ADB “khuyên” Việt Nam đừng vội vàng tăng trưởng kinh tế

“Hiện tại, Việt Nam nên tậptrung cải thiện sự hiệu quả hệ thống kinh tế của mình. Sự ổn định và hiệu quả sẽlà động lực cho sự phát triển kinh tế bền vững của Việt Nam, và bây giờ khôngphải là lúc vội vàng cho tăng trưởng”.

Đó là “lời khuyên” của ông AyumiKonishi, Giám đốc quốc gia Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB) tại Việt Nam, tạilễ công bố ấn phẩm “Triển vọng phát triển châu Á 2010” được tổ chức sáng nay,13/4.

“Thỏ chưa chắc đã về đích trước rùa”, vị chuyên gia yêu văn hóa Việt này ví vonmột cách hình ảnh về tình hình Việt Nam, cũng như gợi ý ưu tiên chính sách tronggiai đoạn hiện nay.

Đã phần nào thắt chặt chính sách

Theo báo cáo của ADB, những áp lực về điều chỉnh giá trị VND và lạm phát đượchình thành từ cuối năm 2009, phần nào do các chính sách kích thích kinh tế.

Sự tăng nhanh của cung tiền (tín dụng ngân hàng cho nền kinh tế tăng thêm ở mức39,6% và cung tiền M2 tăng 29% năm 2009) và giảm sút tỷ giá hối đoái lại một lầnnữa làm bùng lên lạm phát. Cho đến tháng 3/2010, chỉ số giá tiêu dùng (bình quânnăm) đã tăng ở mức 9,5% so với cùng kỳ năm ngoái.

Nhiều ngân hàng bắt đầu thiếu hụt thanh khoản vào cuối năm 2009, một phần do sựtăng trưởng chậm lại của tiền gửi vì kì vọng lạm phát tăng; tín dụng ngân hàngtiếp tục được thắt chặt vào năm 2010.

Trên thực tế, Ngân hàng Nhà nước đã hạ tỷ giá tham chiếu khoảng 9% trong cuốinăm 2009 và đầu năm 2010, giảm tỷ lệ dự trữ bắt buộc đối với tiền gửi ngoại tệ,và đưa ra mức dự trữ USD tối đa là 1% đối với các đối tượng phi cá nhân.

Ông Ayumi Konishi lập luận: “Nếu hiệu quả của nền kinh tế Việt Nam không đượccải thiện thì các nỗ lực nhằm đạt tỷ lệ tăng trưởng kinh tế cao hơn chắc chắn sẽdẫn đến sự quay trở lại của lạm phát cao. Tâm lý lo ngại lạm phát của người dânsẽ tạo sức ép đối với đồng nội tệ Việt Nam”.

Theo ADB, chính sách tài chính của Việt Nam đã phần nào đã thắt chặt hơn. Ngânsách năm 2010 nhắm vào một mức tổng thâm hụt tài chính hẹp hơn vào khoảng 8,3%GDP. Về mặt tiền tệ, trợ cấp lãi suất cho các khoản vay ngắn hạn đã kết thúc,nhưng trợ cấp vẫn được duy trì cho những khoản vay trung hạn cho một số ngànhđược lựa chọn ở mức giảm 2% điểm.

Ngân hàng Nhà nước cũng đã loại bỏ trần lãi suất cho vay trung và dài hạn vàotháng 2/2010, cho phép các ngân hàng tăng lãi suất cho vay. Ngoài việc tăng lãisuất cơ bản vào cuối năm 2009, Việt Nam cũng đặt mục tiêu tăng trưởng tín dụngtrong năm 2010 ở mức 25%, thấp hơn nhiều mức tăng trưởng thực tế 39,6% của nămngoái.

Kịch bản cho năm 2010

Những dự báo của ADB cũng dựa trên giả định rằngChính phủ sẽ thực hiện các chính sách và biệnpháp như thắt chặt chính sách tiền tệ và tàikhóa hơn nữa trong năm 2010 để hạn chế áp lựclạm phát và điều chỉnh giá trị đồng nội tệ, cũngnhư giữ cho các chính sách “chặt” vừa phải trongnăm 2011, không sử dụng các biện pháp hành chínhđể kiểm soát lạm phát, duy trì sự ổn định của hệthống ngân hàng.

Trên các giả định này, ADB cho rằng tăng trưởngGDP dự kiến sẽ ở mức 6,5% vào năm 2010 và 6,8%vào năm 2011; luồng kiều hối và thu nhập sẽ làmtăng tốc độ tăng trưởng của tiêu dùng tư nhân;đồng thời, tăng trưởng tiêu dùng xã hội và đầutư tài chính trong nước sẽ chỉ ở mức vừa phải,do sự suy giảm trong chi tiêu ngân sách và tíndụng ngân hàng chặt chẽ.

“Sự mạnh lên của nhu cầu bên ngoài dự kiến gópphần thúc đẩy tăng trưởng nông nghiệp và sảnxuất trong cả hai năm 2010 và 2011. Sản lượngkhai thác dầu có thể đạt mức 16,5 triệu tấntrong năm 2010, nhưng giảm vào năm 2011 do sảnlượng ở các giếng dầu cũ giảm đi. Ngành xây dựngsẽ bị giảm sút tăng trưởng do sự suy yếu của đầutư tài chính trong nước. Ngành dịch vụ dự kiếnsẽ được hưởng lợi từ việc mở rộng các hoạt độngngoại thương và lượng khách du lịch tăng lên”,ADB dự báo.

Lạm phát trong năm 2010 được ADB dự báo sẽ tăngtốc ở mức trung bình khoảng 10%, do sự tăngtrưởng nhanh chóng của cung tiền trong năm 2009,việc phá giá đồng Việt Nam, và sự gia tăng dựkiến trong hoạt động kinh tế và giá cả hàng hóathế giới vào năm 2010. Trong trường hợp chínhsách tiền tệ và tài chính được thắt chặt trongnăm nay, lạm phát có thể giảm xuống khoảng 8%vào năm 2011, báo cáo của ADB phán đoán.

Xuất khẩu sẽ tăng vào năm 2010 do sự tăng trưởngcủa nhu cầu quốc tế. Du lịch và các luồng kiềuhối dự kiến tăng lên do tình hình kinh tế củacác nền kinh tế công nghiệp được cải thiện. Tuynhiên, nhập khẩu sẽ tăng hơn xuất khẩu do sự giatăng dự kiến của tăng trưởng trong nước và giánhập khẩu cao hơn.

Dòng vốn FDI vào Việt Nam sẽ phục hồi, do điềukiện tài chính toàn cầu được cải thiện. Luồngđầu tư gián tiếp có thể vẫn ở quy mô nhỏ vàluồng ra của vốn ngắn hạn sẽ có thể ở mức vừaphải. Tài khoản vốn được kì vọng sẽ có thặng dưvà vị trí cán cân thanh toán gần với mức cânbằng, với điều kiện duy trì được niềm tin về ổnđịnh kinh tế vĩ mô trung hạn và mức dự trữ ngoạihối chính thức ít thay đổi.

Trong năm 2011, một sự tăng trưởng nhanh hơntrong xuất khẩu, du lịch và kiều hối sẽ kéo thâmhụt tài khoản vãng lai ở mức khoảng 5,5% GDP.Luồng vốn cũng tăng do đà phục hồi toàn cầu. Cáncân thanh toán tổng thể được dự kiến sẽ trongthặng dư vào năm 2011, nâng cao hơn mức dự trữchính thức của Việt Nam.

Thách thức từ lựa chọn chính sách

Tuy nhiên, ADB cũng lưu ý một số rủi ro từ trongnước đối với triển vọng kinh tế nêu trên.

Trước hết, nếu chính sách tiền tệ và tài chínhkhông thắt chặt một cách đầy đủ, lạm phát có thểtăng trên mức dự kiến và thâm hụt hiện nay sẽxấu đi. Lạm phát tăng mạnh và cán cân thương mạixấu đi có thể đòi hỏi chính sách thắt chặt độtngột vào năm 2011, kéo tăng trưởng GDP dưới mứcdự báo.

Ngoài ra, việc sử dụng biện pháp hành chính nhưkiểm soát giá cả và hạn chế nhập khẩu để kiềmchế lạm phát và áp lực phá giá, theo ADB, có thểlàm giảm tăng giá và nhập khẩu, song cũng có thểlàm suy giảm niềm tin của các nhà đầu tư nướcngoài và có khả năng sẽ dẫn đến thiếu hụt đầu tư.

Báo cáo của ADB phân tích, sự kết thúc của trợcấp cho các khoản vay ngắn hạn và dự kiến việcthắt chặt chính sách tiền tệ sẽ “siết” một sốkhách hàng vay, có thể dẫn đến sự gia tăng cáckhoản nợ xấu, gây thêm căng thẳng trong hệ thốngngân hàng.

“Điều quan trọng là cần quản lý sự giảm sút tăngtrưởng tín dụng và cung tiền thông qua việc tănglãi suất một cách có trật tự, hơn là một tìnhtrạng thiếu thanh khoản trong hệ thống ngân hàng.Trong bối cảnh đó, việc loại bỏ trần lãi suấttrên các khoản vay trung và dài hạn là một bướcđi đúng hướng”, ADB khuyến nghị.

Tình trạng thiếu ngoại hối trên thị trường chínhthức làm giảm niềm tin vào tiền tệ, thúc đẩy lạmphát và làm tổn thương đầu tư và vấn đề này,theo ADB, cần được giải quyết thông qua sự kếthợp của chính sách tiền tệ thắt chặt hơn và tăngsự linh hoạt về tỷ giá.

“Điều quan trọng là cải thiện khuôn khổ pháp lývà thể chế cho chính sách tiền tệ trong trunghạn. Duy trì ổn định giá cả nên là mục tiêuchính của chính sách tiền tệ, và Ngân hàng Nhànước phải được hoạt động tự chủ hơn để theo đuổimục tiêu này một cách có hiệu quả”, ADB nêu quanđiểm.

Báo cáo của ADB ước tính, đầu tư vào cơ sở hạtầng trong 10 năm tới sẽ chiếm khoảng 11% GDPmỗi năm, với khoảng một nửa được đáp ứng từ ngânsách.

Theo Anh Quân

TIN LIÊN QUAN