Hàng Việt “vấp” rào cản... hạ tầng

Nếu như thời điểm Việt Nam chuẩn bị gia nhập WTO, nhiều người cho rằngviệc mở cửa thị trường phân phối bán lẻ là mạo hiểm, mơ hồ thì nay vớiviệc Việt Nam đứng trong Top 10 thị trường bán lẻ hấp dẫn đầu tư trênWTO đã phủ định những lo ngại đó.

Chỉ tính riêng 6 tháng đầu năm 2010, tốc độ tăng trưởng tổng mức bán lẻlà 16,12% - đây là con số ngoạn mục khẳng định việc chúng ta mở cửa thịtrường này là việc nên làm.

Nói như vậy không có nghĩa chúng ta đã làm chủ trên sân nhà bởi theonhận định của TS. Đinh Thị Mỹ Loan - Phó Chủ tịch kiêm Tổng thư ký Hiệphội bán lẻ Việt Nam, hệ thống phân phối bản lẻ của Việt Nam còn sơ khai,các doanh nghiệp hoạt động còn manh mún.

Thời gian gần đây có nổi lên những hệ thống siêu thị phân phối lớn như:Big C, Saigon Coop mart, Intimex, Nguyễn Kim, Vinatexmart… nhưng nhữngsiêu thị, hệ thống phân phối bán lẻ hiện đại có quy mô lớn như vậy chưanhiều, chưa phủ được mạng lưới rộng.

Thực trạng về cơ sở hạ tầng đầu tư cho bán lẻ còn lạc hậu, chưa được đầutư thích đáng là một trong những nguyên nhân chính dẫn tới những bất cậpnày.

Tại một hội thảo gần đây, bà Loan đưa ra ví dụ: như tại TPHCM, để cóđược 1 m² đầu tư cho dịch vụ bán lẻ, doanh nghiệp phải trả tới 65 USD/m²/thángthuê mặt bằng. Thậm chí nếu muốn được mặt bằng rộng, địa thế đẹp thì giálên tới 220 USD/m²/tháng.

“Với giá thuê mặt bằng như vậy, liệu có nhiều doanh nghiệp có thể đứngchân và mở rộng được mạng lưới phân phối. Bao giờ doanh nghiệp bán lẻViệt Nam mới có thể “cất cánh” được?” - bà Loan lo ngại.

Người dân mong chờ hàng Việt có chất lượng xuất hiện thường xuyên ở nông thôn (ảnh minh họa)

Cùng với siêu thị, chợ truyền thống vẫn là kênh phân phối hấp dẫn. Bởibên cạnh thói quen mua sắm bắt đầu thay đổi của một bộ phận, thì tậpquán mua bán tại các hệ thống chợ truyền thống vẫn được nhiều người Việtưa thích vì tiện lợi, mặt hàng phong phú.

Tuy nhiên, đáng nói là rất nhiều chợ truyền thống ở những vị trí đắc địatại các thành phố lớn như Hà Nội, TPHCM đã và đang bị phá đi để thay vàođó là những khu trung tâm thương mại, mua sắm cao cấp. Và cho dù khi xâymới lại, nếu không phải di dời thì việc bố trí khu vực chợ truyền thốngtại nơi cũ cũng sẽ bị hạn chế hơn về diện tích...

Nông thôn - tiềm năng lớn nhưng quá khókhăn

Theo nhận định của ông Tolce Drah - chuyên gia nghiên cứu thị trườngthuộc Trung tâm thương mại Châu Âu, tiềm năng phát triển thị phần bán lẻở khu vực nông thôn Việt Nam rất dồi dào bởi khu vực này đang chiếm tới60% tổng GDP. Cùng với số lượng gần 64 triệu người, ước đoán số ngườitiêu dùng ở đây lớn hơn gấp 3 lần khu vực thành thị.

Không khó để nhận ra rằng, dù hàng Việt ngày càng có nhiều khởi sắc cảvề chất lẫn về lượng nhưng sự hiện diện của chúng ở khu vực nông thônvẫn đang có nhiều trở ngại. Lý do là cơ sở hạ tầng (bao gồm hệ thống cácchợ, đường giao thông…) phục vụ cho buôn bán còn quá hạn chế.

Theo thống kê, ở nông thôn nước ta bình quân 2 xã mới có 1 chợ, cá biệtnhư một số vùng phía Bắc, vùng cao ở Tây Nguyên… có khi lên tới 5 xã mớicó một chợ.

Trong khi đó, hệ thống giao thông ở các vùng nông thôn, đặc biệt là vùngsâu, vùng xa vô cùng yếu kém, ảnh hưởng tới việc tiếp cận giữa hàng hóaViệt có chất lượng với người tiêu dùng ở đây.

Trung tâm nghiên cứu kinh doanh và hỗ trợ doanh nghiệp (BSA) cho biết:Có khoảng 10 - 15 doanh nghiệp đang được xem là thành công nhất trongkhai thác thị trường nông thôn song doanh số bán ở khu vực này chỉ từ 20- 25% tổng doanh số của công ty.

Còn với những doanh nghiệp khác trước nay có bán hàng ở nông thôn thìdoanh số chỉ chừng 10 - 15%. Sự khó khăn của doanh nghiệp lại chính làcơ hội cho các loại hàng giả, hàng nhái, thậm chí cả hàng ngoại kém chấtlượng chiếm lĩnh thị phần.

Điều này lý giải câu nói của ông Cao Sỹ Kiêm, nguyên Thống đốc Ngân hàngNhà nước Việt Nam: thách thức lớn nhất đối với hệ thống phân phối bán lẻtrong nước là thể chế và hệ thống hạ tầng cơ sở chưa đảm bảo để thịtrường được “êm xuôi”!

Theo Lan Hương
Dân trí