Loại bỏ ngân hàng khỏi hệ thống tài chính?

Thay vào đó là một dạng trunggian tài chính mới kết nối trực tiếp người đi vay và người cho vay. Cuốn sáchsắp xuất bản của Kotlikoff với tựa đề “Jimmy Steward đã chết”, kêu gọi một cuộctái cơ cấu nhanh gọn và sâu rộng đối với hệ thống tài chính.

“Không ai nhắc chính quyền rằnghọ đang chữa ung thư bằng cách băng nó lại” - ông nói. Kotlikoff muốn loại trừcác họat động rủi ro khỏi ngân hàng đầu tư, ngân hàng thương mại, quỹ đầu cơ vàcông ty bảo hiểm, biến chúng thành những trung gian tín dụng kiểu như quỹ hỗtương.

Thay vì nhận tiền gửi rồi cho vay,ngân hàng sẽ kết nối người đi vay và người gửi tiền bằng những quỹ hỗ tương siêuan toàn dành riêng cho mục đích này.

Điều này sẽ giúp giải quyết đượcvấn đề ngân hàng không giữ đủ tiền mặt để trả người gửi nếu tất cả đều muốn rúttiền cùng một lúc, một cảnh đã được nhân vật George Bailey do Jimmy Stewart đóngtrong It’s a Wonderful Life thể hiện một cách sống động (đầu đề cuốn sách củaKotlikoff cũng xuất phát từ đây).

Ý kiến của Kotlikoff nghe quá phithực tế nhưng ông lại bắt đầu nhận được sự chú ý của nhiều nhà hoạch định chínhsách, nhà kinh tế đầy quyền lực. Thống đốc BOE Mervyn King thúc giục các nghị sỹnghiên cứu kế hoạch này.

Ngân hàng sẽ vào viện bảo tàng?

Ở Mỹ, ý tưởng “ngân hàng với mụcđích hạn chế” của Kolikoff được không ít người trong giới kinh tế, chính trị ủnghộ, từ nhà kinh tế hữu phái từng đoạt giải Nobel từ ĐH Chicago Robert Lucas tớingười phái tả như Jeffrey Sachs từ ĐH Columbia.

Jimmy Stewart đã chết không phảichuyên môn của Kotlikoff vì ông nghiên cứu sâu về tài chính công. Theo kịch bảncủa Kotlikoff, ngân hàng sẽ bị tước chức năng chấp nhận rủi ro.

Nhiều tài khoản sẽ được tập hợpvào một tài khoản như một loại quỹ hỗ tương mới, tương tự như một quỹ hỗ tươngđầu tư cổ phiếu nhưng tài sản đều ở dạng tiền mặt vì thế không có chuyện khôngthể thu hồi (cho dù vẫn có thể mất giá trị do lạm phát).

Do đó chẳng có lý do gì để đổ xôđến ngân hàng rút tiền. Quỹ hỗ tương làm nhiệm vụ cho vay. Kolitkoff cho rằngcho vay cũng có thể tiến hành theo cách tương tự: quỹ hỗ tương tập hợp tiền củanhà đầu tư và dùng chúng để cho vay.

Việc này có cái lợi là nếu một sốngười đi vay cụ thể có không trả tiền, cũng không có một cuộc khủng hoảng toànhệ thống đe dọa nền kinh tế toàn cầu theo kiểu nếu một ngân hàng sụp đổ sẽ kéotheo tất cả các ngân hàng khác.

Một ích lợi nữa là hơn 100 cơquan giám sát sẽ bị giải thể vì các tập đoàn tài chính không còn đánh bạc bằngtiền của người khác nữa. Chúng sẽ được thay thế bằng một Cơ quan tài chính liênbang với chức năng chính là thẩm tra dữ liệu do người đi vay cung cấp, ví dụ nhưbản khai thu nhập hay giá trị của tài sản thế chấp.

Một số nhà kinh tế học tài chínhlo ngại rằng Kotlikoff cũng bỏ mất luôn cả cái tốt của ngành ngân hàng.

“Thời còn cưỡi ngựa chúng takhông có vụ rơi máy bay nào, nhưng không có nghĩa rằng để tránh máy bay rơi thìnên quay lại dùng ngựa” - René Stulz từ Trường kinh doanh Fisher, ĐH Ohio, nói.

Anil Kashyap từ Trường kinh doanhBooth, ĐH Chicago cho rằng nhận tiền gửi và cho vay hỗ trợ lẫn nhau. “Băm nhỏngân hàng rồi giả định rằng làm thế được mà chẳng tiêu tốn chút giá trị nào làmột đề xuất lý thuyết đáng nghi ngờ” - Kashyap nói.

Hiệp hội ngân hàng Mỹ đã từ chốinhiều yêu cầu phỏng vấn về kế hoạch của Kotlikoff. Cũng chẳng có ông nghị nàođứng về phía ý kiến này cả. Dù vậy, những kế hoạch tưởng chừng như bất khả lạiđã từng trở thành hiện thực.

Theo Minh Tuấn

TIN LIÊN QUAN