Doanh nghiệp FDI khó phục hồi vì thiếu lao động và thiếu… điện

Nhưng chuyện lao động khó tuyển dụng đủ số, đình công ngày càng nhiều, hay điệnmất không báo trước lại thiết thực hơn đối với hơn 40 doanh nghiệp tỉnh Aichiđầu tư tại phía Bắc, đã được doanh nhân tỉnh này chuyển đến đại diện của Bộ Kếhoạch và Đầu tư, Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội, Bộ Tài chính…, nhờ tháo gỡ.

Thiếu lao động

“Sau chuyến thực địa Việt Nam vào năm ngoái, nhiều vị trong đoàn doanh nghiệpchúng tôi cho biết đã có những suy nghĩ thực tế về việc triển khai đầu tư tạiViệt Nam”. Giám đốc điều hành Bộ phận đầu tư và du lịch tỉnh Aichi, ông MasanoriIto thông báo như vậy trong phần phát biểu của mình.

Sự phục hồi sản xuất của khu vực doanh nghiệp FDI thể hiện rất rõ trong các chỉtiêu kinh tế năm nay, tăng trưởng kim ngạch xuất khẩu đến 39,5% (không kể dầuthô), nhập khẩu tăng đến 48,9% trong 6 tháng đầu năm nay. 

Sức hấp dẫn ấy biến Việt Nam trở thành điểm ngắm của doanh nghiệp Nhật Bản.Trong 6 tháng qua, các doanh nghiệp đất nước mặt trời mọc đã đăng ký số vốn đầutư tới 1,22 tỷ USD vào Việt Nam và là một trong những nhà đầu tư đứng hàng đầuvề giải ngân, ông Đỗ Nhất Hoàng, Cục trưởng Cục Đầu tư nước ngoài cho hay.

Nhưng dù “tin tưởng vào chính sách của Việt Nam”, như vị đại diện cho tỉnh Aichinói, một loạt các khó khăn trong phát triển sản xuất gần đây đã được nhiều doanhnhân Nhật Bản “kêu” lên với các vị chức sắc Việt Nam.

“Lao động thiếu hụt nhiều và là chuyện nóng bỏng hiện nay, không chỉ ở một sốtỉnh phía Nam mà cả ở phía Bắc”, thay mặt các doanh nghiệp Nhật Bản, ông KoichiTakano, Đại diện Jetro tại Hà Nội nêu vấn đề. 

Với khoảng 48 triệu người trong độ tuổi lao động và mỗi năm, gia nhập đội ngũnày có thêm từ 1-1,2 triệu người, việc thiếu lao động tưởng chừng là nghịch lý.Nhưng đúng là như vậy. “Cần đẩy mạnh hình thành các trung tâm đào tạo nghề và cóchính sách khuyến khích lao động tại các địa phương di cư đến thành phố làm việc”,ông này nói.

Nhiều doanh nghiệp FDI không thể tuyển đủ lao động

Đáp lại, Phó vụ trưởng Vụ Lao động - Tiền lương (Bộ Lao động, Thương binh và Xãhội) Lê Xuân Thành cho rằng, Việt Nam đã “rất cởi mở với việc lao động nông thônra thành thị làm việc”.

Nhà nước đã dành 10 tỷ đồng cho một kế hoạch dài hạn đào tạo lao động nông thônđể tạo cơ hội cho các đối tượng này tìm kiếm được việc làm phù hợp. Lao độngnhập cư cũng được hưởng chính sách như lao động tại chỗ về mua nhà, nhập hộ khẩu,thụ hưởng các dịch vụ an sinh xã hội…

Tuy nhiên, Việt Nam cũng đứng trước một thực tế, nếu số lao động hiện đang làmviệc trong lĩnh vực nông nghiệp và nông thôn đổ dồn về các thành thị, tình trạngquá tải đối với cơ sở hạ tầng xã hội sẽ gây khó khăn không nhỏ, ông cho biết.

Lương thấp, đình công nhiều

Trong khi lao động nhiều nơi thiếu nghiêm trọng, doanh nghiệp tại một số ngànhđặc thù gia công treo biển tuyển dụng suốt năm mà không tìm đủ số lượng, cáctranh chấp lao động ngày càng gia tăng.

“Đáng tiếc là các vụ việc đình công không giảm, theo tôi được biết, trong vàitháng gần đây đã có 5-6 vụ… căng thẳng nhất là tháng 6 vừa qua”, ông KoichiTakano nói. 

“Một số vụ đình công lớn ở Trung Quốc gần đây gây thiệt hại cho nhiều doanhnghiệp Nhật Bản, khiến Chính phủ nước này lo rằng doanh nghiệp sẽ chuyển đầu tưsang các nước khác”, đưa ví dụ này, đại diện Jetro cũng hàm ý cho Việt Nam.

Trước vấn đề này, ông Thành giải thích rằng đình công xảy ra chủ yếu do lợi íchngười lao động chưa được giải quyết “sòng phẳng” mà lương thấp cũng có phầnnguyên nhân. 

“Mức lương tối thiểu theo quy định hiện nay còn thấp”. Ông Thành nói: “Với mứcchi trả 1,6-1,7 triệu đồng mỗi tháng sẽ khó mà duy trì lao động ổn định trongtình hình hiện nay. Cho nên, đây là nguyên nhân dẫn tới các tranh chấp lao độngthời gian vừa qua”.

Cũng theo đại diện Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội tại buổi tọa đàm, Chínhphủ đang cố gắng điều tiết. Tuy nhiên, các doanh nghiệp cũng nên cân nhắc điềuchỉnh chính sách tiền lương để giữ lao động ổn định cho doanh nghiệp mình.

Một trong những giải pháp hữu hiệu trước mắt là các doanh nghiệp cần phối hợpchặt chẽ với tổ chức công đoàn, nắm tình hình kịp thời và giải quyết thỏa đángquyền lợi cho người lao động. Khi có đình công xảy ra thì phối hợp với chínhquyền địa phương giải quyết dứt điểm, không để kéo dài, ông Thành khuyến cáo.

"Nóng" chuyện cắt điện

Cắt điện nhiều hơn trong thời gian qua cũng là một trong những yếu tố gây ảnhhưởng nặng nề đến sản xuất của doanh nghiệp tỉnh Aichi, được nhiều đại diện nêulên tại buổi tọa đàm. 

Tuy rằng vấn đề thuộc thẩm quyền Bộ Công Thương và Bộ này không có đại diện nàotham dự, các doanh nghiệp Nhật Bản cho rằng cấp điện liên quan đến môi trườngđầu tư nên Bộ Kế hoạch và Đầu tư rất cần có ý kiến về việc này.

“Đã có trường hợp thông báo cắt điện nhưng không cắt, mấy ngày sau không báo lạicắt gây thiệt hại cho doanh nghiệp”, ông Koichi Takano dẫn kiến nghị được chuyểnđến Jetro từ một số doanh nghiệp Nhật Bản.

“Với các doanh nghiệp sản xuất, chúng tôi rất cần được thông báo trước, có lộtrình để chuẩn bị và có giải pháp như cho công nhân nghỉ, bố trí lại kế hoạchsản xuất thích hợp… Rất mong Bộ Kế hoạch và Đầu tư có ý kiến về việc này”, ôngđề nghị.

Là “nạn nhân” của việc cắt điện quá nhiều, ảnh hưởng lớn đến kế hoạch sản xuất,ông Kazuo Sato (Công ty Cao su Inuoe Việt Nam) tính toán, số giờ mất điện mỗinăm hiện nay vào khoảng 200 giờ, ông đề nghị có điều chỉnh về tổng số giờ làmthêm mỗi năm để bù vào thời gian mất điện, doanh nghiệp buộc phải cho công nhânnghỉ.

Đồng tình sẽ nêu vấn đề đến Bộ Công Thương để giải quyết thỏa đáng cho doanhnghiệp, Phó cục trưởng Cục Đầu tư nước ngoài Nguyễn Nội nói thêm rằng, mức tăngsản lượng điện thương phẩm hàng năm hiện nay đã gấp hai lần tăng trưởng GDPnhững vẫn thiếu. 

“Chính phủ đang nỗ lực giải quyết, cụ thể là kêu gọi đầu tư theo hình thức BOTvào một số dự án ngành điện”. Ông Nội thông báo: “Đã có những nhà máy công suấtrất lớn đang được xem xét đầu tư, có thể giảm khó khăn về điện trong thời giantới”.

Theo Anh Quân
VnEconomy

TIN LIÊN QUAN