Mua sữa mẹ trên mạng: Giúp trẻ hưởng chất "vàng lỏng" quý giá nhưng tiềm ẩn nguy cơ tự đầu độc chính con em mình

Ngày nay, các bà mẹ đều hiểu rõ tầm quan trọng của sữa mẹ đối với con trẻ. Câu nói: "Sữa mẹ là thức ăn tốt nhất cho sự phát triển của trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ" được các bà mẹ thuộc nằm lòng và cũng được truyền thông rộng khắp.

Ai cũng biết rõ sữa mẹ có ý nghĩa quan trọng như thế nào nhưng không phải ai cũng may mắn có được nguồn sữa mẹ dồi dào. Có cung thì ắt có cầu, thị trường mua bán sữa mẹ đã ra đời và hoạt động nhộn nhịp ở trên mạng. Tuy nhiên, trên thực tế, thị trường này đang ẩn chứa nhiều nguy cơ rủi ro, hiểm họa khôn lường và có thể để lại những hậu quả tai hại khác.

Thị trường "vàng lỏng" béo bở

Nhu cầu về sữa mẹ đang bùng nổ ở nhiều quốc gia trong những năm gần đây. Ngày càng có nhiều người tin tưởng vào những tính năng tuyệt vời mà sữa mẹ mang lại cho con trẻ như tăng cường hệ thống miễn dịch tự nhiên giúp trẻ hạn chế được ốm đau, tránh các bệnh truyền nhiễm. Chính vì vậy, sữa mẹ còn được ví như "vàng lỏng" quý giá. Bác sĩ nhi khoa Hansa Bhargava của WebMD cho biết: "Sữa mẹ cũng có thể bảo vệ trẻ nhỏ chống lại các bệnh dị ứng, hen suyễn và hội chứng đột tử ở trẻ sơ sinh".

Nhiều người mẹ không đủ lượng sữa cho con dùng, đột ngột bị mất sữa vì nhiều lý do hay đang phải chữa bệnh... họ bắt buộc phải tìm mua sữa mẹ ở bên ngoài. Trong khi đó, các bà mẹ dư thừa lượng sữa mỗi ngày có thể bán sữa của mình vừa tránh lãng phí lại vừa có thêm thu nhập để chăm sóc con nhỏ. Chính vì vậy, thị trường "vàng lỏng" này đang diễn ra ngày càng rầm rộ hơn do cung cầu đều cao.

Việc mua bán sữa mẹ online đang trở nên phổ biến ở nhiều quốc gia hiện nay.

Chị Julie Dennis, 32 tuổi, đến từ Mỹ đã sinh em bé vào tháng 8/2019. Sau khi đứa trẻ tròn 6 tháng và không cần sữa mẹ nữa, chị Julie Dennis đã nảy ra ý tưởng kinh doanh bán sữa của chính mình cho những ai có nhu cầu. Nữ giáo viên tiểu học cho hay đối tượng khách hàng mà chị nhắm đến là các bậc cha mẹ không thể hoặc không muốn cho con bú.

Để đảm bảo vệ sinh an toàn khi trữ sữa, chị Julie Dennis cho biết luôn vệ sinh máy hút sữa sạch sẽ mỗi ngày và đóng túi theo đúng quy cách. Hàng ngày, Julie Dennis đều đặn hút sữa và trữ nó an toàn trong tủ đông trước khi vận chuyển khắp nơi đến người mua. Người mẹ 32 tuổi đến từ Florida cho hay, chị đã kiếm gần 20.000 USD (gần 500 triệu đồng theo tỷ giá hiện tại) từ công việc bán sữa mẹ trên mạng. Nhờ đó mà chị có thể chi trả các hóa đơn cho gia đình và tiết kiệm được một khoản cho riêng mình.

Chị Julie Dennis đến từ Mỹ đã có một khoản thu thập dồi dào từ việc bán sữa mẹ. 

Sarah Keim, một nhà nghiên cứu tại Bệnh viện Nhi đồng Toàn quốc ở Ohio (Mỹ), người đã tiến hành nghiên cứu thị trường sữa mẹ, cho biết nhóm của cô đã đếm được hàng chục nghìn bài đăng mỗi năm đề nghị mua, bán hoặc chia sẻ sữa mẹ trên nhiều trang web cho thấy nhu cầu mua bán sữa mẹ trực tuyến luôn cấp thiết và dồi dào. 

Muôn vàn rủi ro tiềm ẩn

Dù việc mua bán sữa mẹ không phải là hoạt động bất hợp pháp nhưng nó lại chứa đựng nhiều nguy cơ, tiềm ẩn rủi ro. Các chuyên gia chăm sóc sức khỏe cảnh báo rằng việc tiêu thụ sữa mẹ từ việc mua trực tuyến có thể gây ra rủi ro nghiêm trọng cho cả trẻ sơ sinh vì người mua thiếu kiến thức về sức khỏe của người bán, quy trình bảo quản, đóng gói, vận chuyển sữa cũng như không thể biết được rằng liệu sữa đó có bị giả mạo hay không?

Chưa có một quy chuẩn cụ thể nào về việc mua bán sữa mẹ làm sao để đảm bảo chất lượng của sữa đến tay người mua. Một loạt các nghiên cứu về chất lượng sữa mẹ được mua bán trực tuyến đã được thực hiện và kết quả khiến mọi người cảm thấy đáng lo ngại. Trong một nghiên cứu năm 2013, một nhóm nghiên cứu đã phát hiện ra rằng 21% mẫu sữa mua trực tuyến có kết quả xét nghiệm dương tính với cytomegalovirus, một loại virus herpes lây lan qua chất tiết và có thể ảnh hưởng lâu dài đến hệ thống miễn dịch của trẻ.

Giáo sư Nick Phin, chuyên gia Y tế cộng đồng Anh cho biết trong một tuyên bố: "Sữa mẹ có thể truyền virus, bao gồm cả một số virus viêm gan, nhưng chỉ khi người cho sữa mẹ là người mang virus. Đây là lý do tại sao những người hiến tặng hoặc bán sữa mẹ cần được sàng lọc virus trước khi đem sữa bán hoặc tặng cho người khác. Hơn nữa, các bà mẹ có nhiễm một số virus, bao gồm cả HIV, được khuyến cáo không nên cho con bú sữa mẹ. Do đó, điều quan trọng là bất kỳ sản phẩm sữa mẹ nào cũng cần được truy xuất rõ nguồn gốc và người cho sữa mẹ cần được sàng lọc đầy đủ".

Sữa mẹ có khả năng lan truyền virus, chính vì vậy những người bán sữa mẹ cần được sàng lọc kỹ trước khi đưa sữa đến tay người mua.

Trên thực tế, cũng không có quy định nào yêu cầu người bán sữa cần tiến hành sàng lọc, kiểm tra các bệnh có thể lây truyền qua sữa mẹ như HIV hay viêm gan B và C. Vào năm 2015, tờ Time cho biết, một nghiên cứu khác cho thấy trong 101 mẫu sữa mẹ được mua trực tuyến, 92 mẫu phát hiện có chứa vi khuẩn, có thể bắt nguồn từ việc sữa này không được tiệt trùng hoặc quá trình bảo quản trong lúc vận chuyển không được đảm bảo. Ngoài ra, một xét nghiệm khác với 102 mẫu sữa cho kết quả, 75% số sữa được đựng trong những túi, chai không thể giữ được độ lạnh cần thiết, thậm chí đã nhiễm một số loại vi khuẩn hoặc hóa chất. 

Đặc biệt, sữa mẹ có thể bị làm giả bất cứ lúc nào vì chẳng được ai kiểm chứng. Tiến sĩ Sarah Steele, giảng viên tại Đơn vị Chính sách và Đổi mới Sức khỏe Toàn cầu tại Đại học Queen Mary, London, cho biết sữa bò, nước và thậm chí cả sữa đậu nành đôi khi được thêm vào để pha với sữa mẹ, làm tăng lợi nhuận cho những người bán vô lương tâm. Đó là lý do tại sao cả Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm lẫn Học viện Nhi khoa Hoa Kỳ đều khuyên không nên sử dụng sữa mẹ mua trực tuyến. 

Sữa mẹ được mua trên mạng hoàn toàn có thể bị làm giả.

Vào năm 2019, Keim, nhà nghiên cứu tại Bệnh viện Nhi đồng Quốc gia ở Ohio (Mỹ) cho biết trong một nghiên cứu do cô thực hiện cùng các cộng sự cho thấy, trong các mẫu sữa mua trực tuyến, xác định hơn 70% mẫu sữa không đáp ứng các yêu cầu về sức khỏe của Hiệp hội Ngân hàng Sữa. Trong số đó, có nhiều mẫu sữa chứa hàm lượng vi khuẩn gây bệnh cao, bao gồm cả vi khuẩn salmonella. 

Bên cạnh đó, trong một nghiên cứu khác của mình, Keim cho hay có khoảng 10% các mẫu sữa mua trực tuyến được nghiên cứu có pha sữa bò. Thậm chí, còn có mẫu sữa được phát hiện có chứa chất nicotine từ những phụ nữ tuyên bố trong quảng cáo bán sữa mẹ rằng họ không hề hút thuốc lá. Keim kết luận rằng, việc mua sữa mẹ trực tuyến không phải là sự lựa chọn tốt cho bất kỳ em bé nào.

Theo chuyên gia Amy Hair - Khoa Trẻ sơ sinh Bệnh viện Texas (Mỹ), việc pha loãng sữa mẹ với sữa bò rõ ràng là nguy hiểm cho những em bé dị ứng với sữa động vật, đồng thời "sữa pha loãng có thể không cung cấp đủ dưỡng chất cho nhu cầu phát triển của em bé".

Tiến sĩ Mandy Brown Belfort, một bác sĩ sơ sinh tại Bệnh viện Phụ nữ Brigham cho biết: "Tôi thực sự khuyên mọi người không nên mua sữa mẹ trực tuyến vì sự an toàn của con trẻ".

Đâu là giải pháp hiệu quả?

Theo CNN, sự lựa chọn an toàn nhất cho nguồn sữa mẹ hiến tặng hiện nay chính là ngân hàng sữa. Nhiều tổ chức phi lợi nhuận đã xuất hiện để thu thập sữa mẹ sau khi sàng lọc kỹ lưỡng và người hiến tặng đã được xét nghiệm kỹ càng. Nguồn sữa hiến tặng cũng được kiểm tra để đáp ứng các tiêu chuẩn quốc tế.

Tiến sĩ Sarah Steele cho biết: "Trong các ngân hàng sữa được quản lý, người hiến tặng được đào tạo và kiểm tra. Họ được đào tạo về việc cách khử trùng, tiệt trùng đúng cách máy hút sữa, cách vệ sinh bản thân. Sau đó họ sẽ được hướng dẫn về việc xử lý sữa như thế nào, thanh trùng và sàng lọc bệnh tật ra sao".

Tuy nhiên, chi phí mua sữa tại các ngân hàng sữa này lại khá đắt đỏ, điều này nằm ngoài tầm với trong ngân sách của nhiều gia đình. Ngân hàng sữa cũng không phải lúc nào cũng sẵn có, phần lớn chúng được cung cấp cho những em bé sinh non, đang mỗi ngày phải chiến đấu giành lại sự sống tại các phòng chăm sóc đặc biệt.

Ngân hàng sữa mẹ là sự lựa chọn hiệu quả hiện nay như giá cả đắt đỏ và thường chỉ dành cho những trẻ sinh non.

Trong một bài xã luận trên Tạp chí Y khoa Anh, Tiến sĩ Steele và các đồng nghiệp đã kêu gọi việc cần có quy định rõ ràng về thị trường mua bán sữa mẹ: Cần có các quy định pháp lý để đảm bảo việc thu thập, vận chuyển và chất lượng sữa mẹ được an toàn. Ngoài ra, phải có cơ chế rõ ràng để xử phạt những ai cố ý giả mạo sữa mẹ hoặc sử dụng sữa không đảm bảo an toàn vì chạy theo lợi nhuận.

Các chuyên gia cho rằng sẽ cần thêm nhiều quy định và khung hình phạt pháp lý để bảo vệ an toàn sức khỏe cho cả trẻ sơ sinh và những người mua sữa mẹ hiện nay. Đã đến lúc thị trường mua bán sữa mẹ trực tuyến cần được chính phủ vào cuộc để kiếm soát thay vì trôi nổi tự phát trên mạng như hiện nay. Tuy nhiên, điều quan trọng hơn cả là bản thân người mua và người bán cần có ý thức và trách nhiệm trong việc sử dụng sữa cho trẻ sơ sinh.

Người bán cần có cái tâm thay vì chạy theo lợi nhuận, bất kỳ hành động sai trái nào của họ cũng có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe và sự an toàn của trẻ nhỏ. Trong khi đó, người mua cũng cần là những nhà tiêu dùng thông thái, tìm hiểu kỹ các nguồn thông tin và lựa chọn nơi mua sữa uy tín, đảm bảo đã được kiểm tra chất lượng và mức độ an toàn với quy trình nghiêm ngặt.

Jennifer Shu, bác sĩ nhi khoa Atlanta đưa ra lời khuyên cho các bà mẹ nuôi con nhỏ: "Hãy nói chuyện với các bác sĩ, chuyên gia để được tư vấn tình trạng cụ thể của bạn. Hãy chắc chắn rằng bạn nhận thức được những gì bạn đang cho con mình uống. Hãy cẩn thận với các chất gây dị ứng, nhiễm trùng, bị hư hỏng hay giả mạo, chứa các thành phần không an toàn cho trẻ sơ sinh".

Làm mẹ

Một số mẹo chữa rạn, chùng da bụng sau sinh cho các bà mẹ tự tin diện bikini ngày hè