Nhìn lại những giọng ca Opera bất hủ

Dame Elisabeth Schwarzkopf (1915 – 2006)

Dame Elisabeth Schwarzkopf là một trong những nghệ sĩ opera nổi tiếng của Đức và của thế giới trong thế kỷ 20. Lần đầu tiên biểu diễn trên sân khấu opera chuyên nghiệp, Schwarzkopf mới 13 tuổi. Giọng nữ cao huyền thoại của bà rất lý tưởng để biểu diễn những tác phẩm opera cổ điển của Mozart, Strauss, Schubert, và Wolf.

Nicolai Gedda (1925 – 2003)

Nicolai Gedda là nghệ sĩ người Thụy Điển. Tài năng của ông lần đầu tiên được phát hiện khi ông biểu diễn tác phẩm Boris Godunov của nhà soạn nhạc người Nga Musorgsky. Nhanh chóng thành công sau khi mới khởi nghiệp, tác phẩm Mes amis, ecoutez l’histoire của nhà soạn nhạc người Pháp Adolphe Adam đã nhanh chóng đưa tên tuổi Gedda lên hàng nghệ sĩ tài năng. Bài hát này được đánh giá là tác phẩm khó nhất dành cho giọng nam cao cho tới tận hôm nay. Trong khi những ca sĩ khác khi biểu diễn nhạc phẩm này chỉ đạt tới cung Đô thì Gedda lên được tới cung Rê, đó là một sự kiện đáng kinh ngạc về trường độ giọng hát của một ca sĩ opera. Trong sự nghiệp âm nhạc của mình, Gedda đã thu 200 đĩa hát và được đánh giá là nghệ sĩ có giọng hát đẹp, mượt mà, kỹ thuật cao và am hiểu nhạc lý.

Leontyne Price (1927 – 1997)

Bà là một trong những nghệ sĩ Opera da màu đầu tiên trong lịch sử opera Mĩ đạt đến đẳng cấp quốc tế trong lĩnh vực âm nhạc đỉnh cao này. Trong sự nghiệp của mình, bà biểu diễn thành công rất nhiều tác phẩm nhưng tác phẩm để lại nhiều ấn tượng nhất là vở opera Porgy and Bess kể về cuộc sống của những người Mỹ gốc Phi. Tác phẩm này dường như sinh ra để dành cho Price, tuy không định trước nhưng đó là tác phẩm “đo ni đóng giày” cho giọng hát và tên tuổi của bà. Trường độ giọng của Price rất thích hợp để thể hiện những tác phẩm giàu kịch tính với giọng nữ cao như các tác phẩm của những nhà soạn nhạc người Ý Verdi và Puccini.

Fritz Wunderlich (1930-1966)

Fritz Wunderlich là nghệ sĩ người Đức có giọng nam cao ngọt ngào và du dương nhất trong các giọng nam tê-no. Sự trong trẻo và tròn vành rõ chữ trong lời hát của ông ngay lập tức đã gây sự chú ý đối với giới phê bình âm nhạc và Wunderlich nhanh chóng trở thành ngôi sao. Giọng hát trong sáng nhẹ nhàng của ông là một nét khác biệt lớn với thị hiếu nghe nhạc của người Đức đương thời. Khi đó những giọng nặng, tối và dày như Wagnerian rất được ưa chuộng. Tuy vậy, với thế mạnh giọng hát của mình, Wunderlich có một sân chơi tự do trong lĩnh vực nhạc opera của Ý với những tác phẩm của Mozart và Verdi. Wunderlich được đánh giá là nghệ sĩ hát opera hàng đầu tại Đức và được tạp chí BBC Music Magazine bình chọn là một trong 4 giọng nam cao tê-no hay nhất mọi thời đại. Wunderlich qua đời ở tuổi 35 vì một tai nạn trong chuyến đi săn chỉ vài ngày trước sinh nhật tuổi 36.

Kirsten Flagstad (1895-1962)

Những vở opera của nhà soạn nhạc người Đức Richard Wagner mang kịch tính rất cao và đi theo một phong cách riêng. Ca sĩ muốn thể hiện những tác phẩm của Wagner yêu cầu phải có trường độ giọng cao “chịu được” những biến tấu đột ngột, phong cách mạnh mẽ và âm vực lớn đến mức nhiều người còn đặt biệt danh cho những tác phẩm của Wagner là “Bark” nghĩa là “gào thét”. Vì đặc điểm này mà gần như không có giọng nữ cao nào biểu diễn thành công những tác phẩm của ông, Flagstad là trường hợp đặc biệt, cô có giọng nữ cao rất đẹp, vừa dữ dội mà vẫn dày dặn và cao độ, vì vậy Flagstad đã biểu diễn thành công những tác phẩm giàu tính kịch trong những nhạc phẩm của Wagner. Dù giọng hát Flagstad nổi tiếng ở thể loại “gào thét” nhưng người nghe lại thấy thích thú vì cách tiết chế, sự duyên dáng và thanh nhã của bà trên sân khấu.

Luciano Pavarotti (1935 – 2007)

Pavarotti là nghệ sĩ opera nổi tiếng nhất cho tới ngày hôm nay, tên tuổi của ông đã vượt ra ngoài biên giới nước Ý bởi phong cách biểu diễn đầy tính nghệ thuật và truyền cảm đã khiến Pavarotti trở thành ngôi sao mang tầm thế giới. Lần đầu tiên Pavarotti biểu diễn nhạc phẩm Pour mon ame ở cung Đô đã khiến khán giả thán phục gọi ông với cái tên “Ông vua của những nốt Đô”. Trong sự nghiệp của mình ông hát rất nhiều thể loại nhạc opera, từ những tác phẩm du dương ngọt ngào của Donizetti cho tới những tác phẩm hiện đại của Richard Strauss. Đầu năm 1990 là thời điểm đỉnh cao sự nghiệp của ông. Tại World Cup 1990 tổ chức ở Ý, Pavarotti đã biểu diễn nhạc phẩm Nessun Dorma - ca khúc được chọn để dạo đầu trước mỗi bản tin World Cup năm đó. Ngay lập tức, những khán giả dù không phải fan của opera trước đây cũng chuyển sang yêu thích bài hát và ca sĩ biểu diễn nó. Nessun Dorma là nhạc phẩm opera đầu tiên vượt ra ngoài khuôn khổ của một tác phẩm nghệ thuật hàn lâm để tiến lại gần văn hóa đại chúng.

Joan Sutherland (1926-2010)

Sutherland là nghệ sĩ người Úc có công giúp đỡ Pavarotti trong những bước khởi nghiệp đầu tiên, bà cũng là một trong những giọng nữ cao ấn tượng nhất trong lịch sử opera. Bà có thể đạt tới những nốt cao một cách dễ dàng. Thể loại nhạc opera Sutherland thường biểu diễn có tên là coloraturas hay bel canto yêu cầu ca sĩ có chất giọng sáng, cao với âm lượng lớn. Tất cả những điều này đều hội tụ ở Sutherland và bel canto cũng là thể loại nhạc mà bà biểu diễn thành công nhất.

Plácido Domingo (1941)

Domingo là nghệ sĩ người Tây Ban Nha, nổi tiếng với giọng nam cao, từng biểu diễn các bài hát của hơn 136 nhà soạn nhạc. Ông là nghệ sĩ dũng cảm bậc nhất vì trong khi các nghệ sĩ khác thường giới hạn mình với tên tuổi của một số nhà soạn nhạc mà họ cảm thấy cách sáng tác phù hợp với chất giọng của mình thì Domingo không ngại ngần thử những bài hát thuộc các phong cách sáng tác và thể loại khác nhau. Chính sự mạnh dạn thử nghiệm đó đã giúp ông đạt được thành công.

Maria Callas (1923-1977)

Giọng hát của Callas, nghệ sĩ người Mỹ gốc Hy Lạp, được đánh giá là thô và thậm chí hơi đục, không chau chuốt, mượt mà, cầu kỳ và vận dụng nhiều kỹ thuật như người ta thường thấy ở những nghệ sĩ opera khác. Nhưng chính sự tự nhiên và hát bằng bản năng đó đã khiến chất giọng gồ ghề của cô trở thành thứ ma lực hấp dẫn cuốn hút bao thế hệ người nghe. Âm sắc trong giọng hát của Callas mộc mạc, run rẩy, có khi đầy căng thẳng dữ dội. Người ta có thể tìm thấy những “hạt sạn” trong cách hát của cô nhưng nổi tiếng là người đưa tâm hồn và tình cảm vào bài hát, sự độc đáo của Callas là điều không ai có thể bắt trước và thành công được như cách cô đã làm. Callas thường thể hiện những bài hát opera ngọt ngào thuộc thể loại bel canto.

Dietrich Fischer-Dieskau (1925 - 2012)

Fischer-Dieskau là nghệ sĩ giọng nam trung của Đức có sức hút bởi cách biểu diễn đầy nghệ thuật với nhiều thể loại vai khác nhau. Giọng nam trung của Fischer-Dieskau có độ nặng lý tưởng để hát opera. Trong sự nghiệp ca hát của mình, ông biểu diễn từ các nhạc phẩm cổ điển của Bach cho tới những nhạc phẩm hiện đại đương thời. Một nghệ sĩ hội tụ đủ tài năng của một diễn viên sân khấu và một ca sĩ opera đã khiến ông luôn nằm trong danh sách những nghệ sĩ opera xuất sắc nhất mọi thời đại.

Theo List/Dân trí