi kịch của các gia đình trẻ khi không thể có con đã xảy rado người mẹ có quá trình nạo phá thai không an toàn trước đó.

Còn với những biến chứng trước mắt, các em gái có thể bị như băng huyết,thủng tử cung và nhiễm trùng kéo dài... Song, các nhà tâm lý cảnh báo “biếnchứng” lớn nhất chính là vết thương lòng của các em, mà với những đứa bénhạy cảm, điều này có thể ám ảnh đến cuối đời.

BS Lê Kim Dung phân tích: “Trong lúc nhiều bộ phận trên cơ thể đã dậythì thì nhiều thứ khác quan trọng hơn lại không được trang bị kịp, như sựtrưởng thành trong suy nghĩ, sự đầy đủ về nhận thức, các hành động tự bảo vệmình... vết thương này sẽ là đòn giáng mạnh đến tinh thần của các em.

Lỡ có thai, lỡ bị bệnh lây qua đường tình dục đã là đòn lớn, song cái lớnhơn là các em cảm thấy vô cùng ân hận vì bản thân mình đã để xảy ra tìnhhuống xấu đến vậy, thất vọng về bản thân đến vậy...

Học sinh nhiều em thích xem bói và lợi dụng tình trạng nạo phá thai đó,nhiều thầy bói phán vong trẻ em này, vong trẻ em kia ám theo... hỏi biết baonhiêu người sợ và không sợ? Biết bao nhiêu em vượt qua được ám ảnh giếtngười?

Tôi tin là rất nhiều em cứ đến ngày mùng 1, hôm rằm, lễ Tết lại thắp hươngcầu khấn linh hồn của đứa bé bị bỏ đi. Nỗi ám ảnh đấy là quá lớn, day dứt cảcuộc đời”.

Sự vô tư của tuổi học trò mất đi, sự lo sợ về hậu quả của tình dục, nhữngcăn bệnh như viêm nhiễm, bệnh xã hội... đã khiến những trẻ vị thànhniên phải sống trong cảm giác bất an kéo dài.

Đặc biệt, ở các em nữ nhỏ tuổi, nhiều trường hợp sau những lần quan hệ tìnhdục đầu đời, nhất là với bạn tình thô bạo, có thể có ấn tượng sợ hãi đối vớiquan hệ tình dục và điều này ảnh hưởng rất lớn đến đời sống gia đình saunày.

Kìthị xã hội khiến con trẻ hoang mang

Theo điều tra quốc gia về vị thành niên và thanh niên Việt Nam (SAVY) đượcthực hiện 2 lần vào năm 2003 và 2008, tuổi quan hệ tình dục lần đầu tiên ởthanh thiếu niên đã giảm khoảng hơn 1,5 tuổi giữa 2 lần điều tra (19,6 tuổixuống 18,1 tuổi).

Song, theo BS Hoàng Tú Anh, Trung tâm Sáng kiến Sức khỏe và Dân số (CCIHP),chưa có nghiên cứu nào đưa ra chính xác các nguyên nhân khiến thanh thiếuniên có quan hệ tình dục sớm hơn: “Một số giả thiết đặt ra là trẻ em dậythì sớm hơn, có nhiều thời gian và không gian riêng hơn, bị sức ép phải thểhiện mình là người hiện đại nhưng lại chưa có đủ các kĩ năng và kiến thức đểcó quyết định chính xác về việc quan hệ tình dục...”.

Việc trẻ quan hệ ngày càng sớm tỉ lệ thuận với con số nạo phá thai ngày càngtăng. Nguyên nhân nằm ở đâu?

Trả lời cho câu hỏi này, BS Lê Kim Dung cho rằng: “Trẻ ngày một dậy thìsớm. Và khi trẻ đã dậy thì thì nhu cầu tình dục là có, tất yếu dẫn tới khảnăng có quan hệ tình dục.

Ngày xưa, cha ông ta có câu: Gái thập tam, nam thập lục. Nghĩa là con gái 13tuổi đã có thể lấy chồng, đẻ con rồi. Thế nhưng, ở cái thời đại này, kiếnthức của trẻ 13 bây giờ sao đủ để làm mẹ, làm vợ, đẻ con, nuôi con?

Các em không đủ cả kinh tế lẫn kiến thức để nuôi dưỡng một đứa trẻ. Do đó,một khi đã có nhu cầu tình dục, đã tò mò muốn khám phá, song vấp phải thựctế không thể nuôi con thì tỉ lệ phá thai đương nhiên là cao”.

Có một quan điểm khá cởi mở giải thích cho vấn đề mang thai ngoài ý muốn vànạo phá thai ở Viêt Nam quá nhiều, BS Hoàng Tú Anh khẳng định:

“Tôi cho rằng, không phải là quan hệ tình dục trước hôn nhân nhiều hayít dẫn tới có thai ngoài ý muốn và phá thai mà chính là do cách nhìn kì thịcủa xã hội đối với vấn đề tình dục trước hôn nhân; là do vị thành niên vàthanh niên không nhận được giáo dục giới tính hiệu quả ở trường cũng như ởnhà; là cách nhìn bất bình đẳng về trinh tiết khiến bạn gái nếu đã có quanhệ tình dục thì sẽ trở nên yếu thế hơn, mất thể diện, dễ bị bạn trai coithường và giảm khả năng thương thuyết trong các vấn đề tình yêu và tình dục.

Cũng vì kì thị xã hội đối với việc mang thai và phá thai mà các bạn lần lữa,không dám đi đến các dịch vụ này vì sợ, ngại, không có tiền và vì không cóai để các bạn có thể tâm sự, để xin tư vấn.

Các sang chấn tâm lý phần lớn cũng là do sự đàm tiếu của mọi người, sự lo sợbị đánh giá, trong đó phải kể đến việc nhiều báo chí đưa ra những trường hợprất bi kịch của việc mang thai ngoài ý muốn và nạo phá thai càng làm tăng kìthị của xã hội với vấn đề này.

Tôi khẳng định là kĩ thuật phá thai của Việt Nam nhìn chung là rất tốt vàcác dịch vụ cũng rất sẵn có với giá thành chấp nhận được. Song, để đến đượccác nơi có dịch vụ tốt là cả một vấn đề”.

Cùng chung một quan điểm, đã đến lúc cần phải hỗ trợ cho thanh thiếu niêncác kiến thức để bảo vệ mình trước nhu cầu tình dục chính đáng, các bác sĩđang phải trực tiếp tiến hành nạo phá thai cũng như nghiên cứu về vấn nạnnày cho rằng giáo dục giới tính cần được đưa vào trường học, giáo viên cầnphải có kĩ năng dạy thực sự về vấn đề này chứ không phải chỉ giới thiệu qualoa rồi yêu cầu các em tự đọc tài liệu.

Giáo dục giới tính cần bắt đầu sớm, tốt nhất là trước tuổi dậy thì. Ngoàikênh trường học thì bố mẹ cần tạo được môi trường để con cái có thể nóichuyện và tâm sự về mọi chuyện trong cuộc sống thì các em mới có thể traođổi với bố mẹ về các mối quan hệ riêng tư.

Các hình thức giám sát, theo dõi không bao giờ là hiệu quả vì với chươngtrình học hiện nay, với sự bận rộn của bố mẹ và với các phương tiện như điệnthoại, Internet, các em có thể dễ dàng thoát khỏi mọi sự giám sát nếu các emmuốn.