Dạy con, đôi khi thật đơn giản

Cha mẹ cần thận trọng trước khi nói với con, đặc biệt là khi nói từ "Không". Đừng đưa ra các mệnh lệnh khác nhau, nhưng có thể vô tình mâu thuẫn, sẽ làm bé lẫn lộn về khái niệm, rồi không thể suy nghĩ rạch ròi về nguyên nhân và hậu quả.

Sáng thứ Bảy, tôi ngồi cùng mấy người bạn đã có con đang hào hứng chia sẻ kinh nghiệm lập kế hoạch trong cuộc sống, đặc biệt là nuôi dạy và chuẩn bị kế hoạch cho việc học hành của con. Có mấy câu chuyện vui vui, nhưng cùng nhau, chúng tôi rút ra được bài học về việc dạy con cho mình.

Tôi hỏi: "Ai cho chị một ví dụ về việc: các em cấm con điều gì?"

Một cô nhanh nhau: "Em cấm con (gần 2 tuổi) sờ vào thùng rác".

Tôi bèn hỏi tiếp: "Tại sao?"

Người bạn trả lời: "Vì thùng rác bẩn".

Tôi lại hỏi: "Bẩn thì sao? Tại sao tay không được sờ vào chỗ bẩn?"

Trả lời: "Vì sợ bé cho tay vào mồm".

Khi tôi hỏi: "Thế sao em không dạy bé là: Nếu sờ vào cái gì bẩn, thì phải rửa tay rồi mới được cho vào mồm?".

Tất cả trố mắt nhìn tôi, rồi cười phá lên, bàn tán xôn xao: ờ, đơn giản thật. Nếu mình kiên trì giải thích cho các bé là "Sọt rác chứa các đồ đã bị thải, có nhiều giun, sán, virus, vi khuẩn. Nếu con sờ vào, thì phải rửa tay xà phòng thật sạch rồi mới sờ lên mắt hoặc cho vào mồm, nếu không trứng giun chui vào bụng, nở ra con giun, rồi cắn con, làm con đau bụng...", thì sẽ đơn giản, đồng thời dạy bé được nhiều điều có ích.

Ảnh minh họa

Lại hỏi tiếp: "Được rồi, ai cũng dạy trẻ là trước khi ăn phải rửa tay. Thế trong khi ăn, nếu bé cứ chọc tay vào đồ ăn hoặc ăn bằng tay rồi bôi lên mặt, các em sẽ nói gì?".

Mọi người ồn ào, tranh nhau trả lời: "Đừng bôi đồ ăn lên mặt, bẩn lắm".

Lại hỏi tiếp: "Sọt rác bẩn, vì sợ con cho tay vào mồm sau khi sờ vào nó. Vậy thức ăn để ăn, cũng bảo bẩn, nhưng lại bắt bé cho vào mồm, chứ không được bôi lên mặt cũng vì bẩn. Vậy các em nghĩ cái gì sẽ diễn ra trong đầu đứa trẻ, khi nó nghe những mệnh lệnh mâu thuẫn như vậy?".

Tất cả cùng cười lăn lộn. Tôi cũng cười khoái chí. Hay thật: chúng ta đang làm gì với con đây? Vậy bé sẽ hiểu thế nào là bẩn, và thế nào là sạch?

Ảnh minh họa

Vậy bài học là gì? Hãy uốn lưỡi bảy lần trước khi nói với con, đặc biệt là nói từ "Không". Đừng đưa ra các mệnh lệnh khác nhau, nhưng có thể vô tình mâu thuẫn, sẽ làm bé lẫn lộn về khái niệm, rồi không thể suy nghĩ rạch ròi về nguyên nhân và hậu quả. Hãy giải thích rõ ràng lý do, nếu muốn cấm bé điều gì. Bằng cách này, bạn tập dần cho con cách suy nghĩ có logic một cách độc lập, chứ không làm theo mệnh lệnh một cách máy móc

Trong ví dụ trên, cần giải thích với bé các khái niệm:

1. Bẩn: sờ vào thì phải rửa tay sạch trước khi chuyển sang làm việc khác, đặc biệt là không cho tay vào mồm trước khi đã rửa sạch.

2. Nguy hiểm: nghĩa là có thể gây đau: ví dụ như không được sờ vào những gì nóng (mặt bếp đang nóng, nước sôi, thức ăn nóng...), không phải vì nó bẩn, mà vì nguy hiểm, bé sẽ bị đau, thậm chí bỏng tay.

3. Đồ ăn: không bẩn (thì mình mới ăn). Bé muốn nghịch với đồ ăn thì cũng chẳng sao. Nhưng vì đồ ăn có thể mặn và có mỡ, thì sau khi ăn và nghịch xong, phải rửa cả mặt và tay cho sạch sẽ, nếu không, bé có thể bị ngứa.

Đừng bao giờ cấm điều gì, nếu bạn không giải thích rõ được lý do hoặc tác hại của việc đó. Nếu không, bạn đang vô tình làm thui chột lòng ham thích khám phá, tiềm năng của sự sáng tạo trong tương lai của con mình.

Trần Bích Hà/ VietNamNet