Ai chủ mưu loạt vụ đánh bom khủng bố ở Nga?

Người cũ - Umarov

Trong số các nhóm khủng bố, lựclượng Hồi giáo cực đoan ở khu vực Caucasus  thuộc Nga do Doku Umarov dẫn đầu hômqua lớn tiếng đứng ra nhận trách nhiệm hai vụ đánh bom ở Moscow. Tuy nhiên,trong khi công tác điều tra chưa kết thúc, chưa thể khẳng định tính chính xáccủa tuyên bố của Umarov. Hiện chỉ có thể chắc chắn một điều, Umarov là đối tượngđáng nghi nhất bởi y có nhiều đặc điểm phù hợp với các vụ tấn công vừa qua.

Thứ nhất, Doku Umarov từlâu là kẻ rất hung hăng, không ít lần đe dọa mở rộng các cuộc tấn côngra khắp nước Nga. Và cách đây vài ngày, Umarov dõng dạc tuyên bố trongmột clip: “Nếu Moscow cho rằng chiến tranh chỉ xảy ra ở Caucasus, chúngtôi sẽ đem chiến tranh đến từng nhà một ở Moscow. Chiến tranh sẽ lan tớiđường phố và các người sẽ thấy nó ở ngay kế bên mình”.

Một lý do khác khiến sự nghi ngờhướng về Umarov là việc tháng trước, “phó tướng” của hắn là Said Buryatsky bị anninh Nga tiêu diệt hôm 2/3 nên rất có khả năng, Umarov đánh bom ở Moscow hôm29/3 nhằm trả thù.

Cùng với việc Umarov có thâm niênđánh bom khủng bố, tên này hiện là "ứng cử viên" hàng đầu cho vị trí kẻ chủ mưuvụ 29/3.  

Liên kết với al-Qaeda

Vụ đánh bom hôm 29/3 là hành độngkhủng bố đầu tiên đáng chú ý ở Moscow từ năm 2004. Điều đó cho thấy bọn cực đoanthời gian qua (2004 - 2009) bị Chính phủ trung ương, địa phương, các cơ quan anninh Nga tấn công, truy quét quyết liệt, không có khả năng trả đũa.

Tuy nhiên, vụ đánh bom hôm 29/3cũng là tín hiệu cho thấy, bọn khủng bố đang trỗi dậy, sau khi vượt qua mọi biệnpháp an ninh của Nga. Để làm được điều này trong bối cảnh Moscow vẫn không ngừngtruy quét, bọn cực đoan chắc chắn được "hà hơi, tiếp sức" từ bên ngoài nên mớicó thể lớn mạnh, gây ra vụ 29/3.

Do đó, dù bọn khủng bố ở Chechen khẳng định hoạt động độc lập, không thèm “nhái”al-Qaeda nhưng nhìn vào nguồn lực để gây ra vụ 29/3, cũng như tác phong “làmviệc” của các góa phụ đen cùng êkíp thì có lý do để nghi ngờ bọn chúng có liênhệ với al-Qaeda.

Tờ Asia Times còn mạnh dạn hơnkhi khẳng định, hai góa phụ đen đánh bom ở Moscow đều trẻ, chưa tới 25 tuổi,được một “chi nhánh” của al-Qaeda huấn luyện ở tỉnh Nam Waziristan, Pakistan.

Trước đó, Bộ Ngoại giao Mỹ thôngbáo, Lữ đoàn gìn giữ hòa bình quốc tế Hồi giáo (IIPB) là nguồn tài trợ chủ yếucho bọn ly khai Chechnya thông qua nhiều chân rết của tổ chức khủng bố al-Qaeda.

Trước nữa, theo nhiều nguồn tin,một lãnh đạo bọn khủng bố Chechen và là "tiền bối" của Umarov là Khattab từng kềvai sát cánh với Osama bin Laden tại chiến trường Afghanistan 1979 – 1989. Đạisứ Mỹ tại Nga là Alexander Vershbow từng khẳng định: “Osama bin Laden và nhiềumạng lưới tầm quốc tế đã tài trợ cho bọn khủng bố Chechnya”. 

Ngoài việc nhân nguồn cung tàichính từ al-Qaeda và nhiều tổ chức khủng bố khác, tờ Moscow Times dẫn lời nhànghiên cứu Yulia Latynina cho rằng, bọn ly khai Chechen còn kiếm tiền bằng cách“trấn” các doanh nghiệp. Chúng kiếm được không ít từ "dịch vụ bảo kê" bởi nếukhông trả tiền, các ông chủ sẽ bị trừng phạt. Bà Latynina tóm gọn: "Tại vùngCaucasus của Nga, bạn phải tuân theo luật địa phương, ngược lại, bạn sẽ bịgiết".

Với nguồn tài chính trên, các tổchức khủng bố ở Chechnya thu hút được không chỉ các phần tử chống đối địa phươngmà còn tuyển được không ít thành viên từ bên ngoài lãnh thổ, chủ yếu là từ cácquốc gia Arab có liên hệ với al-Qaeda.

Chưa dừng lại, chúng còn xây haitrường đào tạo khủng bố ngay tại Caucasus, đảm bảo khi “tốt nghiệp, các học viênđều nắm vững nghiệp vụ ngụy trang, đánh bom, lẩn trốn..." Nhà nghiên cứu Alix dela Grange khẳng định, không cần phải "du học" tận Pakistan, Afghanistan, khủngbố Caucasus vẫn đạt "chuyên môn" tốt khi học tại Chechnya.

Hợp tác chống khủng bố

Theo Moscow Times, các vụ tấncông cho thấy bọn khủng bố ở Nga đang mạnh, đủ sức tấn công mọi lúc, mọi nơi, kểcả tại Thủ đô Moscow, ngay gần trụ sở Cơ quan tình báo Liên bang. Điều đó đồngnghĩa với việc chẳng ai có thể đảm bảo chắc chắn các hoạt động tương tự sẽ khôngtái diễn, nhất là khi Nga chuẩn bị tổ chức nhiều sự kiện lớn, điển hình là Thếvận hội mùa Đông tại Sochi năm 2014.

Do đó, nhiều kiến nghị được đưa ra để đối phó với thách thức trên. Có người kêugọi trấn áp mạnh hơn nữa bọn khủng bố, người đề xuất phải cải thiện đời sốngngười dân, chấm dứt nguồn gốc gây ra tư tưởng cực đoan...

Tuy nhiên, trên đây vẫn là những việc mà Moscow đã và đang triển khai. Có khácchăng là thay vì hiệu quả như giai đoạn 2004 - 2009, giờ đây chúng dường như tỏra không còn hiệu quả như trước, không còn trói được con thú khủng bố.

Do đó, ngày càng xuất hiện nhiều lời kêu gọi Moscow hợp tác sâu rộng với cộngđồng quốc tế, đặc biệt là Mỹ nhằm chống khủng bố trên phạm vi toàn cầu chứ khôngchỉ riêng ở Caucasus.

Bởi theo Christian Science Monitor, bọn khủng bố Caucasus, al-Qaeda... âm mưuphát triển khắp Trung Á và vùng Caucasus. Chúng không còn hoạt động riêng lẻ màngày càng quốc tế hóa, hợp tác chặt. Chúng không chỉ bó hẹp trong phạm vi quốcgia mà, liên kết các mặt trận, từ Pakistan, Afghanistan, “quá cảnh” ở Iran rồilọt vào Azerbaijan, sang Chechnya... và ngược lại.

Vì vậy, đã tới lúc Nga phải hợptác chặt hơn với nước ngoài, không chỉ dừng lại ở việc chia sẻ thông tin, mà cònphải đi sâu hơn vào các lĩnh vực khác.

Và cuộc điện đàm giữa Tổng thống Dmitry Medvedev với đồng nhiệm Mỹ Barack Obamahôm 30/3 (một ngày sau vụ khủng bố tại Moscow) có thể là bước đi hữu ích đầutiên trên chặng đường chống khủng bố mới.

Theo Nam Việt

TIN LIÊN QUAN