Vắc-xin COVID-19 có hiệu quả vượt mong đợi trong thực tế - ngay cả khi đối mặt với các biến thể SARS-CoV-2 mới

Vào thời điểm vắc-xin COVID-19 được tung ra công chúng, hàng chục nghìn người đã được tiêm phòng trong các thử nghiệm lâm sàng.

Nhưng rất khó để so sánh 3 thử nghiệm cạnh nhau, vì chúng xảy ra ở các giai đoạn khác nhau của đại dịch và ở các vùng địa lý khác nhau.

Giờ đây, các nghiên cứu trong thế giới thực đang bắt đầu đưa ra một bức tranh rõ ràng hơn về việc vắc-xin hoạt động tốt như thế nào trong thực tế và khi đối mặt với các biến thể mới xuất hiện.

Đây rõ ràng là một tin tuyệt vời: Vắc-xin của Pfizer và Moderna dường như cũng hiệu quả trong cuộc sống thực như trong các thử nghiệm của họ.

Một báo cáo mới từ Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh cho thấy, tiêm ngừa 2 mũi đã làm giảm 94% nguy cơ mắc bệnh với COVID-19 trong số 500.000 nhân viên y tế đã được tiêm chủng đầy đủ.

Một báo cáo tháng 3 của CDC cho thấy rằng các mũi tiêm của Pfizer và Moderna có hiệu quả 80% trong việc ngăn ngừa nhiễm COVID-19 chỉ sau một liều và 90% hiệu quả sau 2 liều.

Tương tự, một nghiên cứu của Israel cho thấy vắc-xin Pfizer có hiệu quả 94% đối với các bệnh nhiễm trùng không có triệu chứng. Đó có thể là một dấu hiệu cho thấy các mũi tiêm giảm khả năng truyền virus.

Vắc-xin của J&J dường như cũng khớp giữa kết quả thử nghiệm và thực tế. Một nghiên cứu gần đây vẫn đang chờ đánh giá, phát hiện ra rằng vắc-xin của J&J có hiệu quả khoảng 76% trong việc ngăn ngừa tất cả các trường hợp nhiễm COVID-19. Các thử nghiệm lâm sàng cho thấy hiệu quả 74% trong việc ngăn ngừa bệnh nhiễm trùng không có triệu chứng.

Anne Rimoin, giáo sư dịch tễ học tại Đại học California, Los Angeles, nói với Insider: "Quyết định này nhấn mạnh sự tin tưởng của chúng tôi đối với vắc-xin và khả năng bảo vệ của chúng".

Vắc xin đang chống lại các biến thể tốt

Khi các biến thể của SARS-CoV-2 bắt đầu lưu hành rộng rãi vào tháng 12, một số nhà khoa học lo ngại rằng các mũi tiêm của Pfizer hoặc Moderna sẽ không có hiệu quả bảo vệ vào mùa hè và mùa thu. Đó là bởi vì các thử nghiệm giai đoạn cuối của các công ty diễn ra từ tháng 7 đến tháng 11, khi các biến thể SARS-CoV-2 chưa phổ biến.

Thử nghiệm giai đoạn cuối của J&J diễn ra muộn hơn một chút trong trận đại dịch, từ tháng 9 đến tháng 1 năm 2020. Thử nghiệm cũng bao gồm những người tham gia bị nhiễm B.1.351, một biến thể lần đầu tiên được xác định ở Nam Phi. Biến thể đã được chứng minh là tránh được một phần các kháng thể được tạo ra để đáp ứng với vắc-xin hoặc các bệnh nhiễm trùng tự nhiên trước đó.

Nhưng một nghiên cứu lớn về những người được tiêm Pfizer ở Israel cho thấy rằng các biến thể mới không làm giảm hiệu quả của vắc-xin. Từ tháng 1 đến tháng 3, Bộ Y tế Israel đã thu thập dữ liệu từ hàng triệu người đã được tiêm vắc-xin Pfizer. Vào thời điểm đó, B.1.1.7, một biến thể dễ lây lan hơn được phát hiện lần đầu tiên ở Anh, là chủng virus nổi trội ở Israel.

Vắc-xin của Pfizer vẫn được chứng minh là có hiệu quả ít nhất 97% đối với các trường hợp mắc bệnh COVID-19 có triệu chứng, nhập viện và tử vong.

Các nhà nghiên cứu tại phòng thí nghiệm vi sinh của Bệnh viện Đại học Badajoz ở Tây Ban Nha. Ảnh: Javier Pulpo/Europa Press/Getty Images

"Các loại vắc-xin mà chúng tôi có cho đến nay dường như có hiệu quả chống lại hầu hết các biến thể, nếu không phải là tất cả các biến thể, chúng đã thực sự được thử nghiệm chống lại", David Dowdy, nhà dịch tễ học tại Trường Y tế Công cộng Johns Hopkins Bloomberg

Tiêm chủng Pfizer cũng có hiệu quả đối với các biến thể ở Qatar. Nghiên cứu mới cho thấy những người ở Qatar đã được tiêm phòng đầy đủ vắc-xin Pfizer ít có nguy cơ mắc COVID-19 do biến thể B.1.351 gây ra hơn 75% so với những người không được tiêm chủng. Họ cũng ít có khả năng nhiễm bệnh khoảng 90% do biến thể B.1.1.7 được phát hiện ở Anh.

Các tác dụng phụ của Pfizer có thể ít phổ biến hơn trong cuộc sống thực

Vắc-xin chủng ngừa COVID-19 thường gây ra các phản ứng phụ nhẹ, tồn tại trong thời gian ngắn cả trong và ngoài các thử nghiệm lâm sàng. Nhưng bằng chứng mới nổi cho thấy rằng các tác dụng phụ của Pfizer có thể ít phổ biến hơn trong cuộc sống thực.

Khoảng 63% người tham gia thử nghiệm lâm sàng của Pfizer cho biết có biểu hiện mệt mỏi, trong khi 55% báo cáo đau đầu và 38% báo cáo đau cơ. Nhưng sau khi 28.000 người được tiêm Pfizer ghi lại các tác dụng phụ họ gặp phải trong một ứng dụng, thì các nhà nghiên cứu ở Anh đã phân tích và phát hiện ra rằng ít hơn 15% số người cho biết mệt mỏi sau liều đầu tiên hoặc thứ hai. Tương tự, ít hơn 14% số người tự báo cáo đau đầu và 5% hoặc ít hơn báo cáo đau cơ sau khi dùng liều đầu tiên hoặc thứ hai.

V
Một bác sĩ tiêm cho một bệnh nhân vắc-xin Moderna COVID-19. Ảnh: MediaNews Group/Boston Herald/Getty Images

Tuy nhiên, với vắc-xin J&J, việc tung vắc-xin ra công chúng đã tiết lộ một tác dụng phụ rất hiếm gặp mà không được phát hiện trong các thử nghiệm lâm sàng. Tính đến thứ Tư, CDC đã xác định được 28 trường hợp mắc hội chứng giảm tiểu cầu - một sự kết hợp hiếm gặp giữa cục máu đông và số lượng tiểu cầu thấp - trong số 8,7 triệu người tiêm vắc-xin J&J.

CDC cho rằng vắc-xin J&J nhiều mặt lợi hơn hại. Tính đến nay, tỷ lệ mắc chứng đông máu chỉ là ba trên một triệu, chủ yếu gặp ở phụ nữ dưới 50 tuổi. J&J đã dán nhãn cảnh báo về phản ứng phụ này của vắc-xin. 

Sức khỏe

Việt Nam phát hiện thêm 2 biến chủng mới của virus SARS-CoV-2

Theo Pháp luật và bạn đọc