Nguyên Thứtrưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường (TN-MT) - GS-TSKH Đặng Hùng Võ chohay dự án khai thác này đã “nóng” lên từ năm 2007 và đến thời điểm này,cần dừng dự án khai thác bauxite ở Tây Nguyên vì vấn đề an toàn cho TâyNguyên.

Đặt Tây Nguyên vào báo động đỏ

Ông Đặng HùngVõ nhìn nhận việc khai thác bauxite cần bỏ đi hệ sinh thái, diện tíchrất rộng lớn ở Tây Nguyên để chứa bùn đỏ. Đáng ngại là với một khốilượng bùn đỏ nằm chênh vênh trên núi là đặt Tây Nguyên vào tình trạngbáo động đỏ. Ngay cả khi hồ chứa bùn đỏ không vỡ thì việc rò rỉ cũng làmhệ sinh thái và nguồn nước ngầm gặp thảm họa môi trường cũng rất lớn.

GS-TS NguyễnMinh Thuyết, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa-Giáo dục-Thanh niên-Thiếuniên-Nhi đồng của Quốc hội (QH), cho rằng Tây Nguyên là đầu nguồn nướcảnh hưởng tới Nam Trung Bộ và cả nước láng giềng. “Nếu xảy ra tràn bùnđỏ ở đây, chứ chưa nói tới vỡ đập, thì hậu quả sẽ ra sao? Theo dự tính,hồ chứa bùn đỏ ở Tây Nguyên được chắn bởi hai quả núi đất mà kinh nghiệmở Tây Bắc cùng với tốc độ tàn phá rừng như hiện nay thì không loại trừnúi đất cũng có ngày bị sụp. Khi đó, bùn đỏ sẽ trôi đi đâu?”- GS-TSThuyết lo ngại.

Đồng tình,đại biểu QH tỉnh Đắk Lắk, GS Nguyễn Lân Dũng khẳng định: “Tôi thiết thamong QH sẽ ra một nghị quyết tạm dừng dự án, tôi thấy vấn đề này quánguy hiểm. Tôi cũng sẽ chất vấn bộ trưởng Bộ Công Thương vì một số ýkiến lãnh đạo ở bộ này cho rằng VN khácHungaryvì VN có thung lũng (!?). Trong khi đó, Bộ Công Thương quên là thunglũng ở trên cao, có rất nhiều đá vôi, đá vôi tan trong nước, bùn đỏ cókhả năng sẽ ngấm xuống mạch nước ngầm và chảy xuống đồng bằng Nam Bộ”.

Không hiệu quả sao phải vội?

Không dừnglại ở mối lo ngại về sự an toàn đối với bể chứa bùn đỏ, GS-TSKH ĐặngHùng Võ còn khẳng định cơ sở góp ý của mình là dự án khai thác bauxitetheo các chuyên gia kinh tế tính toán là không có lãi, thậm chí lỗ. ÔngVõ đặt câu hỏi: “Không khai thác bauxite ở Tây Nguyên, VN có chết không,có khó khăn về kinh tế không vì sản xuất alumin với khối lượng một vàitriệu tấn/năm là quá nhỏ so với thế giới, nhôm không phải là khoáng sảncó giá trị cao. VN hiện là một nước có thu nhập trung bình, các doanhnghiệp VN cũng đã có vốn, tài chính quốc gia không quá hạn hẹp đến mứcphải vội vàng bán bauxite”.

TS Lê ĐăngDoanh cho rằng ngoài vấn đề nguy cơ mất an toàn cho cả một vùng rộnglớn, lý do thứ hai ông phản đối dự án này là bài toán kinh tế. Ông Doanhphân tích cho đến nay, vẫn chưa có phương án hiệu quả về vận chuyểnbauxite vì địa hình quá dốc. Nếu dùng xe tải, tàu hỏa vận chuyển đềukhông kinh tế, chỉ có phương án dùng đường ống mà phương án này chưa cóthử nghiệm, bơm bùn qua đường ống sẽ tận dụng địa hình dốc, giảm chi phínhưng hiện nay, phương án này chưa được tính toán kỹ.

Mạo hiểm khi đặt lòng tin vào TKV

Nhận xét vềphương án mà Tập đoàn Công nghiệp Than - Khoáng sản VN (TKV) và Bộ TN-MTkhẳng định hồ chứa bùn đỏ chịu được động đất cấp 9, ông Đặng Hùng Võnói: “Chỉ tin vào TKV và một số đơn vị thì dễ rơi vào phiến diện và cóthể dẫn tới những quyết định vội vàng, thậm chí không có cơ hội để sửachữa”. Ông Võ đánh giá việc triển khai dự án, TKV có nhiều cái lợi vềkinh tế, do vậy, cần có những khảo sát, tư vấn khoa học độc lập để bảođảm khách quan.

Còn theo TSLê Đăng Doanh, việc bộ trưởng Bộ TN-MT khẳng định về lý thuyết sẽ antoàn là trả lời thiếu trách nhiệm vì tính mạng của người dân không phảicâu chuyện lý thuyết. Theo ông Doanh, vấn đề không phải ở quy mô mà đâylà dự án quan trọng có tầm ảnh hưởng lớn đến tính mạng của hàng triệucon người, không thể cắt hai dự án nhỏ ra để không đạt đến mức quy môcần QH thông qua. Vì vậy, ông Doanh kiến nghị mời chuyên gia quốc tế, kểcả của Hungary, vào xem xét, rút kinh nghiệm và nên có các đoàn nghiêncứu độc lập. “Không phải tự nhiên tập hợp được rất nhiều ý kiến như vậyvà được QH quan tâm, mong kỳ này QH thể hiện quyết tâm cao và phải cónghị quyết riêng về vấn đề bauxite, yêu cầu tạm dừng trước khi có taihọa xảy ra trong thực tế” – ông Doanh nói.

Theo Thế Dũng -Tô Hà
Người lao động

TIN LIÊN QUAN