Bỏng lạnh - tai nạn nguy hiểm nhưng nhiều người chưa biết

Vừa qua bệnh viện Chợ Rẫy Thành phố Hồ Chí Minh đã tiếp nhận bệnh nhân Mai Văn Sang (SN 1991, quê Đồng Tháp) bị kẹt trong kho lạnh với nhiệt độ âm 18 độ C trong 5 ngày liền, bệnh nhân bị bỏng lạnh ở phần bàn chân và các đầu chi. Do bị bỏng lạnh bênh nhân này bị tổn thương tập trung ở 2 bàn chân với vết thương tím ngắt. Sau 5 ngày điều trị, hiện chỉ còn tổn thương ở bàn chân phải và một số ít hoại tử ở bàn chân trái. Hiện nay bệnh nhân đã tiến triển rất tốt.

Theo Bác sĩ Lê Thị Thuần, Viện bỏng quốc gia, thì bỏng lạnh có tên gọi khoa khác là Frostbite  là chỗ da và các mô bị tổn thương do tiếp xúc với lạnh, thường xảy ra ở các bộ phận cơ thể xa trung tâm như các đầu chi, mũi, tai... Các yếu tố nguy cơ gây bỏng lạnh thường là do tiếp xúc với môi trường nhiệt độ thấp mà lại không đủ quần áo giữ ấm hoặc quần áo ướt, gió lạnh...

Bỏng lạnh được chia thành nhiều cấp độ nếu ở cấp độ nhẹ chỉ bị tổn thương tới bề mặt da, biểu hiện với triệu chứng ngứa, đau, biến đổi màu sắc, da có thể trắng tiến tới đỏ và vàng, rối loạn hoặc mất cảm giác nóng lạnh. Còn ở cấp đó 2 thì bỏng lạnh sẽ làm cho da cứng lại, các mô sâu chưa bị ảnh hưởng vẫn còn mềm mại. Giai đoạn này có thể xuất hiện các bọng nước, da có thể trở thành màu đen và cứng, tổn thương này có thể khỏi sau 1 tháng hoặc mất cảm giác nóng lạnh vùng tổn thương. Cấp độ 3, 4: tổn thương các mô sâu bao gồm gân, cơ, mạch máu, thần kinh, các khu vực này chuyển sang màu đen và chứa đầy máu, tiến tới hoại tử do dinh dưỡng, nếu có bội nhiễm vi khuẩn là yếu tố tiên lượng nặng, đòi hỏi can thiệp ngay.

 Đặc biệt, những người hút thuốc lá, người bệnh đái tháo đường hoặc bị các bệnh liên quan tới mạch máu, suy thận mãn tính... là những đối tượng có nguy cơ cao nhiễm bỏng lạnh cao.

Nguyên nhân dẫn tới bỏng lạnh là do bệnh nhân tiếp xúc với yếu tố cực lạnh dưới 0độ C, nitơ lỏng, làm việc trong phòng đông lạnh, nhân làm việc trong các kho lạnh, công ty kinh doanh thủy - hải sản, tàu cá, những nhân viên làm kiểm nghiện các hàng thủy hải sản xuất khẩu.....Khi gặp nạn, nếu nhiệt độ thấp kéo dài thì cơ thể bắt đầu bị tổn thương, tùy vào thể trạng của mỗi người họ chống chịu được với mức độ lạnh.

Theo bác sĩ Thuần, bỏng lạnh cũng rất nguy hiểm như những dạng bỏng khác, gây phù nề dẫn đến tổn thương tế bào và vết thương bị hoại tử. Việc đầu tiên khi gặp người bị bỏng lạnh chúng ta phải sơ cấp cứu đầu tiên phải đưa bệnh nhân tới nơi ấm áp, điều này rất quan trọng nhằm loại bỏ nguy cơ hạ thân nhiệt, từ đó kích thích cơ thể tự điều chỉnh, ủ ấm hoặc làm ấm bệnh. 

Tiếp đến, để bệnh nhân bất động hoặc băng kín nhằm ngăn chặn tổn thương thêm do các tinh thể nước đá di chuyển gây tổn hại mô. Ngâm  các tổn thương trong nước ấm 40- 42 độ C. Cần lưu ý, không được cho bệnh nhân tiếp xúc với lửa hay lò sưởi, vì có thể dẫn tới tổn thương nặng nề hơn và chuyển tới cơ sở y tế gần nhất để được chăm sóc điều trị.

Ngoài ra những người tiếp xúc với môi trường lạnh trong thời gian dài thì thân nhiệt bị hạ dẫn tới rối loạn ý thức, co giật, hôn mê thậm chí tử vong. 

Để phòng tránh bỏng lạnh chúng ta cần phải mang bảo hộ lao động luôn cần thiết trong mọi ngành nghề. Do đó, nếu trang bị bảo hộ lao động đầy đủ thì sẽ giảm tổn thương. Đối với công nhân làm việc trong môi trường lạnh thì bảo hộ lao động góp phần giảm thiểu tổn thương tế bào. Đặc biệt chú ý những phần cơ thể phải tiếp xúc nhiều với nhiệt độ thấp như bàn tay, bàn chân…

Không làm việc quá lâu dưới nhiệt độ thấp khi có biểu hiện nhiễm lạnh, phải ngừng làm việc ngay để chẩn đoán và điều trị sớm các tổn thương. 

Bỏng lạnh có thể gặp ở bất cứ lứa tuổi nào, đôi lúc nó được coi như một tai nạn, chấn thương do lạnh. Vì vậy, mọi người đặc biệt là các bậc cha, mẹ nên chú ý giữ ấm cho trẻ vì trẻ em là đối tượng dễ tổn thương trước tác động của môi trường và hậu quả để lại thường rất nặng nề. 

Những người thường xuyên tiếp xúc với môi trường lạnh nhiệt độ thấp cần nâng cao sức đề kháng bằng việc tập thể dục đều đặn, đảm bảo chế độ dinh dưỡng đủ năng lượng và lượng nước cần thiết cho cơ thể hoạt động trong môi trường lạnh.

Theo Trí thức trẻ