Cả đời trả nợ nhà chồng

Hạnh phúc và cayđắng đến cùng lúc với người con gái Cơ Tu, Tây Giang, Quảng Nam. Khi bắt đầu làmvợ, họ cũng bắt đầu phận làm thuê trả nợ nhà chồng. Món nợ dai dẳng cả cuộc đời.

"Nôlệ" một đời

Dưới cáinắng đổ lửa của ngày hè, chúng tôi ngược lên thượng nguồn Quảng Nam để đến huyệnnúi cao Tây Giang. Tại đây đi đâu cũng bắt gặp những phụ nữ cúi gằm mặt xuốngđất, lưng đưa lên trời. Khi còn con gái họ từng có một khuôn mặt biết cười, biếtngước nhìn làm duyên, bây giờ khuôn mặt đó đã bị công việc dìm xuống, và nụ cườidường như đã bị tước đoạt.

Năm trước khi chưa lấy chồng, Prứa là một cô gái xuân sắc, nhưng giờ tất cả đã qua nhanh.

Khi ngườiyêu đến xin cưới ALăng Thị Prứa (xã Tr"Hy), bố mẹ cô ra điều kiện cho chàngtrai: 1 con trâu, 1 đôi lợn, bộ chiêng, cái quạt máy, bộ bàn gỗ… Nhà trai cũngnghèo nhưng họ "nghiến răng" lo đủ, kể cả vay mượn. Đêm tân hôn chưa tàn, A LăngThị Prứa đã phải lao vào cáng đáng "núi" công việc của nhà chồng, bắt đầu cuộcđời làm thuê trả nợ dưới danh nghĩa làm vợ, làm dâu.

Không ít lầnchị ngất xỉu vì công việc quá sức. Cái lưng gù đi vì cõng củi, gùi măng, cái taychị cũng rách bươm vì tuốt lúa, hái bắp ở nương, cộng với những giọt nước mắtmặn chát cứ chảy cùng bao đêm giã gạo, nấu cám lợn. "Kệ nó! Mình phải tốn rấtnhiều mới cưới được nó. Bây giờ nó phải làm cả đời để bù lại"- ALăng Thanh,chồng Prứa, lạnh lùng nói về vợ mình.

Thân phậnPrứa có ở khắp nơi trên vùng đất biên giới Tây Giang heo hút này. Chị BLâu ThịNhớ (xã Ch"Ơm) tâm sự: "Cực lắm, khổ lắm, nhưng riết thành quen. Nó (chồng) điuống rượu về thích thì đánh, cũng chẳng để ý nữa. Đã lấy nhau rồi thì không aily hôn dù phải chịu tủi nhục cả đời. Vì nếu ly hôn thì lấy tiền, trâu, bò đâu màtrả lại cho nhà nó (nhà chồng)! Mà từ trước tới giờ, người phụ nữ Cơ Tu chưa ailàm thế cả, phải làm việc thật nhiều để có cái bỏ bụng. Chồng không làm, khônggiúp cho việc nặng thì mình làm, cũng không đến nỗi chết liền được" (!)

Baogiờ hết phận con lừa?

Cơ Lâu Hớp -Chủ tịch UBND xã Tr"Hy- kể: “Trước đây một số chị em không chịu nổi khổ nhụcnhà chồng đã ăn lá ngón tự tử. Bây giờ nhờ bộ đội biên phòng tuyên truyền nhiềunên cũng có đỡ hơn. Từ lâu người đàn ông Cơ Tu chỉ coi vợ ngang hàng với... cáccon vật nuôi trong nhà, lấy vợ là để phục vụ, để trả nợ cho họ thôi".

Chủ tịchUBND huyện Tây Giang, BRiu Liếc, thừa nhận: “Từ trước tới giờ, người đàn ôngCơ Tu làm việc rất ít, thường ngày họ lên rừng chiết rượu từ cây T"Đinh về uống,mọi công việc nương rẫy nặng nhọc đổ cả lên đôi vai người vợ, người mẹ. Phụ nữCơ Tu giống như thân phận con lừa, con ngựa...”.

Những nămqua, cán bộ UBND huyện Tây Giang, bộ đội biên phòng các Đồn 651, 649 biên giớităng cường tuyên truyền, đi đến từng nhà, thôn bản, vận động đồng bào xóa bỏ tậptục lạc hậu. "Tất cả những cố gắng này không dễ dàng có ngay hiệu quả. Khónhất là làm thế nào chuyển biến được nhận thức cán bộ thôn, xã người Cơ Tu trongkhi trình độ văn hóa của họ còn hạn chế…" - ông Briu Liếc nói.

Theo Vũ Vân Anh
Dân Việt