Vì sao kết quả xét nghiệm Covid-19 lúc dương lúc âm?

Kết quả xét nghiệm của Viện Pasteur TP.HCM cho thấy kỹ sư người Indonesia (31 tuổi, đang sống và làm việc tại Bình Dương) âm tính với SARS-CoV-2 trong khi trước đó, tại hai bệnh viện khác ở TP.HCM, kết quả mẫu bệnh phẩm cho dương tính. Vì sao có sự khác nhau này?

Có thể sai sót

Trước khi về nước, nam kỹ sư này cùng một người bạn đã đến phòng khám tại quận 2 (TP.HCM) xin giấy xác nhận xét nghiệm Covid-19. Mẫu bệnh phẩm được chuyển đến hai bệnh viện khác tại TP.HCM.

Cả hai bệnh viện (được Bộ Y tế cấp phép đủ năng lực xét nghiệm) đều khẳng định dương tính. Thông tin này đã khiến nhiều người lo lắng bởi trường hợp này đã nhập cảnh vào nước ta từ tháng 3, sau đó sống và làm việc tại Bình Dương.

May mắn, kết quả cuối cùng cho thấy âm tính, đồng nghĩa việc Việt Nam vẫn giữ được thành quả 78 ngày không có ca lây nhiễm trong cộng đồng.

TS.BS Lê Quốc Hùng, Trưởng khoa Bệnh Nhiệt đới, Bệnh viện Chợ Rẫy TP.HCM (người trực tiếp điều trị cho hai bệnh nhân Covid-19 đầu tiên tại Việt Nam và tham gia hội chẩn bệnh nhân 91), cho biết xét nghiệm Covid-19 có thể sai sót, cho kết quả khác nhau.

Kết quả xét nghiệm khẳng định dương tính virus SARS-CoV-2 phụ thuộc vào nhiều yếu tố. Ảnh minh hoạ: Phạm Thắng.

Sự khác nhau này có thể phụ thuộc vào nhiều yếu tố, cả về máy móc lẫn con người. Nếu mẫu bệnh phẩm được xét nghiệm bởi hai thiết bị, hai đơn vị khác nhau, việc cho kết quả khác nhau vẫn có thể xảy ra.

Ngoài ra, phương pháp lấy mẫu bệnh nhân cũng sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến kết quả xét nghiệm. Nếu bệnh nhân nghi ngờ dương tính được lấy mẫu không đúng cách, bệnh phẩm không được bảo quản trong môi trường phù hợp, kết quả xét nghiệm có thể gặp sai sót.

TS Hùng cho biết thêm vấn đề này cũng có thể nằm ở chính người được lấy mẫu xét nghiệm. Cụ thể, từng vị trí trên cơ thể và thời điểm được lấy mẫu, số lượng và nồng độ virus sẽ có biểu hiện khác nhau. Với bệnh nhân có nồng độ virus thấp, dịch phết họng có thể chứa virus nhưng mẫu máu, nước bọt lại không.

Ngoài ra, nếu người nhiễm virus vừa súc họng, vệ sinh vùng xét nghiệm bằng dung dịch sát khuẩn trước khi lấy mẫu, bệnh phẩm có thể âm tính.

TS Hùng cho rằng trước tiên, biểu hiện triệu chứng như sốt, ho, khó thở và tiền sử dịch tễ ở người được lấy mẫu là cơ sở giúp kết quả xét nghiệm đáng tin cậy hơn. Nhân viên y tế lấy mẫu cần được đào tạo bài bản, phòng xét nghiệm đủ năng lực xét nghiệm và phải được kiểm tra thường xuyên.

Xét nghiệm nào giúp xác định bệnh?

TS Hùng cho biết chẩn đoán Covid-19 có thể dựa vào nhiều xét nghiệm. Trong đó, phổ biến nhất là xét nghiệm Real-Time PCR, hình ảnh học.

Xét nghiệm Real-Time PCR

Là loại xét nghiệm để chẩn đoán xác định bệnh dựa trên nguyên tắc phát hiện đoạn gene RNA của SARS-CoV-2. Mẫu bệnh phẩm mũi họng cho khả năng phát hiện SARS-CoV-2 tốt hơn vùng hầu họng. Mẫu bệnh phẩm đường hô hấp dưới cho khả năng phát hiện virus tốt hơn mẫu bệnh phẩm đường hô hấp trên.

Virus SARS-CoV-2 cũng có thể phát hiện trong phân và máu. Phát hiện virus trong máu có thể là dấu hiệu tiên lượng bệnh nặng. Sự phát tán virus có thể tồn tại lâu hơn (12-20 ngày) ở người già và người bị bệnh nặng phải nhập viện.

Việc đồng nhiễm SARS-CoV 2 và các virus đường hô hấp khác đã được báo cáo, do vậy, việc phát hiện tác nhân gây bệnh đường hô hấp khác vẫn chưa thể loại trừ nhiễm Covid-19.

Realtime PCR là phương pháp được dùng xét nghiệm khẳng định Covid-19 tại nước ta, trong ảnh là phòng xét nghiệm tại Bệnh viện Nhi đồng TP.HCM. Ảnh: BSCC.

Hình ảnh học

Tổn thương mô kẽ hai bên thành ngực và vùng đáy hai phổi là hình ảnh X-quang khá điển hình của bệnh nhân mắc Covid-19 mặc dù trong giai đoạn sớm của bệnh, hình ảnh X-quang phổi đa số bình thường. Hình ảnh CT ngực ở bệnh nhân Covid 19 thường cho thấy tổn thương dạng kính mờ, lát đá ở vùng rìa thành ngực, vùng đáy và mặt lưng hai phổi.

Tuy nhiên, những hình ảnh đó có thể bị nhầm lẫn với một số bệnh khác và rất phụ thuộc vào cách đọc của từng bác sĩ X-quang riêng lẻ. Do đó, giá trị chẩn đoán bệnh bằng hình ảnh X-quang/ CT ngực không cao và không được khuyến cáo dùng để chẩn đoán Covid-19.

Xét nghiệm khác

Giảm bạch cầu Lympho là triệu chứng cận lâm sàng thường thấy nhất trong bệnh Covid-19, có ở 83% bệnh nhân nhập viện. Tình trạng giảm bạch cầu, bạch cầu trung tính, tăng cao alanine aminotransferase và aspartate aminotransferase trong huyết thanh, tăng nồng độ lactate dehydrogenase, tăng CRP có thể liên quan đến mức độ nặng của bệnh.

Tăng D-dimer và giảm bạch cầu có liên quan đến tỷ lệ tử vong của bệnh. Procalcitonin thường trong giới hạn bình thường tại thời điểm nhập viện nhưng có thể tăng trong số những người phải nhập ICU. Bệnh nhân mắc bệnh mức độ nặng/nghiêm trọng có nồng độ các cytokine trong huyết tương tăng cao cho thấy tình trạng rối loạn miễn dịch tiềm tàng.

Sức khỏe

Bộ Y tế thông tin: Ca nghi mắc COVID-19 người Indonesia ở Bình Dương và 145 người tiếp xúc đều âm tính

Theo Zing