Sớm bốc thuốc hạ nhiệt tỉ giá

Theo GS.TS Trần Ngọc Thơ - Đại học Kinh tế TP.HCM, Ngân hàng (NH) Nhà nước cầnsớm áp dụng biện pháp kỹ thuật để hạ nhiệt tỉ giá vì đợt điều chỉnh vừa quakhông phải là “giải pháp cả gói” để khai thông thị trường ngoại hối.

Ông Trần Ngọc Thơ (Ảnh: CafeF.vn)

Ông Thơ nói:

- Sẽ sai lầm nếu cho là tăng tỉ giá liên NH 9,3%, mức kỷ lục, đã đáp ứng được kỳvọng của người găm giữ USD, họ sẽ bán ra mà NH Nhà nước không cần áp dụng thêmgiải pháp hỗ trợ nào khác. Mức tăng 9,3% là mạnh nhưng cũng chỉ là “mấy con chimén” mà không có “hải, lục, không quân” hỗ trợ, hậu quả là tỉ giá vẫn tăng, vẫntái diễn nạn hai tỉ giá.

- Vì sao ông cho rằng có thể bình ổn tỉ giá nếu có giải pháp kỹ thuật?

- Nếu cho rằng áp lực tăng tỉ giá là do các yếu tố vĩ mô như nhập siêu, bội chingân sách... thì để ổn định tỉ giá phải gắn liền với ổn định vĩ mô. Nhưng việcnày không thể trong một vài tháng mà mất cả năm, thậm chí vài năm. Vậy thời gianđể ổn định vĩ mô kéo dài thì tỉ giá sẽ ra sao? Thực tế ở các nước cũng như tạiVN cho thấy có thể làm dịu đà tăng tỉ giá, khôi phục lòng tin bằng các biện phápkỹ thuật.

- Giải pháp kỹ thuật là gì, có quá mới và phức tạp?

- Áp lực tăng tỉ giá, ngoài vĩ mô còn có nguyên nhân quan trọng là người có USDluôn kỳ vọng giá sẽ tăng. Tỉ giá như nồi áp suất mà mọi người nắm giữ USD luônmuốn mở thêm gas, với hi vọng tỉ giá sẽ tăng lên. Nếu cứ bịt nồi áp suất bằngtrần tỉ giá do NH Nhà nước quy định thì lúc nào đó nồi áp suất sẽ nổ, phải điềuchỉnh tỉ giá.

Vì thế, một mặt phải đậy nắp nồi áp suất thật kín (giữ trần tỉgiá) nhưng cũng cần thêm van xả để xì hơi bớt, tránh nồi áp suất bị nổ. Van xảlà nghiệp vụ mà giới NH gọi là mua/bán USD qua ngoại tệ thứ ba (EUR, yen...),mua/bán ngoại tệ có kỳ hạn, quyền chọn tiền tệ.

Với các giao dịch này thoạt nhìn tưởng là trần/sàn tỉ giá có thể bị phá do tỉgiá giao dịch cao (hoặc thấp) hơn biên độ quy định của NH Nhà nước. Mức chênhlệch cao hoặc thấp đó phản ánh kỳ vọng tỉ giá tương lai mà thị trường hướng đếnthông qua chênh lệch lãi suất giữa VND với các ngoại tệ khác. Trong khi đó trầntỉ giá mà NH Nhà nước công bố vẫn được giữ, do sức ép đã được chia sang cácngoại tệ khác. Các nghiệp vụ mua/bán ngoại tệ này đã được áp dụng ở nhiều nướcvà tại VN nhưng sau này NH Nhà nước không cho thực hiện.

- Giữa việc cho áp dụng nghiệp vụ mới về mua bán ngoại tệ với việc mua bán cóthu phí có gì khác nhau khi cả hai đều là giá cao?

- Như tôi vừa nói, các giao dịch qua ngoại tệ thứ ba hoặc mua bán có kỳ hạn vừachia sức ép sang các ngoại tệ khác vừa phản ánh suy nghĩ của thị trường về hướngđi của tỉ giá trong tương lai. Chẳng hạn đợt điều chỉnh tỉ giá 9,3% vừa rồi đâulàm giới kinh doanh bất ngờ vì họ đã tiên liệu mức tỉ giá mới dựa trên chênhlệch lãi suất hoặc lạm phát giữa VND và USD từ mấy tháng trước đó. Bản chất củacác giao dịch này khác hẳn với tình trạng thu phí USD không dựa trên cơ sở nào.

Khi được cho mua/bán ngoại tệ giá cao hợp pháp, nhiều người bán, ngược lại sẽ cóít người mua vì họ hiểu rằng nguồn cung trên thị trường sẽ dồi dào hơn. Thịtrường được khai thông, cung - cầu thị trường sẽ gần nhau để đi dần về tỉ giá doNH Nhà nước quy định. Hiện nay không có van xả áp, ai cũng nghĩ giá còn tăng nêngăm giữ, thị trường bị đóng băng...

(Ảnh: Tuổi trẻ)

- Còn vai trò NH Nhà nước, về nguyên tắc, nơi này phải điều tiết thị trườngnhưng lần điều chỉnh tỉ giá mới đây không còn thấy NH Nhà nước nói sẽ can thiệpthị trường?

TIN LIÊN QUAN

- Chúng ta không thể dùng dự trữ ngoại hối quốc gia để bán can thiệp thị trườngmãi. Nhưng cũng không thể khoanh tay đứng nhìn thị trường tăng tự phát. Điềuquan trọng là phải biết cách “lấy nó nuôi nó”, vừa điều hòa để ổn định thịtrường mà vẫn bảo toàn được lực lượng, thậm chí tăng dự trữ ngoại hối.

Thay vìgửi ngoại tệ ở nước ngoài với lãi suất thấp, NH Nhà nước nên lấy về cho NH vayvà NH cho doanh nghiệp có nguồn thu ngoại tệ vay lại với lãi suất thấp. Đổi lại,doanh nghiệp phải bán ngoại tệ này cho NH Nhà nước. Như vậy, dự trữ ngoại tệkhông bị suy giảm, thị trường được bổ sung ngoại tệ. Khi thị trường được khaithông, người có ngoại tệ thôi găm giữ, NH Nhà nước mua lại để tăng dự trữ ngoạihối.

Theo quy định, trạng thái ngoại hối tương đương 30% vốn chủ sở hữu của NH. Ví dụNH có vốn 10.000 tỉ đồng họ có thể giữ số ngoại tệ tương đương 3.000 tỉ đồng(trên 140 triệu USD), NH có vốn 5.000 tỉ đồng được giữ 1.500 tỉ đồng (trên 70triệu USD)... NH giữ nhiều hơn 30% sẽ bị phạt.

Để tăng thêm ngoại tệ cho thị trường, có thể NH Nhà nước điều chỉnh tỉ lệ trạngthái ngoại hối xuống thấp hơn, NH được giữ ít ngoại tệ hơn, những NH vượt mứcquy định mới điều chỉnh sẽ phải bán ra.

Theo Thanh Tuyền
Tuổi trẻ