Còn luẩn quẩn, nếu nông dân "tự bơi"

Theo GS-TS Võ Tòng Xuân, nếu cứ để nông dân tự bơi, bài toán đầu ra giá lúa gạomãi vẫn trong vòng luẩn quẩn.

Nông dân vẫn "tự bơi"

GS thấy sao khi cứ đến mùa gặt nông dân lại nơm nớp vì lúa chất đống mà giá lạitụt giảm?

Vấn đề là do nông dân sản xuất chưa coi trọng kế hoạch, cái này xuất phát từcách điều hành của Nhà nước đối với mặt hàng nông sản. Cùng đó là sự thiếu liênkết của doanh nghiệp (DN) ở khâu lưu thông, phân phối, tiêu thụ sản phẩm.

Chẳng hạn, để nâng cao chất lượng hạt gạo phục vụ xuất khẩu, chúng ta hướng dẫnnông dân chuyển giống lúa IR 50404 chất lượng thấp sang giống năng suất, chấtlượng cao như OM 1490, OM 2517, VD 20… Nhưng khi nông dân hỏi: “Thu hoạch xongai mua”, họ nhận được câu trả lời: “Không biết”!

Nông dân chỉ biết sản xuất, rồi chờ thương lái tới mua, để chắc ăn, họ nhớ mùatrước thương lái ưa loại lúa gì thì mùa sau gieo loại đó. Và khi giống đó năngsuất không cao nữa, họ lại tìm giống khác đầu tư ít, năng suất cao hơn để làm.Nông dân vẫn trong cảnh tự bơi, không có tổ chức, họ muốn trồng gì, nuôi gì thìlàm.

GS - TS Võ Tòng Xuân

Theo ông, nông dân đang được hưởng mức nào trong chuỗi giá trị nông sản?

Nông dân làm ra hạt gạo, nhưng mức lãi trong chuỗi giá trị (doanh nghiệp -thương lái - nông dân) chừng được 5% là nhiều, thậm chí, nếu gieo trồng khôngđúng kỹ thuật còn lỗ.

Chẳng hạn, 1 kg lúa ở Tân Hiệp (Kiên Giang) có lúc giá chỉ còn 2.200 đồng/kg,trong khi đó ở Tiền Giang, Đồng Tháp lên tới 3.400 đồng/kg. Nếu DN mua đến 4.000đồng/kg, thì có ông thương lái lời khoảng 500 đồng/kg.

Có hiện tượng nông dân lãi ít, thậm chí thua lỗ một phần do DN ép giá không,thưa ông?

Lâu nay, cách làm ăn của DN mang tính chộp giật nhiều, không tuân thủ quy cáchthương trường quốc tế. Lỗi ở đây, nhìn sâu xa là do Nhà nước. DN dùng nhiềuchiêu thức làm ăn có thể gạt nông dân, nhưng Nhà nước phải cầm trịch để quản lý.Nạn phân bón giả, thuốc trừ sâu giả... nếu Nhà nước không dẹp được thì nông dâncòn khổ nữa.

Phải lập vùng nguyên liệu

Thưa ông, vì sao sản lượng lúa của ta cao, nhưng giá trị thu được lại rất thấp?

Ở ta, trên cùng cánh đồng, có rất nhiều giống lúa. Thương lái thu gom đủ sốlượng theo đặt hàng DN, phải mua của nhiều hộ, buộc phải trộn lẫn. Lúc hàng đếntay DN để xuất khẩu là một khối hỗn độn, như thế làm sao tạo dựng, đăng ký đượcthương hiệu? Thực tế, sản phẩm nước ta bán nhiều nhất, nhưng thu nhập ít nhấtchính là gạo, vì không có thương hiệu.

Nhưng DN ít quan tâm tới xây dựng thương hiệu, thưa ông?

Đối với lúa gạo, hiện chúng ta có sẵn mấy ông DN lương thực rồi, nhưng không aichịu nhảy vô để làm, mà mua qua thương lái. Muốn xây dựng thương hiệu thì nhàkhoa học phải giúp DN, nông dân và Nhà nước phải có chính sách gắn mấy ông nàylại.

Chẳng hạn, Nhà nước đưa ra chính sách, nếu DN làm ăn riêng lẻ, sẽ không đượchưởng các ưu đãi, hỗ trợ về vay vốn, lãi suất. Nhưng khi doanh nghiệp kết hợplàm để xuất khẩu, Nhà nước sẽ ưu đãi về thuế, lãi suất, lợi thế nhiều mặt, ắt DNnhảy vào thôi.

Theo Phạm Anh
Tiền phong

TIN LIÊN QUAN