Những "chỉ điểm" báo hiệu bạn có thể bị ung thư gan

PGS.TS. Trịnh Thị Ngọc - nguyên Trưởng Khoa Truyền nhiễm - BV Bạch Mai, PCT Hội Gan mật Hà Nội qua thời gian thăm khám bà nhận thấy 100 người khám gan thì 1/3 phát hiện ung thư.

Có bệnh mà không biết

Trường hợp của bệnh nhân L.Q.T. (nam, 69 tuổi, Hưng Yên) thấy đau bụng âm ỉ, kèm theo cảm giác đầy chướng bụng, khó tiêu, không ợ hơi, không ợ chua, không nôn, không sốt, ăn uống kém nên ông đi khám.

Bác sĩ Ngọc cho biết kết quả khám bệnh nhân L.Q.T. bụng mềm, vùng gan trái sờ thấy khối kích thước khoảng 4x5cm, cứng, ấn đau. Gan phải không sờ thấy, không có sao mạch. Kết quả cận lâm sàng có: Các chỉ số chức năng gan: AST: 191.6, ALT: 53.3, GGT: 246.1; xét nghiệm ung thư gan AFP: 66875, HBsAg: dương tính, HCV Ab: âm tính.

Trên hình ảnh siêu âm tổng quát, bệnh nhân có gan trái nhu mô gan thô, bờ gan không đều, nhưng không tạo khối. Tĩnh mạch cửa không giãn, có huyết khối tĩnh mạch gan trái trên một đoạn dài 44mm.

Tổn thương gan do virus viêm gan B có thể dẫn đến ung thư gan

Đặc biệt, kết quả chụp cắt lớp vi tính của bệnh nhân L.Q.T có gan biến đổi hình thái, chủ yếu gan trái, nhu mô gan trái giảm tỷ trọng thành đám có chỗ tạo thành nốt đường kính lớn nhất phân thùy IV, đường kính lớn nhất 68mm thì động mạch ngấm thuốc không đều, tĩnh mạch cửa thải thuốc nhanh.

Vì vậy, bệnh nhân được chẩn đoán: Ung thư biểu mô tế bào gan trên nền viêm gan B và có chỉ định nhập viện điều trị chuyên khoa.

Ông T. khá bất ngờ với kết quả trên bởi từ trước tới nay ông không biết mình bị bệnh gan nên không điều trị từ sớm.

Không chỉ riêng ông T. mà rất nhiều bệnh nhân chỉ đến khi xác định ung thư gan thì họ mới biết mình bị bệnh. Có những trường hợp bác sĩ ghi nhận trong gia đình 4 - 5 mẹ con đều mang virus viêm gan B mà không biết, chỉ đến khi 2- 3 người cùng bị ung thư gan mới biết mình sống chung với bệnh mấy chục năm.

BS. Trần Công Duy Long, Phó trưởng khoa Ngoại Gan - Mật - Tụy, Bệnh viện Đại học Y dược TP. HCM cho biết, anh gặp nhiều gia đình có mẹ, mấy anh em cùng bị ung thư gan mà không biết vì sao trong khi đó thủ phạm được xác định 80% là do vi rút viêm gan B.

Do bệnh nhân không biết và không được chăm sóc điều trị, đến khi xơ gan, tiến triển ung thư gan có biểu hiện chán ăn, gầy sụt cân bệnh nhân mới tới bệnh viện khám.

Mỗi năm, bệnh viện Đại học Y dược TPHCM có khoảng 1.000 ca ung thư gan đến khám trong đó, qua xét nghiệm lâm sàng cho thấy có 80 đến 90% số bệnh nhân ung thư gan đều nhiễm viêm gan siêu vi B.

Dấu hiệu cần khám sớm

PGS Ngọc đưa ra kết quả khá bất ngờ: "Theo kết quả thống kê của Chuyên khoa Gan Mật - Bệnh viện Medlatec, trong 100 bệnh nhân lần đầu tiên đi khám chuyên khoa gan mật, có từ 30 - 40 bệnh nhân bị các bệnh lý về gan mật ở mức độ nguy hiểm, thậm chí ung thư gan giai đoạn cuối.

Những con số đó chứng tỏ tỉ lệ người mắc bệnh ở giai đoạn muộn tương đối cao, nguyên nhân chủ yếu do công tác kiểm tra sức khỏe chủ động của người dân còn chưa được chú trọng. Đặc biệt lưu ý những bệnh nhân đi kiểm tra mà có kết quả HBsAg dương tính thì nguy cơ ung thư gan cao gấp 100 lần so với HBsAg âm tính".

Theo PGS Ngọc, người bị bệnh gan thường có biểu hiện không rõ ràng, khiến người bệnh dễ bỏ qua, nếu không được chẩn đoán và điều trị sớm bệnh dễ tiến triển thành xơ gan, thậm chí là ung thư gan. Do vậy, người dân nên kiểm tra định kỳ 3-6 tháng/ lần.

Đặc biệt, những người có yếu tố nguy cơ cao nên đi kiểm tra như trong gia đình có người bị viêm gan virus B, C hay ung thư gan. Nếu xét nghiệm HBsAg âm tính cần xét nghiệm anti HBs, nếu kết quả âm tính cần tiêm phòng vắc-xin viêm gan B.

Hiện nay chưa có vắc-xin cho viêm gan C nên người có anti-HCV dương tính cần xét nghiệm xem virus có phát triển không để có hướng điều trị kịp thời.

Khi cơ thể có các dấu hiệu mệt mỏi, đau tức hạ sườn phải, tiểu vàng,… thì nên kiểm tra sức năng gan, gồm HBsAg, Anti HCV, để có hướng xử lý kịp thời.

Người mang virus viêm gan B, C không nên uống rượu, bia vì rượu, bia ở người bị viêm gan B, C sẽ khiến gan bị tổn thương nhiều hơn nhanh chóng dẫn đến xơ gan, ung thư gan.