Quất: Cây cảnh đẹp, bài thuốc quý

Truyện kể rằng, cách đây hơn 800năm, vào giữa tiết trời đông giá lạnh, cả kinh thành Thăng Long vô cùng lo lắngbởi nhà vua và văn võ bá quan trong triều cùng hàng ngàn người dân đột nhiên mắcmột chứng bệnh thời khí như sổ mũi, hắt hơi, đau nhức chân tay mình mẩy.

Vua LýThần Tông đã hạ chiếu cho pháp sư Giới Không Thiền Sư lập đàn tế lễ, nhưng bệnhvẫn không thuyên giảm mà ngày một lan rộng.

Quất không chỉ là một cây cảnh đẹp...

Các quan ngự y được lệnh sưu tầmdược liệu để chế ra những phương thuốc trị bệnh. Sau một thời gian chạy chữa,các chứng bệnh lui dần, duy chỉ còn chứng ho, mất tiếng là dai dẳng kéo dài đếntận giáp Tết Nguyên đán. Nhà vua phải xuống chiếu cho nhân dân cả nước xem aibiết môn thuốc gì chữa khỏi chứng ho kéo dài này sẽ được trọng thưởng. Chiếu chỉban hành được vài ngày thì có một nông dân tên là Hoàng Quyết xin dâng lên nhàvua một vị thuốc dân gian, đó là quả quất luyện với đường phèn để chữa bệnh.

Nhà vua bèn dùng thử thấy thuốcvừa chua, vừa ngọt, lại cay tê, đắng đắng, thơm mùi quất, chỉ trong hai ngày làkhỏi bệnh. Bài thuốc được phổ biến rộng rãi trong nhân dân và từ đó, cây quấtcũng được trồng và dùng làm thuốc chữa bệnh tại kinh thành Thăng Long.

Từ xa xưa, trong dịp Tết Nguyênđán, quất được dùng làm cây cảnh trang trí trong nhà. Những quả quất màu vàng auhoặc đỏ cam tròn trĩnh và xinh xắn xen lẫn lá xanh dày tượng trưng cho mùa xuânđầy sức sống và sự vươn lên.

Quất chẳng những là cây cảnh củamùa xuân, từ quả quất chín mọng, qua bàn tay khéo léo của con người được chếbiến thành mứt quất, một món ăn của ngày Tết, nếu một lần được thưởng thức sẽchẳng bao giờ quên bởi hương vị đặc trưng: ngọt, thơm, cay dịu... Quất còn là vịthuốc chữa được nhiều bệnh.

Quả quất được dùng dưới dạng quả còn non hoặcđã chín.

Theo Đông y, quả quất vị ngọtchua, tính ấm, vào các kinh phế, vị, can. Nó có công năng hóa đảm, trị ho, giảiuất, tiêu thực, giải rượu. Vỏ có tác dụng mạnh hơn. Quất để càng lâu càng tốt.Hạt quất có tác dụng giảm ho, cầm máu, chống nôn, lá quất có nhiều tinh dầu, cótác dụng chữa cảm mạo phong hàn rất tốt.

Những bài thuốc chữa bệnh bằngquất

... mà còn là vị thuốc quý

Cảm mạo:Lá quất 30g, đổ 3 bát nước sắc còn 1 bát, hòa đường vừa đủ, uống lúc nóng.

Nôn mửa: Vỏ quất, gừng tươi, đất nung mỗi thứ 9g, sắc uống.

Nghẹn: Vỏ quất 20g, sấy khô, tán thành bột, sắc uống nóng.

Sa nang sưng đau:Rễ quất 15 - 16g, sắc uống.

Ho nhiều đờm: Quất 5 quả, đường phèn vừa đủ, hấp cách thủy, ngày ăn 2 lần,liền trong 3 ngày.

Ho gà trẻ em: Quất 10g, gừng tươi 6g, thiên trúc hoàng 6g, sắc uống mỗingày 1 lần.

Ho do phế nhiệt: Dùng quả quất với củ cải ép lấy nước uống.

An thần giảm ho: Quất 2 quả (bỏ vỏ, hạt, vách múi), bột ngó sen một ít, đường100g, một ít hoa quế, nấu chè ăn.

Chữa hậu sản, phù nề,vàng da: Quả quất non 50g, nghệ vàng 100g, nghệ đen100g, hương phụ 100g, cặn nước tiểu 5g. Tất cả thái mỏng, phơi khô, tán bột mịn,trộn với mật ong làm viên bằng hạt ngô. Ngày uống 10 viên.

Nước giải khát có tácdụng bổ, dễ tiêu: Quả quất chín 1kg rửa sạch, để ráonước. Dùng kim sạch châm sâu vào quả 5 - 6 lỗ rồi cho vào lọ rộng miệng cùng vớiđường kính 2kg; cứ một lớp quất lại một lớp đường. Đậy kín, để trong 7 ngày,được dịch quất đường (sirô quất) màu vàng mùi thơm. Khi dùng, lấy 1 - 2 thìa tosirô này pha với 150ml được đun sôi để nguội. Khuấy đều rồi uống.

Chữa ho lâu ngày khôngkhỏi: Hạt quất 10g, lá thạch xương bồ 10g, thêm 20gđường phèn hấp cơm, uống 2 - 3 lần mỗi ngày, mỗi lần 5 - 10ml (1 thìa café).

Chữa nôn ra máu: Hạt quất 20g, bóc bỏ vỏ lấy nhân, sao vàng, giã nhỏ, sắc lấynước uống 2 lần/1 ngày. Cần chú ý tránh nhầm lẫn giữa hạt quất và hạt quýt (yhọc cổ truyền gọi là quất hạch).

Ngoài ra, trong vỏ của quất, cam,quýt có chất tinh dầu giúp ngăn ngừa phát sinh ung thư gan, thực quản, đạitràng, da... Các nhà khoa học Nhật Bản cho biết, ăn quất cả vỏ sẽ cho vitamin C,chất xơ rất có lợi cho tiêu hóa và hạ được cholesterol, làm vững chắc thànhmạch, chữa bệnh tăng huyết áp.

Theo Lương y Hoài Vũ