Cách bày bàn thờ gia tiên chuẩn quy tắc đảm bảo không gian vừa trang trọng, vừa gần gũi thiêng liêng

Thông thường, vị trí đặt bàn thờ gia tiên phù hợp nhất là chính giữa căn nhà vì đó là trung tâm của các nguồn khí, là nơi mà ông bà tổ tiên có thể dõi theo, quan sát cuộc sống của con cháu, cũng như phù hộ cho đời sau gặp được những điều tốt đẹp nhất. Bởi vậy việc bài trí bàn thời gia tiên rất thiêng liêng và cần tuân thủ theo những nguyên tắc nhất định.

1. Tại sao cần bày (trang trí) bàn thờ gia tiên đẹp?

Thờ cúng tổ tiên là nét đẹp văn hóa được truyền từ đời này sang đời khác của người Việt và bàn thờ tổ tiên trở thành một phần không thể thiếu trong không gian sống của mỗi nhà. Trang trí bàn thờ gia tiên đẹp không chỉ tăng tính thẩm mỹ mà còn giúp cho không gian nhà bạn trở nên gần gũi, ấm áp và vẹn tròn hơn vào những ngày lễ tết hay giỗ chạp. 

Hơn nữa, việc trang hoàng và bài trí bàn thờ tổ tiên đẹp còn là cách để mọi người trong nhà thể hiện sự thành kính, lòng biết ơn đối với những thệ hệ cũ và người thân đã khuất. Mọi người vẫn tâm niệm rằng khi bố trí bàn thờ tổ tiên hợp lý, chu đáo cũng như là một việc tâm linh cầu mong thế hệ trước phù hộ những thế hệ sau trong gia đình, con cháu sẽ nhận được nhiều lộc từ các vị ông bà, tổ tiên.

2. Bàn thờ gia tiên gồm những gì?

Trước khi bài trí bàn thờ gia tiên, chúng ta phải nắm được những vật dụng cần thiết và sắm sửa đầy đủ, tránh thiếu sót. Sau đây là những vật phẩm quan trọng, mọi bàn thờ gia tiên đều phải có: 

- Bát hương: Là vật quan trọng nhất của bàn thờ - nơi gia chủ dâng hương thành kính tâu bẩm, tri ân cũng như khấn xin thần linh, tổ tiên phù hộ mỗi dịp cúng, lễ… Đây được coi như bước tâm linh quan trọng không thể thiếu để kết nối giữa 2 thế giới nên việc lựa chọn và sắp đặt bát hương người dân Việt chưa bao giờ dám coi nhẹ. Về số lượng bát hương thì còn tùy thuộc quan niệm và gia cảnh mỗi nhà để sắp xếp. 

- Di ảnh thờ: Nếu như gia chủ có người thân hay bố mẹ không còn thì di ảnh thờ của người đó là không thể thiếu trên bàn thờ gia tiên. Di ảnh thờ có thể sử dụng ảnh đóng khung hoặc đúc tượng bằng đồng đều được. Điều này tùy thuộc vào điều kiện mỗi gia đình để lựa chọn di ảnh thờ.

- Bình hoa: Thường bàn thờ gia tiên luôn có 1 lọ để cắm hoa vào ngày mùng 1 và ngày 15 âm lịch hàng tháng. Vào ngày thường, lọ này để không, nên người xưa gọi là lộc bình. 

- Chén thờ: Chén thờ để chứa nước sạch và rượu, nhằm mục đích dâng lên bàn thờ ông bà, tổ tiên. Các chén thờ thường được bố trí với số lẻ là 3 hoặc 5. Tùy vào lựa chọn của gia đình để chọn số chén thờ cúng phù hợp.

- Chóe bầy: Với ý nghĩa về phong thủy, chóe tượng trưng cho hũ gạo, hũ vàng , hũ bạc... của các gia đình giàu có thời xa xưa. Chóe bầy trên bàn thờ gia tiên cũng rất quan trọng và thường đi theo bộ 3 dùng để đựng muối, nước và gạo. Chóe bầy trên bàn thờ của mỗi gia đình không những tạo nên vẻ đẹp cao sang mà còn mang ý nghĩa mong muốn cuộc sống giàu sang, phú quý.

- Đèn dầu hoặc chân nến: Đèn dầu thờ cúng hoặc chân nến cũng là một vật không thể thiếu trên bàn thờ mỗi gia đình, chúng thường được thắp vào những lúc có dịp cúng, giỗ... để mong tổ tiên phù hợp cho cả gia đình, đồng thời để những người đã khuất về sum họp. Chiếc đèn dầu sẽ làm cho gian thờ ấm lên hẳn. Lửa còn có ý nghĩa như cầu nối giữa thế giới của người sống với người âm.

- Mâm bồng hay đĩa thờ đựng quả: Mâm bồng hay còn gọi là đĩa thờ, mâm thờ. Đây là một trong những vật dụng không thể thiếu trên ban thờ có chức năng đựng các loại hoa quả thờ cúng vào các dịp giỗ, lễ, tết. Mâm bồng có nhiều loại kích thước khác nhau tùy vào bàn thờ và sự lựa chọn của mỗi gia đình.

Ngoài ra còn nhiều vật dụng khác, bạn có thể sắm sửa và bố trí thêm tùy thuộc vào kích thước ban thờ và điều kiện kinh tế mỗi gia đình, chẳng hạn: Lọ đựng hương, cây vàng khối, nậm rượu, bát đũa thờ, ngai thờ, bộ lưu hương…

3. Hướng dẫn cách bày bàn thờ gia tiên

Để có thể tạo nên một không gian thờ cúng vừa trang trọng, vừa gần gũi thiêng liêng thì việc bố trí bàn thờ đúng chuẩn đóng vai trò vô cùng quan trọng. Điều đó không chỉ thể hiện tấm lòng thành kính trước gia tiên mà còn tránh những điều không tốt về tâm linh ảnh hưởng đến cuộc sống của người trần. Đối với những vật dụng cơ bản và chính yếu như trên thì cách bố trí bàn thờ gia tiên theo truyền thống thường tuân theo các quy tắc sau:

- Bát hương thường được đặt giữa bàn thờ và nên chọn chất liệu bằng đồng hoặc bằng sứ cao cấp. Trong bát hương nên dùng tro sạch đốt từ rơm rạ thơm phủ đầy lòng bát hương. Nếu trên bàn thờ có hơn 1 bát hương thì gia chủ nên chọn đặt bát hương lớn giữa và bát hương bé hai bên.

- Di ảnh người đã khuất nên được để sát vào tường và đặt 2 bên bát hương hoặc ngai thờ nếu có. Quy luật của việc xếp di ảnh chính là Nam Tả Nữ Hữu (Nam trái, nữ phải) xét theo hướng từ phía bàn thờ nhìn ra. Nếu gia đình có nhiều thế hệ thì thế hệ trước ở trên sau ở dưới.

- Lọ hoa sẽ được đặt bên trái di ảnh thờ hoặc nằm ở phía bên tay phải nếu theo hướng nhìn vào bàn thờ hay còn là hướng đông, theo quan niệm "Đông bình tây quả". Nếu có 2 lọ thì nên đặt hai lọ song song và đối xứng với nhau.

- Đèn dầu hoặc nến nên được đặt ở hai bên góc ngoài bàn thờ. Từ trong nhìn ra, bên trái tượng trưng cho mặt trời, còn bên phải tượng trưng cho mặt trăng. Mỗi khi thắp hương cần thắp đèn dầu hoặc nến để mong gia tiên phù hộ và về sum họp với gia đình. Sau khi hương cháy hết chúng ta có thể tắt đèn hoặc nến đi. Ngày nay, có thể thay thế cặp đèn dầu này bằng đèn điện có hình dáng tương tự.

- Chén nước cần được đặt ngoài cùng của bàn thờ, trước bát hương. Chén nước được dùng để đựng rượu hoặc nước thanh khiết trong mỗi dịp cúng kiếng, thắp hương. Thường sử dụng số lượng là 3 hay 5 chén nước để đặt trên bàn thờ.

- Chóe bầy trên ban thờ gia tiên nên chọn loại được thiết kế nhỏ xinh, tương xứng với các vật phẩm thờ cúng và tại vị trí trước hương và sau mâm mâm bồng, sắp xếp theo hàng ngang.

- Mâm bồng nên được đặt phía trước bát hương ở giữa hay bên cạnh bàn thờ đều được. Tùy phong tục từng vùng miền hoặc do thiết kế các sản phẩm trên bàn thờ mà đặt mâm bồng ở vị trí khác nhau. Mâm quả sử dụng quả tươi, chín, mới như chuối, bưởi, lê, quýt… Không nên thắp hương quả mọc sát đất, quả có gai sắc nhọn, quả có mùi nồng, chua, đắng hay bị méo mó sẽ bất kính. 

4. Những lưu ý khi bố trí bàn thờ gia tiên

Bài trí bàn thờ gia tiên ngoài thể hiện sự thành kính, trang nghiêm, ở một góc độ nào đó còn toát lên vẻ sang trọng và đẳng cấp của gia chủ. Tuy nhiên khi bố trí bàn thờ gia tiên không phải vật gì cũng có thể sử dụng và đương nhiên cũng có những kiêng kỵ riêng cần phải tuân thủ. Cụ thể:

- Không kê bàn thờ hướng trực tiếp với cửa và quá lộ liễu. Theo quan niệm phong thủy, nó sẽ làm thoát khí khiến chủ nhà không gặp may mắn. Trong những trường hợp ngôi nhà có diện tích nhỏ không còn lựa chọn nào thì hãy dùng vách ngăn, rèm che phía trước và hai bên.

- Không đặt bàn thờ ở lối đi lại. Bàn thờ cần yên tĩnh, thanh tịnh nên không đặt gần lối đi gây ồn ào, hao tài lộc.

- Không kê gần nhà vệ sinh, nhà tắm. Việc kê bàn thờ dù là thờ thần Phật, tổ tiên thì cũng không nên kê gần những nơi thiếu sạch sẽ. Vì điều này sẽ làm mất đi sự trang nghiêm, thanh tịnh.

- Bày biện sắp xếp vật phẩm, lễ cúng chuẩn quy tắc. Chỉ có như vậy mới mang lại sự ấm áp, trang nghiêm và lòng thành kính của con cháu đối với gia tổ.

- Không nên trang trí bàn thờ gia tiên quá lòe loẹt nhiều màu mà hãy giữ vững yếu tố truyền thống, trang nghiêm.

- Không nên sử dụng những cây trang trí mang tính âm nhiều trong bàn thờ gia tiên và phải luôn giữ bàn thờ được sạch sẽ để thể hiện lòng kính trọng của gia chủ với tổ tiên, thần phật.

* Bài viết chỉ mang tính chất tham khảo.

Nhà đẹp

Xác định hướng nhà chung cư hợp phong thủy, giúp gia chủ an cư lạc nghiệp, cuộc sống an yên và thành công

Theo V.K – Vietnamnet