Nguyên nhân dẫn đến sai lầm khi chọn trường, chọn nghề

Chọn trường, chọn nghề là vấn đề nóng trước mỗi kỳ tuyển sinh. Tuy nhiên, nhiều phụ huynh và bạn trẻ mắc sai lầm khi chọn trường, chọn nghề. Kết quả là, nhiều trường hợp vẫn rơi là tình trạng học... đại và trở lên hối hận.

Tại sao vậy? Theo quan điểm của người viết, thực chất sai lầm của học sinh và phụ huynh dẫn đến việc chọn ngành, nghề sai là do những nguyên nhân dưới đây.

Niềm khát khao của bố mẹ

Việt Nam vốn xuất phát là một nước thuần nông với những công việc lao động chân tay rất vất vả nên ông bà, bố mẹ từ xưa luôn có khát khao cho con cháu thoát nghèo, thoát khổ bằng con đường học hành.

Cho con học đại học là mong muốn của hầu hết bố mẹ Việt

Ngày nay, khi kinh tế đã khá lên nhiều nhưng tư tưởng đó dường như vẫn chưa thay đổi. Các phụ huynh vẫn luôn tâm niệm rằng để có việc làm tốt bắt buộc phải có bằng đại học. Đó cũng là đích ngắm duy nhất mà người làm cha mẹ hướng cho con cái.

Chưa kể người Việt vẫn rất nặng tư tưởng so sánh, sợ thua kém người khác, thậm chí khát khao con mình phải giỏi hơn để làm rạng danh gia đình. Các ông bố bà mẹ luôn mượn danh “con nhà người ta” để gây áp lực cho con cái phải học để trở thành cử nhân, kỹ sư, bác sỹ... chứ không phải là một nghề lao động phổ thông nào đó.

Thiếu hay thừa tự tin cũng là nguyên nhân

Tình trạng ép con chọn trường, chọn nghề theo ý muốn của phụ huynh đã được giảm bớt. Tuy nhiên, do sống trong sự bao bọc của gia đình quá lâu nên nhiều bạn trẻ trở nên lúng túng khi được tự lựa chọn con đường đi cho mình.

Vì thiếu tự tin, thiếu trải nghiệm và thiếu hiểu biết về cuộc sống nên các em dựa dẫm vào lời khuyên của người khác. Nhiều em rất thích một ngành nghề nào đó nhưng không dám chọn lựa vì sợ không cạnh tranh được với các bạn khác, hoặc không chắc mình có thể tự xin được việc nên cố thi vào một ngành được cho là dễ xin việc. 

Em Thu Hương (Hà Nam)

Em Thu Hương (Hà Nam) tâm sự: "Bố mẹ định hướng cho em vào đại học nhưng em chỉ thích học may để sau này mở một hiệu may nho nhỏ. Em không đủ can đảm để xin bố mẹ cho học nghề này và cũng biết chắc chắn bố mẹ sẽ không đồng ý".

Ngược lại, một số học sinh lại đồng nhất thành tích cao về một vài môn học với thành công trong lĩnh vực nghề nghiệp ấy. Có bạn học giỏi văn nên quá tự tin cho rằng mình sẽ trở thành nhà báo giỏi, hoặc giỏi ngoại ngữ thì chắc chắn sẽ thành một nhà ngoại giao cừ… nhưng không hẳn như vậy.

Một số phụ huynh cũng sai lầm khi tự tin rằng sẽ xin được công việc “ngon lành” cho con cái nếu con học trường đó, nghề đó. Thực tế, sau khi con ra trường, họ lại không xin được việc cho con, hoặc nguy hiểm hơn là họ xin được nhưng bản thân con em họ lại không có khả năng để đáp ứng công việc. 

Không định hình được sở thích/khả năng

Sở thích/khả năng là một trong những yếu tố tiên quyết giúp các em học sinh chọn đúng nghề cũng như thành công trong sự nghiệp. Tuy nhiên, hiện nay rất nhiều bạn trẻ không biết mình thích gì, mình có thể làm gì nên khi đến lúc phải lựa chọn thì chọn đại cho xong…

Em Nguyễn Tấn Trà (Hà Nội)

Em Nguyễn Tấn Trà (học sinh lớp 12, trường THPT Trần Phú Hà Nội) chia sẻ: Về chọn trường, chọn nghề, bố mẹ không ép và em được tự quyết định. Thế nhưng, hiện tại em chưa chọn trường, cũng chưa biết thích nghề nào. Em định thi mấy môn tốt nghiệp Toán, Anh, Văn với thêm môn Lý. Thi xong em mới xem xét chọn trường.

Nhiều em chọn nghề chỉ căn cứ vào lực học, môi trường học và ngộ nhận về khả năng của mình. Chẳng hạn, học sinh những trường trung học có tiếng của Hà Nội thường rủ nhau đăng kí những trường top. Thế nhưng, thực tế không ít bạn dù thi đỗ và theo học những ngành mà điểm đầu vào rất cao nhưng cũng không thể phát huy được hết năng lực học tập của mình vì không có năng khiếu phù hợp.

Ngoài ra, một số em chọn nghề mà không hiểu hết những thuận lợi và khó khăn của nghề. Ví dụ, nhiều em thích làm bác sĩ nhưng không hiểu những tố chất tối cần thiết của nghề này như sự can đảm, chính xác, sức khỏe… dẫn đến thực tế nhiều em thi đậu nhưng trong quá trình học tập lại bỏ ngang vì quá sợ hãi khi tiếp xúc với “tử thi” trong quá trình học tập.

Có thể nói có rất nhiều nguyên nhân dẫn đến những quyết định sai khi chọn trường, chọn nghề. Các bạn trẻ và phụ huynh nên nghiên cứu và cân nhắc kỹ để có hướng đi đúng đắn nhất.

 V.K/VietNamNet