Hành trình 'ngã ngựa' của người đứng đầu hãng xe Ford

Mark Fields bước khỏi ghế CEO Ford Motors sau 3 năm cầm quyền. Ảnh: Bloomberg.

Ngày 22/5, Forbes dẫn nguồn tin thân cận từ Ford phát đi thông tin gây bất ngờ ngành công nghiệp ôtô thế giới: CEO đương nhiệm Mark Fields sắp bị đuổi việc và người thay thế ông trong vai trò quan trọng nhất này là Jim Hackett – người đang nắm quyền mảng xe tự lái của hãng.

Sau 3 năm ngồi ghế Giám đốc điều hành, Mark Fields bị các nhà đầu tư và Hội đồng quản trị sa thải với lý do không hoàn thành nhiệm vụ mở rộng vị thế của Ford trên thị trường, đồng thời không đưa công ty tiến xa ở mảng xe tự lái cũng như phát triển các công nghệ trong tương lai.

Quyết định được đưa ra chưa đầy 2 tuần sau cuộc họp tổng kết năm tài chính thường niên mới kết thúc. Ở đó, ông Mark Fields bị lên án mạnh mẽ khi để cổ phiếu của Ford giảm 40% trong 3 năm điều hành. Giá trị vốn hóa của công ty cũng tụt mạnh, để Tesla và General Motors (GM) vượt xa.

CEO trong tương lai gần của Ford. Ảnh: Wall Street Journal.

Chỉ ngay tuần trước, ông Fields còn đưa ra những quyết sách mang tính cứu vãn, trong đó có việc cắt giảm lượng lớn nhân sự trên toàn cầu để giảm chi phí. Mục tiêu ít nhất là sa thải 1.400 nhân viên để giảm 3 tỷ USD chi phí trong năm nay.

Tuy nhiên, kết quả đã thành hình với những con số biết nói. Ở mảng xe tự lái – vốn là thị trường mà các nhà đầu tư và Hội đồng quản trị của Ford muốn giành giật thị phần – Ford bị tụt lại phía sau GM và các đại gia công nghệ như Google. Cả hai đều đã thử nghiệm xe tự lái. Còn Ford phải tới năm 2021 mới hy vọng có xe tự lái hoàn toàn.

Ví dụ khác, mẫu xe điện của GM là Chevrolet Bolt với phạm vi hoạt động 383 km đã bán ra thị trường từ năm ngoái. Ford vẫn đang trong giai đoạn thai nghén một mẫu SUV điện với phạm vi 482 km. Năm bán ra phải tới 2020.

Mary Barra – người trở thành CEO của GM khoảng 6 tháng trước khi Fields lên nắm quyền tương đương ở Ford – đã có những bước tiến quan trọng như hợp tác với Lyft hay đẩy doanh số của GM tại châu Âu, Ấn Độ, Nam Phi. Cổ phiếu của GM trị giá 33 USD trong khi cổ phiếu của Ford dưới 11 USD.

Hay Tesla hiện tại đã bỏ xa cả GM và Ford khi đang đưa các mẫu xe điện và tự lái bản thương mại ra thị trường.

Tại buổi họp thường niên hôm 11/5, ông Fields vẫn khẳng định Ford còn giữ được vị thế cạnh tranh với các đối thủ và “đang đặt một chân tới tương lai” trong việc sản xuất xe tự lái hay xe chạy bằng điện.

Dẫu vậy, mọi lời nói của ông Fields không thể che lấp thực tế đang diễn ra.

Không những thế, lợi nhuận trong quý đầu tiên năm 2017 đã tụt giảm 30% so với cùng kỳ năm ngoái dù thị trường Mỹ chỉ giảm nhẹ. Sau 2 năm đạt đỉnh, doanh số và lợi nhuận của Ford tại Mỹ nói riêng và Bắc Mỹ nói chung khó có thể lập được thế cân bằng với các khoản đầu tư mà họ chi ra tại đây.

Ông Fields cũng gặp bất lợi khi kế hoạch xây dựng thêm nhà máy (chủ yếu dành cho xe cỡ nhỏ) trị giá 1,6 tỷ USD tại Mexico bị hủy bỏ. Lý do là doanh số “đi ngang” cùng những áp lực từ các chính sách của tân Tổng thống Mỹ Donald Trump.

Không những vậy, ngay trong đầu năm nay, Ford phải đối mặt với nhiều vụ thu hồi xe đều liên quan tới yếu tố an toàn. Hãng xe Mỹ đang chứng kiến doanh số xe nhỏ và xe cỡ vừa tụt giảm mạnh. Điều này khiến các chuyên gia kinh tế ở phố Wall dự đoán Ford sẽ lần đầu tiên mất lợi nhuận kể từ khi thành lập.

Theo New York Times, doanh số bán hàng của Ford kể từ đầu năm đã giảm 25% so với cùng kỳ năm 2016.

Như vậy, sau 28 năm làm việc với 3 năm đứng trên đỉnh cao, Mark Fields sẽ sớm rời “ghế nóng” trong những ngày tới đây. Ông bắt đầu vào làm việc tại Ford kể từ tháng 7/1989 và từng cùng hãng xe Mỹ trải qua nhiều thăng trầm trước khi ông lên chức Giám đốc điều hành từ giữa năm 2014.

Trước các biến động mạnh của thị trường và tham vọng lấy lại thị phần, Ford sẽ bổ nhiệm ông Jim Hackett lên làm CEO, đồng thời thay nhiều vị trí quan trọng trong ban điều hành của hãng.