Sẽ xem lại quy định đấu thầu

>>

Luật Đấu thầu sửa đổiphân cấp và trao quyền tự quyết cao cho chủ đầu tư, được quyền ra đầubài mời thầu.

Tuy nhiên, điểm không chặt theo ông Trần Ngọc Hùng, Chủtịch Tổng hội Xây dựng Việt Nam, là “với công trình lớn có hai giai đoạntính điểm kỹ thuật và điểm giá cả, cái dở ở chỗ đáng lẽ chủ đầu tư đượcquyết định anh đạt điểm kỹ thuật 90% phải khác anh chỉ đạt 80%, nhưng vìxem hai anh này bằng nhau nên chỉ cần giá rẻ hơn là thắng. Nếu lấy yếutố giá làm tiêu chí thì nhà thầu chất lượng cao nhưng giá cao lại thuaanh chất lượng thấp giá thấp”.

Đồng quan điểm trên, theoông Nguyễn Văn Thụ, Chủ tịch Hiệp hội Cơ khí Việt Nam, những chủ đầu tưdo khó khăn về vốn, đương nhiên sẽ chọn đơn thầu giá thấp.

Đặc biệt với những dự ánvốn nhà nước, chủ đầu tư có thể ngần ngại chất lượng gói thầu của TrungQuốc không tốt bằng các nhà thầu khác, nhưng quy định Luật Đấu thầu nhưthế, nếu chọn giá thầu cao hơn có thể sẽ làm dấy lên những nghi ngờ chủđầu tư có thể được lợi lộc khác. Rào cản cơ chế giá rẻ đã ít nhiều tróitay chủ đầu tư trong việc ưu tiên lựa chọn giữa giá thành và chất lượng.

Cái khó khác theo ôngHùng, nhiều công trình điện, xi măng lớn hiện nay không sử dụng vốn nhànước mà là vốn tự ứng của các tập đoàn, tổng công ty. Trong khi đó, nhàthầu Trung Quốc sẵn sàng chỉ chỗ cho vay, đặc biệt với những khoản vaylớn hàng tỉ USD đầu tư thiết bị vật tư. Chính sách của Chính phủ TrungQuốc hiện ưu tiên rất lớn cho các nhà thầu nhận thầu nước ngoài cả vềđiều kiện vay lẫn lãi suất.

Cán bộ kỹ thuật Trung Quốc điều khiển thiết bị tại Nhà máy nhiệt điện Hải Phòng 1

Theo ông Dương Ngọc Hiền,Vụ phó Vụ Kinh tế công nghiệp, Bộ Kế hoạch và Đầu tư, trong lúc đangthiếu vốn, cần vốn, giá rẻ là cần thiết, nhưng rẻ như thế nào thì chấpnhận được? Các quy định của Luật Đấu thầu phải sửa sao cho việc đánh giávề chất lượng và giá phải tương xứng với nhau.

Lỗi từ chủ đầu tư

Nhìn ở khía cạnh khác,theo ông Hùng, việc các nhà thầu Trung Quốc trúng thầu ồ ạt và hiệntượng một số nhà thầu không đảm bảo chất lượng, một phần lỗi chính từchủ đầu tư.

Các công trình trọng điểmnhóm A hiện phân cả cho các tập đoàn, tổng công ty 91, tiêu một khoảntiền rất lớn nhưng năng lực và hiểu biết của nhiều chủ đầu tư còn hạnchế, công trình lớn không quản lý nổi.

Thực tế nhiều bài toánchào thầu không chi tiết kể cả chất lượng, tiêu chuẩn kỹ thuật, nên khinhà thầu Trung Quốc sử dụng vật liệu, thiết bị không đúng tiêu chuẩnquốc tế thì chủ đầu tư lại “há miệng mắc quai”.

“Lỗi của chủ đầu tư làbài toán chào thầu không kỹ nên mất chủ quyền. Không chỉ là vấn đề giárẻ mà cơ chế giám sát, quản lý, điều kiện chất lượng, kỹ thuật trong hợpđồng đấu thầu, nhiều chủ đầu tư làm rất đại khái. Quản lý chất lượng saukhi trúng thầu không chặt chẽ, nhà thầu đưa vào vật liệu xấu không biết,chất lượng thi công xấu không ai hay. Chủ đầu tư của ta đang rất kémđiều này”, ông Hùng nhận định.

Một điểm đáng tiếc nữatheo ông Hùng là Việt Nam nhiều khi trúng thầu nhưng không tin nhau từthủ tục cho đến nghiệm thu công trình.

Chuyên gia này cho rằng,với những dự án vốn nhà nước, nếu muốn khuyến khích nhà thầu trong nướcthì quyền chính là ở chủ đầu tư, khi ra điều kiện trong bài toán chàothầu ghi rõ là sử dụng tư vấn, giám sát, vật tư, thiết bị Việt Nam hiệncó thì sẽ không có chuyện nhà thầu chính lẫn nhà thầu phụ Trung Quốc“xơi” trọn gói thầu.

Một lãnh đạo của Bộ Côngthương thì cho rằng, nếu chủ đầu tư chịu khó chia nhỏ dự án thành 3 - 4gói thầu thì khả năng thắng thầu của nhà thầu trong nước sẽ cao hơn rấtnhiều.

Trong bối cảnh bị ràngbuộc bởi các cam kết WTO, ASEAN và Luật Đấu thầu, vai trò của chủ đầu tưlà các tập đoàn, tổng công ty lớn trong việc chủ động lọc nhà thầu thựcsự chất lượng là rất lớn.

Cục trưởng Cục Quản lýđấu thầu (Bộ Kế hoạch và Đầu tư) Lê Văn Tăng cho biết, sau những phảnhồi của dư luận, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư đã chỉ đạo thành lậpmột tổ nghiên cứu lại các quy định của Luật Đấu thầu, xem lại bất cập vềtiêu chí, cơ chế, giám sát hay quản lý... để có những điều chỉnh nhấtđịnh.