Trung Quốc dụng chiến thuật "cây liễu" tại Libya

Sáu tháng nội chiến tạiLibya, cuộc chiến này có sự can dự của nhiều nước lớn. Thái độ của cácnước này không phải trước sau như một và Trung Quốc cũng không phải làmột ngoại lệ.

Ngay cả khi nghị quyết 1973 được thông qua - tạo cơ sở pháp lý cho cáccuộc không kích của NATO vào lãnh thổ Libya, Trung Quốc cũng bỏ phiếutrắng, một thái độ rất nước đôi không đồng ý cũng chẳng phản đối.

Trong suốt cuộc nội chiến, Trung Quốc cũng không bày tỏ quan điểm sẽ ủnghộ bên nào. Nhưng cho đến tháng 6/2011, Trung Quốc lại cử một quan chứcngoại giao tới gặp phe nổi dậy để bàn về vấn đề nhân đạo và nhất là việcđảm bảo an toàn cho việc làm ăn của các doanh nghiệp Trung Quốc.

Cho đến khi ông Gaddafi bị thất thế và nhất là khi hé lộ thông tin mộtsố công ty quốc phòng Trung Quốc bán vũ khí cho Gaddafi khiến cho phenổi dậy ở Libya không hài lòng thì Trung Quốc buộc phải có bước đi mới. 

Dù ra sức phủ nhận thông tin bất lợi nói trên nhưng có lẽ Trung Quốcnghĩ rằng nên cho phe nổi dậy Libya một “củ cà rốt” để họ không còn lớntiếng chỉ trích Trung Quốc nữa. Trung Quốc lập tức ra tuyên bố “sẽ côngnhận Hội đồng chuyển tiếp quốc gia Libya (NTC) khi hội tụ đủ những điềukiện” (mà cũng không nêu ra điều kiện cụ thể nào) và tình hình rất phứctạp nên Trung Quốc “sẽ giữ liên lạc với tất cả các bên tại Libya”.

Nhưng đến ngày 12/9, lạicó một bước điều chỉnh mới, trong một thông cáo của Bộ Ngoại giao TrungQuốc, nước này chính thức thừa nhận NTC là người đại diện hợp pháp củanhân dân Libya và sẵn sàng hợp tác để ủng hộ sự ổn định trong giai đoạnquá độ của Libya và phát triển quan hệ Trung Quốc - Libya.

Trung Quốc gió chiều nào theo chiều đó để bảo vệ lợi ích của mình tại Libya.

Ngoài ra, Trung Quốc cũngkhông quên nhấn mạnh “Trung Quốc hy vọng rằng tất cả các hợp đồng màTrung Quốc và Libya ký kết trước đó sẽ vẫn có hiệu lực và được thực hiệnnghiêm túc”.

Theo thông cáo này, NTC được thông báo về quyết định của Trung Quốc vàcơ quan này khẳng định mong muốn thực hiện tất cả các hợp đồng có giữaLibya và Trung Quốc. NTC cũng khẳng định mong muốn áp dụng chính sách“một Trung Quốc” (liên quan đến các vấn đề Tây Tạng và Đài Loan) và pháttriển hơn nữa quan hệ nhiều mặt với Trung Quốc.

Rõ ràng ở đây, có thể nhận thấy một sự “đánh đổi” sòng phẳng giữa haibên. Trung Quốc chấp nhận công nhận NTC là người đại diện hợp pháp củaLibya. Trong khi trước đó, trong số 5 thành viên của Hội đồng bảo anLiên Hiệp Quốc, Trung Quốc là thành viên duy nhất không công nhận cơquan này. Rất có thể là Trung Quốc cố tình kéo dài thời gian để “mặc cả”thêm với NTC về những điều kiện để nước này công nhận NTC. Nhưng đổilại, NTC vừa tôn trọng các hợp đồng đã ký với Trung Quốc vừa tôn trọngchính sách “một Trung Quốc”. Điều này quả là một thành công đối vớiTrung Quốc.

Từng bước đi của Trung Quốc trong vấn đề Libya đều được tính toán kỹtrong tương quan lợi ích của Trung Quốc tại nước này. Trước khi cuộcchiến nổ ra, 3% số dầu nhập khẩu của Trung Quốc là từ Libya và quantrọng hơn là các công ty dầu khí của Trung Quốc cũng có những kế hoạchlớn tại đây. Hơn nưa, có 35.000 lao động Trung Quốc đang làm việc tạiLibya.  

Ngoài ra, cần phải nhắc tới những hợp đồng dầu mỏ, kinh tế, các khoảnđầu tư của Trung Quốc tại Libya (có thông tin cho rằng Trung Quốc thamgia vào các dự án tại đây với tổng giá trị lên tới 18 tỷ USD)… Nếu khôngcó những điều chỉnh linh hoạt trong chính sách thì rất có thể những lợiích kinh tế của Trung Quốc tại đây sẽ bị tổn hại.

Tất cả các yếu tố trên chi phối quan điểm của Trung Quốc đối với cuộcchiến tại Libya. Trung Quốc cố gắng có những điều chỉnh quan điểm saocho phù hợp với thực tế và quan trọng hơn là tìm cách mặc cả những điềukiện có lợi nhất cho mình. Cũng không sai khi nói rằng, trong cuộc chiếnLibya, Trung Quốc thực hiện chính sách “gió chiều nào theo chiều đó”.