Đùa gây họa có thể do rối loạn tâm lý

Theo Thạc sĩ Đinh Đoàn, Phó giám đốc Trung tâm tư vấn tâm lý Nhật Minh, cuộc sống không thể thiếu lời nói đùa vì nó là thứ gia vị kiêm vị thuốc giúp giảm stress rất hiệu quả. Tuy nhiên, do thiếu hiểu biết về văn hóa ứng xử, pháp luật…, nhiều người đùa dai, đùa dại, gây họa cho bản thân và xã hội.

Có thể là do rối loạn tâm lý

Năm 2007, hành khách L. T. N. bị tòa buộc bồi thường 309 triệu đồng cho Vietnam Airlines và chịu án 12 tháng tù treo với tội danh cản trở giao thông hàng không khi hoang tin có bom khiến nhà vận chuyển phải đình chuyến, thiệt hại hàng trăm triệu đồng. Với cùng tội danh, hành khách N. T. S. cũng bị tòa tuyên án 10 tháng tù treo và phải bồi thường cho nhà vận chuyển hơn 200 triệu đồng.

Đầu tháng 11/2009, một hành khách của Vietnam Airlines bị phạt 15 triệu đồng vì nói đùa có thuốc nổ trong hành lý. Cuối tháng 11, một trung tá quân đội bị cơ quan chức năng lập biên bản tại sân bay Tân Sơn Nhất với tội danh tương tự...

Xét về khía cạnh tâm lý, TS Nguyễn Minh Tuấn, Phó viện trưởng Viện sức khỏe tâm thần quốc gia, cho biết, khó xác định những người nói đùa như vậy có vấn đề về sức khỏe tâm thần hay không nếu không có sự thăm khám cẩn thận. Trừ trường hợp khủng bố, không tặc, hầu hết trường hợp nói có bom là do thiếu hiểu biết về văn hóa đùa vui, lệch lạc hành vi do rượu, bia, ma túy, hoặc rối loạn tâm thần nhẹ vì hoang tưởng…

Theo ông Tuấn, nếu câu đùa đó chỉ xuất hiện một lần do chưa nhận thức được tính chất nguy hiểm của vấn đề thì người nói không có gì bất ổn về tâm lý, nhưng phải chịu trách nhiệm về thiệt hại do lời lẽ của mình gây ra.

Người bị mất tri thức tạm thời do lạm dụng chất kích thích như rượu, bia, ma túy… phải chịu hậu quả của cả hai hành vi. Những người mắc chứng hoang tưởng bị theo dõi hoặc nghi bom mìn trên máy bay (dù họ không thừa nhận mình có vấn đề về tâm lý), có tiền sử tâm thần, rối loạn tâm thần nặng… không làm chủ được hành vi, suy nghĩ của mình thì không có tội.

Thu hút chú ý kiểu “khủng bố”

Theo ThS Đinh Đoàn, con người nói chung thích gây sự chú ý của người khác, thích thể hiện bản thân… theo nhiều hình thức như nói, hát, hét, bật nhạc chuông điện thoại... Nói đùa có bom cũng là một cách gây chú ý. Tuy nhiên, do không nhận thức được vấn đề, người nói đùa kiểu này không những không chiếm được thiện cảm của người khác mà còn gây họa cho bản thân.

Vì vậy, để xác định rõ đâu là đùa vi phạm pháp luật, ảnh hưởng đến văn hóa… mỗi cá nhân cần nỗ lực học hỏi, trong khi tổ chức liên quan tăng cường công tác tuyên truyền, nâng cao nhận thức của người dân.

Theo ông Nguyễn Anh Tuấn, Bệnh viện tâm thần ban ngày Mai Hương, nhịp sống nhanh khiến rối loạn tâm lý xuất hiện hiều hơn, nên nếu không biết cách giải tỏa mà lại tìm đến kiểu đùa “khủng bố”, rượu, bia, thuốc lá, tốc độ... dẫn tới nghiện thì cần phải điều trị về tâm lý.

Cuộc sống không thể thiếu những lời nói đùa. Nói đùa đúng lúc đem lại không khí nhẹ nhàng, vui vẻ, đôi khi gỡ bí tình huống khó xử. Nói đùa không đúng lúc, đúng chỗ đem lại tình huống dở khóc dở cười. Đôi lúc khó xác định thế nào là đùa, thế nào là quá trớn, vì một câu nói bình thường trong hoàn cảnh cụ thể có thể gây tổn hại cho người nghe.

Do đó, khi nói đùa cần chú ý cử chỉ, nét mặt của người nghe để ứng xử cho phù hợp. Tuyệt đối không đùa kiểu “khủng bố”, gây tổn hại vật chất, tinh thần cho cá nhân, tổ chức, ảnh hưởng xấu đến đời sống xã hội.

Theo Trần Danh