Khi ngân hàng Nhà nước giận...

Có điều gì đó khó hiểu trong thông điệp của thống đốc Ngân hàng Nhà nước gửitới các ngân hàng thương mại qua báo chí. Trong cuộc phỏng vấn với một trang báođiện tử tuần này, thống đốc Nguyễn Văn Giàu cho biết sẽ “mạnh tay” xử lý nghiêmvới những ngân hàng đang tiếp tục tăng lãi suất huy động, đi ngược lại với chủtrương của chính phủ.

Có xử lý được không?

“Xử l‎ý nghiêm” là như thế nào? Theo tìm hiểu của phóng viên, không có biệnpháp chế tài cụ thể nào với hành vi tăng lãi suất của các ngân hàng thương mại.Sau khi đã áp dụng cơ chế lãi suất thỏa thuận, bỏ quy định về lãi suất cơ bản,thì việc áp dụng lãi suất như thế nào cho hợp l‎ý là việc của mỗi ngân hàng.

Hiệp hội ngân hàng đưa ra đề xuất các ngân hàng cùng nhau giảm lãi suất theochủ trương của chính phủ; nhưng đây không phải là quy định bắt buộc, nên cũngkhông thể có chế tài nào bắt ngân hàng thương mại thực hiện đúng theo như vậy.

Các ngân hàng tự điều tiết việc kinh doanh của họ theo tình hình thị trường,và trong thời điểm hiện nay, nhiều ngân hàng cho rằng họ có những áp lực khôngthể hạ được lãi suất.

Hiện nay, cho dù chủ trương của chính phủ là làm sao cho lãi suất giảm nhằmkích thích hoạt động đầu tư, kinh doanh, nhưng lãi suất vẫn chưa có xu hướnggiảm. Lãi suất khó lòng giảm được trong khi các ngân hàng thương mại vẫn đanghuy động vốn với lãi suất cao trên 12%.

Chủ trương không được thực hiện, ngân hàng Nhà nước cho biết sẽ xử lý bằngcách… kiểm tra, thanh tra. Theo các ngân hàng thương mại, đây là “sách lược cũ”từ trước tới nay, một điều khiến ai cũng ngán.

Một giám đốc ngân hàng đề nghị không nêu tên cho rằng biện pháp này giống nhưsử dụng công an khu vực đi kiểm tra: “Cứ thanh tra là các ngân hàng hết làm ăn.Không khí làm ăn cũng không thoải mái nữa”.

Dù việc kiểm tra có đưa ra kết quả là ngân hàng thương mại A hoặc B lén tănglãi suất huy động đi ngược lại chủ trương, thì ngân hàng Nhà nước cũng không thểphạt ngân hàng thương mại. Điều đáng sợ đối với ngân hàng thương mại có lẽ làviệc thanh tra sẽ lòi ra những chuyện khác.

Ngân hàng Nhà nước chắc cũng hiểu rõ nỗi sợ hãi này, nên mới “dọa”. Thống đốcGiàu đã chốt thêm một câu rằng ngân hàng Nhà nước đang lấy ý kiến từ Hiệp hộingân hàng về việc minh bạch hóa một số thông tin hoạt động của ngân hàng thươngmại, như tiến độ tăng vốn điều lệ, tỷ lệ nợ xấu cũng như các vi phạm. Ông cũngcho biết thêm về việc sẽ công bố xếp hạng tín nhiệm ngân hàng.

Nỗ lực của ngân hàng Nhà nước đưa việc điều tiết lãi suất một cách gián tiếpthông qua các nghiệp vụ thị trường mở thay vì các mệnh lệnh hành chính dường nhưchưa đem lại được nhiều thay đổi. Thị trường có vẻ như vẫn chưa vận hành theo ýchí của chính phủ.

Điều này, giữa lúc Quốc hội đang xem xét thông qua Luật ngân hàng sửa đổi,trong đó có việc bãi bỏ hoàn toàn những quy định về lãi suất cơ bản và lãi suấttrần, đang đặt ngành ngân hàng vào thế khó khăn.

Lãi suất tự do và lãi suất quy định

Có thể miêu tả thị trường hiện tại đang đi theo xu hướng lãi suất tự do, chỉcó điều những gì đang xảy ra không hoàn toàn hợp ý cơ quan quản lý nhà nước.Chẳng hạn, nhiều ngân hàng thương mại cho biết họ khó giảm được lãi suất huyđộng khi các khách hàng là những doanh nghiệp lớn toàn “mặc cả” lãi suất.

Nếu huy động ở lãi suất thấp thì họ mất khách hàng. Lãi suất huy động cao giữcho lãi suất cho vay ở mức cao. Ngay cả lãi suất trái phiếu kho bạc, được coi làthấp nhất, cũng vẫn đang ở mức 12%. Trong khi đó, tăng trưởng tín dụng tiền đồngthấp hơn nhiều so với tăng trưởng tín dụng USD.

Chênh lệch giữa lãi suất USD và lãi suất tiền VND - lên tới gần 10% trongthời gian qua -- là nguyên do chính của tình trạng tăng trưởng tín dụng thấp đốivới VND. Việc vay USD được cho là có lợi với doanh nghiệp xuất khẩu trong thờiđiểm hiện nay, nhưng về lâu dài tiềm ẩn nhiều rủi ro, dẫn đến khả năng căngthẳng ngoại tệ và mất giá tiền đồng trong tương lai.

Lãi suất cao khiến cho thị trường có cảm giác như chính phủ thắt chặt tiền tệ,mặc dù theo NHNN, điều này không hề có. Ngân hàng Nhà nước cho biết đã nới lỏngtiền tệ bằng việc bơm tiền ra thị trường, thông qua thị trường liên ngân hàng.

Trong khi đó, nhiều ngân hàng thương mại chỉ trích rằng ngân hàng Nhà nướcvẫn duy trì một cái nhìn cứng nhắc về thị trường liên ngân hàng, khi quan niệmthị trường liên ngân hàng chỉ là để cấp cứu và chỉ cho phép các ngân hàng thươngmại vay không quá 20% từ thị trường này.

Tình hình này cho thấy ngân hàng Nhà nước có rất nhiều vấn đề chính sách cầngiải quyết, mà biện pháp hành chính có vẻ nhưng sẽ không đem lại kết quả nhưmong muốn.

Theo Lan Anh
SGTT

TIN LIÊN QUAN