Obama "thông minh" hơn Bush?

Là người chèo lái NhàTrắng, đâu là những bước đi của Tổng thống Obama và liệu chính sách nàycó ưu việt hơn so với người tiền nhiệm của ông là Tổng thống Bush?

Sau những vụ khủng bốngày 11/9 nhằm vào nước Mỹ làm 3.000 người chết và 6.000 người bịthương, nước Mỹ dưới thời Bush  tuyên bố không đội trời chung với chủnghĩa khủng bố. Xuất phát từ mục tiêu đó, Mỹ phát động cuộc chiến tranhtổng lực chống khủng bố trên phạm vi toàn cầu. Trong cuộc chiến này,nhiều quốc gia khác phải đứng trước sự lựa chọn hoặc là theo hoặc khôngtheo Mỹ.

Trong cuộc chiến này,Tổng thống Mỹ Bush có cách tiếp cận như truyền thống của Đảng Cộng hòa:ưu tiên sử dụng sức mạnh quân sự, duy trì cách tiếp cận đơn phương vàtấn công phủ đầu nếu cần.

Trong cách tiếp cận này, chiến lược “thay đổ chế độ” trở thành một conbài quan trọng mà Mỹ có thể sử dụng để thay đổi những chế độ đối nghịchvới Mỹ.

Cuộc chiến tranh Iraq làmột ví dụ điển hình ngay cả khi Mỹ không có bằng chứng về việc Iraq cósở hữu vũ khí hủy diệt hàng loạt (lý do để Mỹ phát động cuộc chiến) vàvượt mặt Hội đồng bảo an Liên Hiệp Quốc khi không có được sự đồng ý củaHội đồng bảo an.

Hai cuộc chiến mà Bushtiến hành là cuộc chiến tại Afghanistan (từ 2001) và cuộc chiến tại Iraq(từ năm 2003) trở nên vô cùng tốn kém với nước Mỹ. Mỹ chi hàng nghìn tỷUSD vào hai cuộc chiến này nhưng vẫn không thể tiêu diệt được Osama binLaden và mạng lưới khủng bố al Qaeda. Hơn nữa, số lính Mỹ chết tạiAfghanistan và Iraq lần lượt là 1.176 và 4.500 càng làm cho người dân Mỹđặt dấu hỏi cho hiệu quả của hai cuộc chiến này.

Kể từ khi lên nắm quyềnđến nay, Obama có những thử nghiệm mới trong chính sách của mình tạiTrung Đông và Bắc Phi. Đầu tiên đó là chính sách của Mỹ đối với Ai Cậpvà Iran.

So với người tiền nhiệm Bush (phải), Tổng thống Mỹ Obama có chiến lược linh hoạt và hiệu quả hơn

Mỹ cam kết xây dựng mốiquan hệ với Ai Cập dưới thời Tổng thống Hosni Mubarak còn đối với Irannếu trước đây Tổng thống Bush luôn duy trì một chính sách cứng rắn vớinước này nhất là trong vấn đề phát triển hạt nhân, thậm chí liệt nướcnày vào Trục ma quỷ (Iran, Iraq và Triều Tiên) thì Obama lại tỏra mềm dẻo hơn.

Nhưng đến khi các cuộc biểu tình lan rộng tại Trung Đông và Bắc Phi thìObama phải có điều chỉnh chính sách với hai nước này.

Trong vấn đề Afghanistanvà Iraq, dù có lúc Tổng thống Obama phải quyết định tiếp tục tăng cườngquân cho chiến trường Afganistan trước sức ép của đảng Cộng hòa nhưngchiến lược lâu dài của Obama là rút dần quân Mỹ khỏi hai chiến trườngnày. Dự kiến Mỹ sẽ rút hết quân khỏi chiến trường Iraq vào cuối năm nayvà chiến trường Afghanistan vào năm 2014.

Trong cuộc chiến chốngchủ nghĩa khủng bố, một thành công khác của Obama là tiêu diệt được binLaden - kẻ thù số 1 của nước Mỹ. Điều mà George Bush mất nhiều năm truylùng nhưng không có kết quả. Tất nhiên, đây là nỗ lực chống khủng bốtrong nhiều năm liền của Mỹ, trong đó có Tổng thống Bush nhưng có lẽObama được “chọn mặt” để nhận chiến thắng quan trọng này.

Thời gian gần đây, dướitác động của Mùa xuân Arab, Tổng thống Obama tiếp tục có điều chỉnhchiến lược trong Ủy ban An ninh Quốc gia Mỹ từ mùa hè năm 2010. Ngày2/8/2010, Tổng thống Mỹ có sắc lệnh số 11 mang tên Cải cách chính trịtại Trung Đông và Bắc Phi. Kim chỉ nam cho sắc lệnh này là khuyến khíchsự nổi dậy của dân chúng tại các nước này và yêu cầu các chế độ nắmquyền tại đây tiến hành các cuộc cải tổ chính trị và kinh tế. Kết quả làsự từ bỏ quyền lực của Ben Ali, Hosni Moubarak.

Cho đến Libya - một chế độ mà Mỹ muốn lật đổ từ thời Tổng thống RonaldReagan nhưng chưa thực hiện được - thì chiến lược của Mỹ lại có sắc tháimới. Khi không lật đổ được Gaddafi một cách “hòa bình” như các nướcTunisia và Ai Cập thì Mỹ có những động thái tiếp theo là hỗ trợ vũ khícho phe nổi dậy.

Tại Liên Hiệp Quốc, Mỹcùng các đồng minh vận động thông qua Nghị quyết 1973 để cho phép NATOtiến hành không kích Lybia (10 phiếu ủng hộ, 5 phiếu trắng trong đó cóNga, Trung Quốc).

Khi NATO bắt đầu cuộcchiến tại Lybia, Mỹ chủ trương không đi đầu mà lãnh đạo từ phía saunhường quyền lãnh đạo cuộc chiến cho hai đồng minh của mình là Anh vàPháp. Chính chiến lược khôn khéo này đã giúp Mỹ buộc các đồng minh củamình phải chia sẻ trách nhiệm, chi phí cuộc chiến (Pháp phải chi khoảng350 triệu USD cho cuộc chiến tại Lybia, trong khi Anh phải chi khoảng500 triệu USD).

Ngoài ra, cái được cho Mỹlà Mỹ không phải đưa quân vào Lybia - nơi cũng giống như nhiều nước kháctại Trung Đông và Bắc Phi rất “dị ứng” với sự có mặt của quân đội nướcngoài trên lãnh thổ của họ, đặc biệt là lính Mỹ vì tư tưởng “chống Mỹ” ởđây hiện diện ở khắp nơi. Bài học “sa lầy” tại Iraq và Afghanistan vẫncòn là hệ quả nhãn tiền đối với Mỹ.

Rất có thể trong thờigian tới, chiến lược mới này của Obama sẽ tiếp tục được nghiên cứu ápdụng tại các nước khác tại Trung Đông và Bắc Phi. Nhiều nhận định chorằng mục tiêu sắp tới của Mỹ là Syria. Nhưng cần phải biết rằng tìnhhình của Syria không giống như Lybia ở hai điểm chính đó là: phe đối lậptại Syria rất yếu không giống như Lybia.

Bên cạnh đó, một nhân tố quan trọng khác là các nước lớn trong Hội đồngbảo an như Nga, Trung Quốc có thể sẽ tìm mọi cách cản trở phương Tây canthiệp vào Syria không giống như trường hợp Lybia khi hai nước này “nhắmmắt làm ngơ” bỏ phiếu trắng.

Như vậy, so với chiếnlược trước đây của Bush, chiến lược của Obama đối với khu vực này đã tỏra hiệu quả hơn và nếu Tổng thống Obama xử lý tốt các vấn đề đối nội(kinh tế, ngân sách, y tế…) thì cơ hội tái cử của ông sẽ rõ rệt hơnnhiều.

Theo Đất Việt