World Cup: Chưa khai mạc đã có nhà vô địch

Người Brazil ngổn ngang tâm trạng

Chắc hẳn chúng ta những ngày này đang nóng lòng chờ đón World Cup khai mạc, và trong lúc chờ đợi, những tin tức về tình hình bất ổn ở Brazil vẫn bay phấp phới. Công nhân biểu tình buộc cảnh sát phải dùng đến hơi cay, trong khi đã có người chết do tai nạn trong quá trình xây dựng, và những tiếng kêu gào đòi điều tra nạn tham nhũng của quan chức chính phủ...

Kể từ thập kỷ 1980 khi chế độ độc tài bị phế bỏ, Brazil đã bước vào một giai đoạn phát triển hưng thịnh. Chương trình chống đói nghèo của họ đã biến hàng triệu người trở thành dân trung lưu, và họ sở hữu một trong những nền nông nghiệp nhiệt đới mạnh nhất thế giới với sản lượng lương thực đủ đáp ứng cho cả châu Phi. Lẽ ra lúc này là thời điểm mà người Brazil phải cùng hội tụ và ăn mừng cho những thành quả kinh tế xã hội mà họ đã đạt được trong 30 năm qua bằng một kỳ World Cup, nhưng thay vào đó, xã hội Brazil lại rơi vào bất ổn.

Đó là một sự trái ngược so với năm 2007, khi hàng ngàn người ra đường ăn mừng sau khi Brazil giành quyền đăng cai World Cup 2014. Nó nhanh chóng trở thành gánh nặng vì chính phủ Brazil đã đi vay tiền từ ngân hàng quốc gia để xây dựng những SVĐ đắt tiền cùng cơ sở hạ tầng phục vụ cho giải bóng đá lớn nhất hành tinh. Nó trái ngược với việc Brazil đang trải qua năm thứ tư liên tiếp tăng trưởng chậm, hệ quả của cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu năm 2008.

Đó là chưa kể tin đồn rằng, LĐBĐ Brazil đã phải chi khá nhiều tiền để trong nỗ lực “vận động” FIFA trao cho họ quyền đăng cai. Với những scandal đã và đang được đề cập thường xuyên về FIFA trong thời gian gần đây, điều đó đang được đặt dấu hỏi lớn.

FIFA là đội chiến thắng

FIFA cho đến nay vẫn là một tổ chức phi lợi nhuận, chuyên việc tổ chức các giải đấu bóng đá quốc tế và giúp đỡ về mặt kỹ thuật cho các LĐBĐ thành viên, thế nhưng ngân quỹ dự trữ của tổ chức này lại có tới 1 tỷ USD. Như vậy có khác gì FIFA trở thành một ngân hàng? Sepp Blatter trong cương vị chủ tịch FIFA được trả lương 2 triệu franc Thụy Sĩ/năm, bao gồm 1,2 triệu tiền cứng và còn lại là tiền thưởng. Nếu là một tổ chức phi lợi nhuận, tại sao lại có “tiền thưởng”? Hợp đồng lao động như thế chỉ có ở các tổ chức hoạt động thương mại.

Dĩ nhiên ai cũng biết rằng với quyền lực như Sepp Blatter, thu nhập hàng năm của ông có thể không dừng ở con số 2 triệu franc Thụy Sĩ.

Các quốc gia gửi đơn đăng cai World Cup đều phải tuân thủ một bộ luật đặt ra bởi FIFA, và cho đến nay bộ luật ấy hoàn toàn được giữ bí mật. Điều này đã dấy lên những nghi ngờ rằng đằng sau các cuộc tranh giành quyền đăng cai là những "bí ẩn" liên quan đến quan chức FIFA. Báo chí Anh đã có những bằng chứng cho thấy Qatar, nước đăng cai World Cup 2022, đã mua phiếu bầu từ đại diện của LĐBĐ Cameroon và Bờ Biển Ngà. Hồi năm 2010, một vài phóng viên chìm đã bẫy được 2 ủy viên Ban chấp hành FIFA khi hai vị này đề nghị bán phiếu bầu để lấy tiền.

Một trong những thiệt hại kinh tế lớn mà hầu hết các quốc gia đăng cai World Cup phải hứng chịu là FIFA đã sử dụng trạng thái phi lợi nhuận của mình để không bị đánh thuế cho các hoạt động tổ chức giải đấu cũng như các sự kiện liên quan. Tổng thu nhập mà FIFA sẽ thu về sau World Cup 2014 là 4 tỷ USD, trong đó 1,1 tỷ USD sẽ được chi trả cho 32 đội tuyển tham dự. Do FIFA được miễn thuế, chính phủ Brazil sẽ không thu được một xu từ số tiền trên, mà chỉ được thu tiền từ vé bán các trận đấu, áo đấu và tiền mà du khách mang tới.

Do các nhà tài trợ ký với FIFA nên toàn bộ tiền quảng cáo chảy vào túi FIFA, trong khi theo luật thuế của Brazil thì phía Brazil lẽ ra có thể thu về 120 - 140 triệu USD (theo tài liệu do FIFA cung cấp). Số tiền đó đủ để giúp Brazil cho hỗ trợ gần 1 triệu người lao động có việc làm.

Đó là một thực tế đáng buồn cho các nước đã, đang và sẽ đăng cai World Cup. Họ trông đợi một thành quả kinh tế lớn, nhưng rốt cuộc FIFA mới là phía thu lợi nhiều nhất.

Bóng chưa lăn, nhưng với nhiều người nhà vô địch World Cup là FIFA chứ nhất định không thể ai khác.