Ngân hàng, doanh nghiệp gặp khó

Chuyện riêng của NH ảnh hưởng đến người vay

Mặc dù đang vất vả để thực hiện thông tư 13 nhưng hầu hết NH đều không muốn đề cập công khai những khó khăn này, tất cả đều muốn giấu tên. Dưới dây là một số vấn đề được lãnh đạo NH thương mại nêu.

An toàn cho NH, thiệt cho người vay

Hầu hết các NH thừa nhận quy định về tỉ lệ an toàn trong hoạt động NH là việc “rất riêng” của NH, nhưng khi thực hiện lại ảnh hưởng đến cả người gửi lẫn đi vay tiền. Với người gửi, hiện nay dù Chính phủ muốn giảm lãi suất huy động để giảm lãi suất cho vay nhưng người gửi vẫn được hưởng mức lãi suất cao do NH phải chạy đua huy động thêm vốn để đạt chỉ tiêu an toàn vốn. Còn với người vay, lãi suất vay vẫn cao do NH phải chịu thêm các chi phí khác phát sinh do quy định của NH Nhà nước.

Ví dụ NH cho vay 100 đồng thì phải trích lập dự phòng rủi ro chung tương ứng 0,75% trên số tiền đã cho vay này. Khi trích lập khoản tiền này cũng có nghĩa chi phí của NH đã tăng lên, vì thế NH khó lòng giảm lãi suất. Ngoài ra, trong trường hợp khoản vay bị rủi ro thì NH phải trích dự phòng cho phần rủi ro đó. Như vậy việc trích lập dự phòng trùng lắp, càng đẩy chi phí của NH lên cao.

Điều đáng nói là việc trích lập dự phòng này theo lộ trình và những tháng cuối năm phải hoàn tất, vì thế càng tạo áp lực rất lớn lên NH nên các NH khó lòng giảm mạnh lãi suất cho vay.

Tránh tạo gánh nặng cho NH

Thông tư 13 có nhiều khó khăn trong thực hiện và thực tế chỉ những người trong ngành NH mới hiểu được những khó khăn đó. Đơn cử, để đánh giá tài sản có rủi ro trước đây các NH dựa theo các yếu tố như tài sản đảm bảo và người vay vốn. Nhưng theo thông tư 13 thì hiện nay đưa ra khái niệm mới là đánh giá tài sản có rủi ro ở mục đích sử dụng vốn. Trong khi mục đích sử dụng vốn là vấn đề không thuộc về NH, do ý chí người đi vay.

Ví dụ, khách hàng A ban đầu vay tiền mua nhà để ở nhưng sau một thời gian có thể lấy nhà đó cho thuê. Nếu mục đích người đi vay thay đổi thì lập tức đánh giá là rủi ro và ngân hàng phải trích dự phòng rủi ro lên đến 250%.

Cần phải đánh giá tài sản có rủi ro và quản lý chặt, nhưng vấn đề là khi thực hiện cần phân định rõ ràng trách nhiệm của người đi vay, người cho vay và không thể phụ thuộc vào ý chí của người đi vay để tránh tạo gánh nặng cho các NH.

Siết tiền vào chứng khoán, không thể làm cả gói

Theo thông tư 13, các khoản cho vay để đầu tư chứng khoán, các khoản cho vay các công ty chứng khoán, các khoản cho vay nhằm mục đích kinh doanh bất động sản thuộc dạng rủi ro cao vì thế NH phải trích lập dự phòng theo tỉ lệ cao.

NH Nhà Nước khi nâng hệ số an toàn lên cao nhằm hạn chế các NH đổ vốn vào hai lĩnh vực. Tuy nhiên quy định lại không sát với thực tế, dẫn đến vô lý.

Ví dụ như trong cho vay chứng khoán bao gồm cả cổ phiếu, trái phiếu, cầm cố sổ tiết kiệm của khách hàng. Hai khoản cho vay sau là rất an toàn, NH có thể chuyển thành tiền dễ dàng và ít bị

áp lực mất giá như cổ phiếu. Thế nhưng NH Nhà nước cũng xếp cả hai khoản này vào dạng rủi ro cao như cổ phiếu và phải trích lập dự phòng rủi ro cao. Khi phải trích lập dự phòng rủi ro cao thì chẳng NH nào mặn mà cho vay. Đó là lý do góp phần đẩy thị trường bất động sản và chứng khoán vào cảnh nguội lạnh.