Văn Hiệp: "Tôi và vợ, giờ gọi là ly thân"

Danh hài 68 tuổixuất hiện ở quán cafe lớn, dép lê, áo vải sờn vai trong ngày Hà Nội từ cơn nóngdữ dội chuyển sang giông lớn. Xung quanh là những cậu phục vụ tò mò, xúm lại hỏihan. Câu chuyện rôm rả sau ly kem mát lạnh.

- Nghe nói dạonày Văn Hiệp cũng Nam tiến theo xu thế các nghệ sĩ trẻ. Thực hư thế nào?

- Tôi vào TP HCMđể tham gia bộ phim Gia đình số đỏ nhưng chỉ một thời gian thôi. Trongphim tôi vào vai ông dân phòng, một mình thoải mái tung hoành giữa các diễn viênSài Gòn. Tôi khoái phim này vì mình là người Bắc nhưng các anh em từ ánh sáng,lao công, thiết kế đều rất quý mến. Ngay từ khi viết kịch bản, người ta đã nhắmvai cho tôi. Vì thế, khi tôi nhận lời tham gia, cậu đạo diễn cứ bảo: “Gặp bố consướng quá”.

Mình là người cókinh nghiệm, đọc kịch bản thấy chỗ nào khiếm khuyết chỉnh luôn cả đạo diễn. Cảđoàn phim khen mình đóng hay, quay xong về dựng phim, họ lại khoái chí khen tiếpvì thấy Văn Hiệp buồn cười quá. Về chất, vai diễn này nói chung cũng không khácnhiều vai trưởng thôn của tôi.

"Những cái áo dù người thợ may có khéo đến đâu cũng không thể vừa khít mình. Tôi không khoác cái áo NSND hay NSƯT. Tôi chỉ là nghệ sĩ Văn Hiệp, suốt đời chăm chỉ cần cù và phấn đấu trung thực như một nghệ sĩ giun". Ảnh: N.T.

- Nguyên nhânnào khiến Văn Hiệp toàn nhận những vai bình dân như vậy?

- Tôi là người gốcHà Nội đấy. Người Hà Nội thường được tiếng hào hoa phong nhã, nhưng hình thức làcủa trời cho, đâu phải ai cũng giống ai.

Mặt tôi nhàu nhĩ,đau khổ nhiều nếp nhăn, theo logic, người ta sẽ phân cho mình những vai nhà quê,nghèo khổ. Thế cũng chẳng sao, phố thị nào chẳng mọc từ nông thôn, anh thành phốnào chẳng có gốc gác nông dân?

Nói như vậy khôngcó nghĩa là tôi không đóng được những vai quý tộc, sang trọng, nhưng để làm đượcphải mất nhiều công hóa trang.

Trong khi đó, mìnhđang có ưu thế ở những vai bình dân, đạo diễn chẳng dại gì bỏ thế mạnh của mìnhđể đánh cược với sự thành công. Họ thích ăn sẵn hơn, mình phải chiều theo chứdiễn viên ai chẳng thích được thử sức?

- Ông tự thấyngoại hình không phải thế mạnh của mình, vì sao lại chọn theo nghệ thuật?

- Đúng là thời củatôi người ta quan niệm, diễn viên nam phải cao to, đẹp trai, nữ phải trắng trẻo,xinh gái. Thế nhưng, nghề nghiệp hay tình yêu đều là duyên số, mình không thểnào chọn được.

Ngày nhỏ tôi vốnthích theo học tự nhiên. Khi trường sân khấu điện ảnh mở ra, thấy học bổng cao,nhà mình lại nghèo nênchọn ngay.Khi ấy, theo tiêu chuẩn, nam phải cao ít nhất 1,6 m. Mình được 1,59 m nhưng nhờnăng khiếu nên vẫn được vớt lên. Khi vào trường, tôi không biết hạn chế củamình: mặt xấu xí, mắt híp, quần áo chẳng bao giờ là, đầu tóc chuyên một kiểu.

Văn Hiệp vào vai cựu chiến binh, tổ trưởng dân phố, goá vợ, về hưu, rất đạo đức nhưng thâm tâm thích các bà mập, sợ nước mắt đàn bà trong phim "Gia đình số đỏ". Ảnh: Văn Viễn.

Đến khi ra trường,về Nhà hát Kịch Trung ương, tôi mới nhận thức ra sự thua thiệt của mình. Nhữngvai như Nguyễn Văn Trỗi, Trần Thủ Độ không bao giờ đến lượt Văn Hiệp.

Nhưng tôi khôngbuồn vì nhận ra hạn chế hình thức đôi khi lại là thuận lợi cho nghề nghiệp,trong khi những người đẹp đẽ lại bị vẻ ngoài đó hạn chế sự phát triển tư duysáng tạo nghệ thuật.

Rõ ràng những anhchàng bảnh mã không thể nào được giao vai ấn tượng như thằng gù nhà thờ Đức bàParis. Ở tuổi này tôi nhận ra rằng, cái đẹp của diễn viên trước hết nằm ở khảnăng chứ không phải ngoại hình.

- Nghề nghiệpthì khả năng bù trừ hình thức còn khi đi tìm hiểu bạn gái, ông lấy gì bù cho vẻngoài hạn chế của mình?

- Từ bé, tôi córất nhiều bạn gái nhưng cô nào cũng bảo, chỉ thích ngồi ở phòng khác để nghe VănHiệp tán một cô gái khác chứ không thích ngồi nhìn Văn Hiệp tán mình.

Ấy là vì họ thíchnghe giọng nói truyền cảm và ngữ điệu của tôi, kiểu Mị Nương với Trương Chi. Thếnhưng, vẫn có người yêu tôi vì bí quyết của tôi là chung thủy, thật lòng, luônđối tốt với đối tác, không bao giờ có ý làm hại người ta.

- Diễn viênthường mang tiếng đa tình, tại sao ông lại cho mình là ngoại lệ?

- Đa tình có thểhiểu theo hai nghĩa, một anh chàng yêu nhiều cô hoặc một anh chàng nhiều tìnhcảm. Người đàn ông cùng lúc cặp kè nhiều đàn bà, theo tôi là kẻ lừa đảo. Aichẳng muốn trong quan hệ yêu đương, mình độc quyền chiếm hữu người yêu, khôngchấp nhận san sẻ cho kẻ khác. Còn nếu chỉ chơi bời thì chẳng nên kể làm gì.

Về tổng quát, tôiquán triệt, mình không bao giờ bỏ vợ. Nếu trong quá trình chung sống, vợ khôngyêu mình, thương mình nữa, mình giải phóng cho vợ, ấy là chung thủy. Khi bỏnhau, nếu vợ sống tốt hơn, hạnh phúc hơn, mình thấy việc chia tay là xứng đáng.Nếu vợ khổ, thua thiệt hay thiếu thốn, mình áy náy không thể yên tâm mà ra đi.

- Vậy sao haimươi năm vợ ở Đức, ông không giải phóng để người phụ nữ đó yên tâm với cuộc sốngnơi chân trời mới?

- Nước mình nghèo,phụ nữ đi xuất khẩu lao động để lo cho chồng cho con. Riêng vợ tôi không kiếmđược nhiều tiền nên thi thoảng tôi vẫn phải gom tiền gửi sang. Thế nhưng tôikhuyên về thì cô ấy không chịu. Vẫn biết về là hợp lý, nhưng người ta ngại thayđổi và di chuyển.

Thôi thì mình giàrồi, chẳng còn vặn vẹo nhau chuyện về hay ở làm gì nữa. Tôi và vợ, giờ gọi là lythân cũng không quá nhưng ly dị lại thành dở hơi. Người ta vẫn bảo: “Có vợ mà đểđi Tây, như xe không khóa để ngay bờ hồ” - tôi đùa lại họ rằng, không những bỏquên xe mà còn để người ta cưỡi phi sang tận trời tây rồi.

Có những người đinước ngoài thay đổi tình cảm, bỏ chồng vợ ở nhà nhưng tôi thì chắc chắn bà xãmình không có ai. Nhiều người sau lưng hay cười tôi vì chuyện đó. Mà nếu bà ấycó ai khác thật, tôi cũng không nghĩ đó là sự phản bội. Đàn bà một mình vất vả,nếu có đàn ông giúp đỡ mà nảy sinh tình cảm cũng không phải chuyện đáng chêtrách. Mình có giữ cũng vô ích.

"Tôi không trách, kể cả khi mình bị phản bội". Ảnh: N.T.

20 năm một mìnhnuôi con, kể cũng dài nhưng với tôi đó là giai đoạn đã qua rồi. Tôi không dámnhận mình là người vị tha, chỉ nhận mình là người cư xử đàng hoàng.

- “Trời khôngchịu đất thì đất chịu trời”. Ở tuổi này rồi, sao ông không nghỉ ngơi sang bên đóđoàn tụ cho đúng câu “con chăm cha không bằng bà chăm ông”?

- Vợ hàng năm nếudành dụm được tiền thì vẫn về nhưng tôi chẳng sang đấy làm gì. Sang đó có gì hayho đâu. Con trai tôi trước đây cũng ở bên đấy, giờ tôi lại đón về rồi. Ngay cảsang tham quan du lịch tôi cũng chả thích. Người ta mời tôi đi Singarpore mãi màtôi còn chối đấy.

Mình 68 tuổi rồi,sức khỏe không được tốt, ở nhà túc tắc làm phim thôi. Tôi nhiều bệnh lắm, từngmổ dạ dày, cắt trĩ, lao phổi, đại tràng… Có lúc tuyệt vọng chẳng thiết gì nữa.Tôi từng nói với con, nếu bố có làm sao thì để thở oxi một hai buổi rồi rút ranhé, vì nhà mình chẳng có tiền. Bây giờ chịu khó tập thiền, sức khỏe cũng ổnđịnh hơn.

- Bản thân ôngđược coi là danh hài. Khi không diễn trên sân khấu, ông thấy đời mình là vở kịchhài hay bi?

- Thi thoảng tôihay làm thơ. Cuối đời tôi có một bài mà tôi thấy thú vị, tâm đắc, đúng với thânphận, cuộc đời mình. Ấy là “Nghệ sĩ giun”:

Nơi nào có đất cằn

Năm năm, ngàyngày, tháng tháng
Miệt mài thâu đêm suốt sáng
Giun xoắn mình nhọc nhằn nhích dần từng chút một
Và đất và giun tơi xốp
Đơm hoa nảy lộc đón gió lành cùng chim hót véo von

Đất và giun và rấtnhiều giun
Đã biến nỗi đau cằn cỗi tối tăm thành nắng xanh, xanh thẳm
Cho cây đời vượt cạn nhú chồi non

Mình thế đấy, đấtgọi chúng mình là những nghệ sĩ giun.

 Theo Ngọc Trần
Vnexpress