Khủng hoảng hạt nhân ở Fukushima nguy hiểm đến đâu?

Bốn nhà máy điện nguyên tửtại đông bắc Nhật Bản, khu vực bị ảnh hưởng nặng nhất của động đất/sóngthần, đã báo cáo bị hư hại. Nhưng tình trạng khẩn cấp nhất là tại nhà máyFukushima I. Đã có những kịch bản về “thảm họa”. Thế giới lo lắng dõi tin.

TIN LIÊN QUAN

Độ “nóng” ở Fukushima

Tỉnh Fukushima có hai nhà máyđiện hạt nhân là Fukushima I (hay gọi tắt là Fukushima Dai-ichi) vàFukushima II (Fukushima Daini). Fukushima I được xây dựng và vận hành đầutiên của Công ty Điện lực Tokyo (TEPCO), gồm tổ hợp 6 lò phản ứng. Nhà máynày đã hoạt động được 40 năm. Các tổ hợp của nó cung cấp lượng điện 4,7GW vàlà một trong 25 nhà máy điện lớn nhất trên thế giới. Hiện nay, tại FukushimaI, dưới áp suất của khí hydro, 3 trên 6 lò phản ứng đã bị nổ. Sáng nay, lòsố 4 xảy ra hỏa hoạn khiến mức phóng xạ đã tăng lên đáng kể.

Hai nhà máy Fukushima I và Fukushima II ở khu vực bị ảnh hưởng nhất

Nhà máy điện hạt nhânFukushima II nằm cách nhà máy này 115km về phía nam, cũng do TEPCO quản lývà vận hành. Nhà máy này có 4 lò phản ứng.

Nhật Bản khi xây dựng nhà máyđiện nguyên tử đều có tiên đoán trước hết những tình huống xảy ra động đấtvà mọi nhà máy hạt nhân đều sẵn sàng các thiết bị an toàn tối tân nhất, cónhững bình điện sẵn để các máy cấp cứu bơm nước. Đối với nhà máy FukushimaI, các chuyên gia đã thiết kế xây dựng có thể chống chọi được với động đấtđến 9 độ Richter.Trận động đất, và sóng thần sau đó khiến cho hệ thống antoàn của nhà máy bị hư hại, không thể bơm nước vào tâm lò. Nhà máy sẽ tựđộng ngưng hoạt động khi có động đất.

Tuy nhiên, khi lò ngưng hoạtđộng, tâm lò nơi nguyên tử hoạt động vẫn còn rất nóng, những thanh nhiênliệu cũng còn nóng, có thể nóng hơn 6% so với bình thường. Vì thế, cần cónước luôn chảy trong tâm lò để làm nguội những thanh nhiên liệu. Khi xảy rađộng đất làm cho những máy “cấp cứu” bơm nước vào tâm lò bị hư haị, trong lòchỉ còn nước ở các bình sôi trong đó mà thôi. Như vậy, có thể mất nước đi,và một vài thanh nhiên liệu bị thiếu nước. Những chỗ thiếu nước như thế cóthể bị nóng chảy ra, và hiện tượng nhiều chất phóng xạ có thể thoát rangoài.

Chính phủ Nhật Bản liên tụccập nhật thông tin về mức độ phóng xạ và khẩn cấp sơ tán người dân trong bánkính 20km quanh Fukushima I. Sự thực là phóng xạ thoát ra cao hơn mức bìnhthường, nhưng nguy hiểm do phóng xạ thoát ra hiện nay tại đó là rất nhỏ.Điều cần lo nhất hiện nay là nếu lõi lò phản ứng hạt nhân không được nướclàm nguội đi, các thanh hạt nhân dần dần sẽ nóng chảy và phát ra phóng xạrất lớn.

Nguy hiểm đến đâu

Theo đúng phương án an toànhạt nhân tại Nhật Bản, 14 trên tổng số 55 lò phản ứng hạt nhân trên toànquốc đã tự động ngưng vận hành trong lúc mặt đất bị rung chuyển. Nhưng “tắtmáy” một lò hạt nhân rất phức tạp, đòi hỏi thời giờ và phải có một hệ thốnglàm giảm nhiệt . Nếu không thì nhiệt độ tăng dần, thiêu hủy vật liệu bảo vệlò phản ứng và nổ tung như một quả bom nguyên tử . Đây là cơn ác mộng đã xảyra tại Chernobyl năm 1986 mà Nhật Bản và cả thế giới muốn tránh bằng mọigiá.

Đối với nhà máy Fukushima I,các chuyên gia đã thiết kế xây dựng có thể chống chọi được với động đất đến9 độ Richter. Nhưng khi đường dây bơm nước hay máy cấp cứu bị hư hại bởi mộttrận động đất ghê gớm như thế, có thể có trường hợp không thể bơm nước vàolõi lò được.

Chính xác vấn đề là hiện naykhông ai biết là liệu các biện pháp bơm nước biển để làm nguội các lò phảnứng có mang lại kết quả hay không. Đây cũng là trường hợp của lò số hai ngaytại trung tâm Fukushima. Tình trạng “khủng hoảng” hiện nay là hệ quả củatrận động đất và sóng thần cách nay ba hôm, nhưng nó cũng nằm trong bối cảnhđịa lý của một vùng thường xuyên xảy ra địa chấn, trong khi vừa có cảnh báovề khả năng có động đất/sóng thần trong thời gian tới. Sự thật là các lòphản ứng ở đó đang có nguy cơ bị quá nóng và hơi phóng xạ đã tỏa vào bầukhông khí.

Chánh văn phòng Nội các YukioEdano trưa nay vừa khuyến cáo mức phóng xạ quanh nhà máy Fukushima hiện đã ởmức đe dọa đối với sức khỏe con người. Mức phóng xạ đo được gần các lò phảnứng số 2 và số 3 của nhà máy điện hạt nhân Fukushima I đã lên tới 400 milisievert.

Từ hôm qua, theo thẩm địnhcủa bộ trưởng năng lượng Pháp Eric Besson, tình hình tại Nhật “đáng lo ngại”vì đã có “rò rỉ phóng xạ”. Chính quyền Nhật cho nổ khí hydrogène để làm giảmáp suất bên trong nhà máy và để bảo vệ lớp bê tông bọc quanh lò phản ứng.Nếu vỏ bê tông không bể thì tình hình chỉ “nghiêm trọng”, còn nếu như lòphản ứng bị nóng chảy làm tan cả vỏ bọc thì không tránh khỏi “thảm họa”.

Nhưng giới chuyên gia chorằng tình hình ở Fukushima không vượt khả năng kiểm soát vì ngoài những bộphận an toàn và sự chống chọi của con người nữa, còn có sự hỗ trợ rất tíchcực từ các chuyên gia hạt nhân hàng đầu thế giới. Mỹ mang thêm nước đặc biệtđến những lò còn lại. Ủy ban điều hành hạt nhân Mỹ cho biết Mỹ cũng vừa chorằng tình trạng về thời tiết đã đưa hơi phóng xạ của nhà máy điện nhạt nhânFukushima I ra ngoài biển.

Một loạt nước lo ngại vềan toàn hạt nhân

Tại Paris, nhà hoạt độngchống hạt nhân thuộc tổ chức Greenpeace, bà Sophia Majnoni, nói rằng tìnhtrạng ở nhà máy điện hạt nhân Fukushima Daiichi bị tàn phá cho thấy là điệnhạt nhân không an toàn. Thựơng nghị sĩ Joseph Liberman của Mỹ, một người ủnghộ năng lượng hạt nhân và là Chủ tịch Ủy ban Thượng viện về an ninh quốc nộivà các vần đề chính phủ, kêu gọi Mỹ tạm ngưng việc xây cất các nhà máy điệnhạt nhân trong tương lai cho tới khi tình hình tại Nhật Bản được hiểu rõràng.

Theo Hà Khoa
 Dân trí