Điều gì xảy ra nếu Trung Quốc là á quân kinh tế?

Mừng hụt!

Ngay từ tháng 7/2010, Trung Quốc đã công bố số liệu về tăng trưởng GDP của nướcnày. Trong quý II/2010, GDP danh nghĩa của Trung Quốc là 1.337 tỷ USD. Trong khiđó, kết thúc quý II, GDP danh nghĩa của Nhật Bản đứng ở mức 118.538 tỷ yên (tươngđương 1.288 tỷ USD), ít hơn 49 tỷ USD so với Trung Quốc. Hồi tuần trước, ngay từkhi Nhật Bản chưa công bố số liệu trên, nhiều quan chức Trung Quốc đã khẳng địnhnền kinh tế của họ đã vươn lên để trở thành nền kinh tế lớn thứ hai thế giới.

Nhưng khi Nhật Bản chính thức lên tiếng, thì dường như tuyên bố trên của TrungQuốc ngay lập tức bị phủ nhận. Mặc dù GDP danh nghĩa quý II/2010 của Nhật Bảnthua Trung Quốc, nhưng tính chung 6 tháng đầu năm nay, GDP của đất nước Mặt trờimọc đạt 2.578 tỷ USD. Trong khi đó, con số này của Trung Quốc chỉ là 2.532 tỷUSD, ít hơn 46 tỷ USD so với Nhật Bản.

Như vậy, Nhật Bản cho thấy họ vẫn là cường quốc kinh tế lớn thứ hai thế giới vàvị trí của họ không dễ gì bị “đánh chiếm”.

Nhật Bản vẫn là nền kinh tế lớn thứ hai thế giới

Tuy nhiên, các số liệu công bố cũng cho thấy vị trí á quân của Nhật Bản đang bịlung lay nghiêm trọng. Trung Quốc đang bám đuổi sít sao và rất có thể vượt quaNhật Bản khi họ đã trở thành nhà xuất khẩu lớn nhất thế giới. Ngày 12/8 vừa qua,Trung Quốc cũng chính thức tuyên bố họ chiếm vị trí độc tôn về sản xuất ô tô vàthép. Nhiều chuyên gia cũng dự báo, Trung Quốc có thể vượt Nhật Bản ngay trongnăm 2010 này.

Các số liệu thống kê do Chính phủ Nhật Bản công bố sáng 16/8 cho thấy nền kinhtế nước này đang có dấu hiệu chững lại do tốc độ tăng trưởng kim ngạch xuất khẩuvà tiêu dùng đang chậm lại, trong khi nền kinh tế vẫn đang phải đối mặt với cănbệnh thiểu phát và tình trạng đồng yên tăng giá một cách bất thường so với USD.

Bình luận về các số liệu thống kê trên, Thư ký Quốc hội của Văn phòng Nội cácNhật Bản Keisuke Tsumura đã cảnh báo nền kinh tế nước này có thể đang chững lạikhi tổng sản phẩm quốc nội (GDP) thực tế chỉ tăng 0,4% trong quý II/2010. Phátbiểu với các phóng viên, ông nói: “Một số người cho rằng kinh tế Nhật Bản có thểđang đi ngang”.

Tuy nhiên, ngay lập tức, Bộ trưởng Kinh tế và Chính sách Tài chính Satoshi Araiđã bác bỏ quan điểm này. Ông cho rằng các số liệu GDP cho thấy nền kinh tế NhậtBản đang tiếp tục phục hồi một cách vững chắc dù vẫn phải cẩn trọng với các nguycơ suy thoái như những bất ổn ở các nền kinh tế và thị trường tài chính xungquanh. 
           
Trong khi đó, ông Yoshiki Shinke, chuyên gia kinh tế cao cấp của Viện Nghiên cứuCuộc sống Dai-Ichi, cho rằng sức phục hồi của nền kinh tế Nhật Bản đang yếu dần.Theo Văn phòng Nội các Nhật Bản, các chuyên gia kinh tế đang theo dõi chặt chẽsố liệu GDP danh nghĩa của nước này để xem liệu Nhật Bản đã để mất danh hiệu“nền kinh tế lớn thứ 2 thế giới” vào tay Trung Quốc hay chưa. 

Thế thì sao?

Việc hai nền kinh tế lớn ở Đông Á đang cạnh tranh quyết liệt để giành vị trí thứhai thế giới được nhiều nhà phân tích quan tâm. Vậy cứ cho rằng Trung Quốc sẽvượt Nhật Bản để chiếm vị trí á quân thì điều gì xảy ra.
 
Đối với các nhà kinh tế, việc Trung Quốc vượt Nhật Bản trở thành nền kinh tế lớnthứ hai thế giới gần như không có ý nghĩa gì. Lý do là xét về sức mua – một chỉsố kinh tế quan trọng hơn - Trung Quốc đã vượt Nhật Bản cách đây gần 1 thập kỷ;và khi GDP danh nghĩa của Trung Quốc tính bằng đồng USD được xác định là vượtNhật Bản, nó chủ yếu là nhờ yếu tố tỷ giá và sự điều chỉnh các số liệu thống kê.

Ví dụ, nếuxây hai căn nhà giống hệt nhau ở hai nước, sử dụng cùng một loại vật liệu vànhân công, thì ngôi nhà ở Nhật Bản sẽ tạo ra một lượng GDP lớn gấp ba lần ởTrung Quốc, bởi mọi thứ ở Nhật Bản đều đắt đỏ hơn.

Nhưng đối với những người không phải là chuyên gia kinh tế, việc Trung Quốc vượtNhật Bản để chiếm vị trí nền kinh tế lớn thứ hai thế giới là rất quan trọng, bởinó cho thấy một sự dịch chuyển về quyền lực kinh tế và chính trị trên toàn cầu.

Trung Quốc hiện là nước xuất khẩu, sản xuất ô tô và thép lớn nhất thế giới

Sự kiện trên cũng quan trọng đối với chính phủ Trung Quốc cũng như mối quan hệgiữa Bắc Kinh với các quốc gia khác, bởi sự tiến bộ trong bảng xếp hạng GDP sẽkhiến thế giới soi mói nhiều hơn và mong mỏi một trách nhiệm lớn hơn trong cácvấn đề toàn cầu.

Arthur Kroeber, Giám đốc Điều hành của công ty tư vấn Dragonomics nói: “TrungQuốc bấy lâu vẫn duy trì chính sách ngoại giao ở mức vừa phải, nhưng giờ nướcnày đã trở thành nhà xuất khẩu lớn nhất thế giới, nền kinh tế lớn thứ hai thếgiới và sẽ là nước tiêu thụ nhiều năng lượng nhất thế giới trong năm sau. Nhữngdấu mốc đó khiến Trung Quốc không còn nhiều chỗ để trốn. Trung Quốc vẫn chưathực sự sẵn sàng cho vai trò mới và sẽ tìm cách trì hoãn càng lâu càng tốt”.

Trung Quốc đang ngày càng khôn ngoan biến sức mạnh kinh tế đang lên của mìnhthành ảnh hưởng chính trị và ngoại giao, nhất là ở những khu vực như Mỹ Latinhvà châu Phi, nơi nhiều người không thích các chính sách và sự hiện diện của cácnước Phương Tây.

Sở hữu lượng dự trữ ngoại tệ lớn nhất thế giới, Bắc Kinh từ lâuđã công khai thách thức vai trò của đồng USD như là đồng tiền dự trữ toàn cầu vàcòn đi đầu phong trào đòi hỏi sự hiện diện công bằng hơn trong các tổ chức toàncầu như Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF).

Tuy nhiên các quan chức ở Bắc Kinh vẫn khăng khăng Trung Quốc là một nước đangphát triển và không thể đi đầu trong các sáng kiến toàn cầu hoặc đảm nhận cácnhiệm vụ khó khăn như giảm khí thải cacbon hay thả nổi đồng tiền để tái cân bằngnền thương mại thế giới. Họ viện dẫn GDP trên đầu người của nước này mới chỉ đạtkhoảng 3.600 USD, chưa bằng 1/10 của Nhật Bản hay Mỹ và chưa bằng 1/6 của Phápvà Anh.

Một số chuyên gia Trung Quốc còn lưu ý tới chất lượng tăng trưởng thấp của nướcnày so với các nước khác.

Giám đốc Viện Tài chính thuộc Viện Khoa học Xã hộiTrung Quốc, ông Yi Xianrong, nói: “Kể từ năm 2003, tăng trưởng kinh tế của TrungQuốc dựa vào hai trụ cột chính: xuất khẩu và bất động sản. Trong khi xuất khẩumang lại một số lợi ích xét về hiện đại hóa, thì bất động sản gây ra nhiều vấnđề nghiêm trọng. Tăng trưởng trên thị trường bất động sản dựa trên sự quản lýđất đai yếu kém và đầu cơ, khiến giá nhà ở tăng vọt và một quả bong bóng bấtđộng sản cuối cùng sẽ nổ tung”.

Ông Yi cũng chỉ ra khoảng cách chênh lệch giàu nghèo và sự mất cân đối về địa lýtrong tăng trưởng kinh tế giữa các vùng ven biển giàu có và khu vực nội địa chậmphát triển.

Ông Yi nói:“Khi nói về sức mạnh kinh tế của Trung Quốc, chúng ta cần thận trọng tránh nóiquá. Tăng trưởng GDP nhanh sẽ không có ý nghĩa nếu những mất cân đối này khôngđược giải quyết”.

Sự phát triển kinh tế nhanh của Trung Quốc đòi hỏi nước này phải có trách nhiệm với nhiều vấn đề quốc tế

Giáo sư Eswar Prasad tại Đại học Cornell, từng là cựu trưởng ban Trung Quốcthuộc IMF, cho rằng một câu hỏi quan trọng được đặt ra đó là: Liệu Trung Quốc sẽchấp nhận những trách nhiệm đi kèm với một cường quốc kinh tế hàng đầu ngay cảkhi nước này vẫn là một quốc gia có thu nhập trung bình?

Vị giáo sư này cho rằng:“Từ vấn đề tỷ giá và chính sách thương mại tới biến đổi khí hậu, chính sách kinhtế của Trung Quốc giờ đây tác động quy mô toàn cầu và nước này cần phải nhìn xahơn lợi ích quốc gia của mình”.

Theo Bảo Minh
Bee

TIN LIÊN QUAN